CDA

Den Haag, 26 juli 2002

CDA Fractievoorzitter Maxime Verhagen

Bijdrage Maxime Verhagen voor plenair debat Regeringsverklaring kabinet Balkenende

Debat Regeringsverklaring kabinet Balkenende

Inleiding
"Politiek moet niet de tijd tussen de vingers laten doorglippen, vast als zij soms zit tussen de noodzaak van veranderingen en de wens tot het behoud van het bestaande en een gebrek aan visie voor wat er in de plaats kan komen." Dit is een citaat uit het CDA-rapport "Nieuwe Wegen, Vaste Waarden" uit 1995. Het is tevens de openingszin in ons verkiezingsprogramma voor deze periode. Daarmee wordt een periode van zeven jaar gemarkeerd waarin het CDA niet alleen oppositie heeft gevoerd maar ook een proces van heroriëntatie en herbezinning heeft doorgemaakt. Dat heeft geleid tot een nieuwe christen-democratische visie op de toekomst van onze samenleving. Een visie die aansluit bij wat er leeft onder de mensen en zijn weerslag heeft gekregen in de serie "Het wachten moe". Een reeks rapporten over onder meer veiligheid, onderwijs, gezondheidszorg en levensloopbeleid. De rode draad hierbij bestaat uit de kernbegrippen: verantwoordelijkheid, betrouwbaarheid, betrokkenheid en respect. De basis voor dit alles werd gelegd in "Nieuwe Wegen, Vaste Waarden" waarbij achteraf misschien niet geheel toevallig Donner en Balkenende nauw betrokken waren. Beide stonden derhalve niet alleen aan de wieg van de inhoudelijke herbezinning van het CDA, maar ook aan de wieg van dit kabinet. Een kabinet dat de CDA-fractie van harte geluk en veel succes en wijsheid toe wenst. Bij de komst van het kabinet Balkenende past ondanks onze noeste oppositionele arbeid van de afgelopen jaren een woord van dank en waardering voor het vele dat de heer Kok in zijn periode als minister president. Onder deze categorie valt wat mij betreft overigens niet zijn afscheidsinterview.

Formatie
Op basis van het eigen gedachtegoed en de verkiezingsuitslag is het CDA de formatie ingegaan. Het resultaat mag er zijn: een Strategisch Akkoord waar het CDA haar ideeën duidelijk in weerspiegeld ziet en een kabinet dat met grote inzet de problemen van mensen wil aanpakken. Het gaat om mensen, mensen die hard werken of hard op zoek zijn naar werk, mensen die zorg dragen of juist zorg nodig hebben. Het geeft mensen kansen in plaats van ze uit te sluiten het geeft mensen verantwoordelijkheden in plaats van de overheid als hangmat het is sociaal voor wie niet kan en streng voor wie niet wil. Een sociaal beleid dat er op gericht is om mensen mee te laten doen op de arbeidsmarkt en niet levenslang tot de WAO veroordeelt. Maar wel in een WAO voorziet voor mensen die echt niet kunnen. Het voorkomen van een tweedeling door bijvoorbeeld het nieuwe zorgstelsel met een acceptatieplicht en een inkomensafhankelijke toeslag of door betere integratie. Integratie niet alleen gericht op kennis van de Nederlandse taal, maar eveneens op onze waarden en normen. Het beleid dat wij voorstaan probeert mensen weer bij de samenleving te betrekken. Wij zullen op het voorkomen van een tweedeling het kabinet nadrukkelijk aanspreken. Het gaat ook om aandacht voor waarden en normen en het naleven van de regels in plaats van gedogen. Het gaat ook om respect. Respect voor de medemens en respect voor natuur en milieu. De invulling van het platteland en de nationale landschappen zal door ons getoetst worden op duurzaamheid. De CDA-fractie heeft bij het debat op donderdag 4 juli jongst leden dan ook in kunnen stemmen met dit akkoord. Het is nu aan het kabinet om dit akkoord uit te werken. Wij gaan er van uit dat alle leden van het kabinet dit akkoord volledig kunnen onderschrijven, inclusief het financieel kader. Gelet op de financiële en economische situatie, een dalende beurs, afnemend consumentenvertrouwen en ook de financiële boedel van het kabinet Kok II, die aanmerkelijk minder was dan verwacht, is het financiele kader ook door ons als noodzakelijk geaccepteerd. Dat beperkt de mogelijkheden op korte termijn en zal dus ook de verwachtingen moeten temperen. Ook wij zouden meer geld beschikbaar willen hebben, maar wij vinden het onverantwoord met de vergrijzing voor de deur om onbetaalde rekeningen bij onze kinderen te leggen. Er wordt veel verwacht van dit kabinet en misschien niet in de laatste plaats extra inspanningen en inventiviteit opdat het zoet wat eerder kan komen dan in het negende couplet van het Wilhelmus.Het strakke finaciele kader is geaccepteerd, maar daarbinnen moeten we maximaal ruimte zoeken voor handen aan het bed, leraren voor de klas en veiligheid op straat.

Resultaten
De CDA-fractie zal dit kabinet beoordelen op concrete resultaten. Een aantal problemen die in de afgelopen jaren te veel op het beloop zijn gelaten, problemen verbonden aan onderwijs, zorg, veiligheid en integratie moeten nu echt aangepakt worden. Dat begint met concrete maatregelen voor ontbureaucratisering. Minder regels en meer vrijheid voor scholen en zorginstellingen zodat zij de vrijheid en de verantwoordelijkheid hebben om initiatieven te ontwikkelen voor het verbeteren van het onderwijs en het verminderen van wachtlijsten. Minder regels, regels die nu nog ertoe leiden dat initiatieven in het bedrijfsleven worden gesmoord, zodat het investeringsklimaat in Nederland verbetert. Alleen al de administratieve lasten voor het MKB bedragen per jaar ongeveer 8 miljard euro. Maar ook minder regels voor gemeenten en provincies en voor burgers. Verantwoordelijkheid moet daar gelegd worden waar het het beste kan worden gedragen. Daar hoort ook de ruimte bij om invulling te kunnen geven aan die verantwoordelijkheid. Naast minder regels moeten er meetbare resultaten zijn. Resultaten die niet alleen in Den Haag meetbaar zijn, maar ook op straat zichtbaar. Is er meer blauw op straat, worden draaideurcriminelen vaker en zwaarder gestraft, leggen immigranten met succes inburgeringcursussen af en worden knelpunten in het wegennet opgelost? Herstel van vetrouwen zal ook gerealiseerd moeten worden door overleg met de mensen die het betreft; de boeren, de verplegers, de agenten en de sociale partners. Om het kabinet goed te kunnen beoordelen vragen wij, zowel in het Beleidsprogramma 2003-2006 als in de begroting voor 2003, een plan van aanpak voor minder regels en daarnaast gefaseerde meetbare kentallen van prestaties. Zodat ook tussentijds de vinger aan de pols kan worden gehouden om te voorkomen dat idealen sneuvelen en verwachtingen verdampen.

Aandachtspunten
Ik ga het debat over het Strategisch Akkoord niet over doen. Wel heeft de CDA-fractie de behoefte om bij een aantal thema's enkele aandachtspunten aan het kabinet mee te geven.

Gezinsbeleid
Een staatssecretaris voor Gezinsbeleid en Emancipatie wie had dat kunnen denken toen Enneus Heerma voor het eerst aandacht vroeg voor het gezin. Het gezin of breder de familie heeft nu volop aandacht. Terecht want gezinnen hebben een grote verantwoordelijkheid in onze samenleving. Het is de plaats waar kinderen leren om samen te leven, wat waarden en normen zijn en wat respect is. Een modern gezinsbeleid biedt gezinnen de kans om tijd en aandacht te besteden aan gezin en familie en besteedt daarnaast ook aandacht aan ouderen, alleenstaanden en andere samenlevingsvormen. Aandacht voor het gezin uit zich onder meer in het levensloopbeleid, opvoedingsondersteuning, een kinderkorting en kostenmaximering voor zorg. Herkenbare CDA-punten waarbij ik het volgende vraag:
- Het levensloopbeleid dat het mogelijk moet maken betaalde arbeid, scholing, zorgtaken en ontspanning in de verschillende levensfases beter te combineren en een duidelijk toegevoegde waarde heeft ten opzichte van de huidige spaarloon en lijfrente-regelingen, moet op korte termijn uitgewerkt te worden. Ik vraag dit ook in relatie tot het pensioen te presenteren omdat nu ten ontrechte de indruk ontstaat dat men geen volledig pensioen meer op kan bouwen;
- Te bekijken of de kostenmaximering zoals nu voor de zorg wordt ingevoerd ook van toepassing kan zijn op andere terreinen zoals onderwijs en huisvesting;
- Geen onnodige bureaucratie in het leven te roepen voor de uitbetaling van de compensatie van de zorgkosten. Een loket bij Financiën/ De Belastingdienst is toch veel logischer dan het in het leven roepen van een extra instelling.
Zorg
Als 'Het wachten moe' ergens van toepassing is dan is het wel voor de wachtlijsten in de gezondheidszorg. Dat mensen anno 2002 in een van de welvarendste landen ter wereld bijvoorbeeld acht maanden op een heupoperatie moeten wachten is onacceptabel. In het Strategisch Akkoord wordt hier terecht aandacht aan besteed met onder meer minder regels meer verplegen minder vergaderen en een vraaggestuurd zorgstelsel de patiënt bepaalt de zorg, niet de overheid. Ook hier een aantal vragen:
- Hoe wordt invulling en/of ruimte gegeven aan de mogelijkheid om het zorgaanbod te vergroten, zowel binnen als ook buiten onze landsgrenzen;
- De gefaseerde opheffing van de numeris fixus mag er niet toe leiden dat er een onnodig tekort aan bijvoorbeeld huisartsen blijft. De nood is wat dat betreft nu al hoog;
- Wij verwachten dat de minister bij de komende begroting aangeeft wat de marsroute is om nog deze periode de budgettaire en wettelijke tarieven in vrije prijsvorming om te zetten. Dit is van essentieel belang om een vraaggestuurd stelsel te doen slagen;
- Hoe zal de minister van VWS de bestedingen ten behoeve van concrete zorg binnen het afgesproken kader gaan vergroten? Het BKZ laat terecht de individuele aanspraken onverlet. Het zal derhalve toch niet zo zijn dat onder minister Bomhoff in september wordt gezegd 'wij kunnen geen operaties meer verrichten want het budget is op'.
Onderwijs
Goed onderwijs, met aandacht voor waarden en normen, bevordert participatie en integratie. Investeren in onderwijs is investeren in mensen en daarmee in de toekomst van onze samenleving. In de afgelopen acht jaar is er veel in het onderwijs geïnvesteerd en toch zijn er nog veel problemen niet opgelost. Het gaat dus niet alleen om geld De effectiviteit kan vergroot worden door het onderwijs over te laten aan de instellingen en de leraren zelf, door decentralisatie en minder regels, zodat zij zelf mogelijkheden krijgen het onderwijs in te richten. In dit kader een aantal opmerkingen:
- Vorming van leerlingen en de overdracht van waarden en normen vragen geïnspireerde medewerkers. Daar ligt een belangrijke zorg. Zijn er straks voldoende medewerkers om de maatschappelijke onderwijstaak ook daadwerkelijk waar te maken?
- Ook de kwaliteit van de werkomgeving is essentieel. Doordecentralisatie van huisvesting naar de scholen maakt eigen keuzes mogelijk en voorkomt onnodige bureaucratie;
- Wat is het kabinet voornemens te doen om het beroepsonderwijs te verbeteren en de uitval te verkleinen?
- Tot slot aandacht voor kleine locaties, de menselijke maat.
Veiligheid
We hoeven niet ver terug te gaan in de tijd om te beseffen dat veiligheid een belangrijk item is. Denk aan Enschede, Volendam, 11 september, en 6 mei jongst leden. We hoeven niet ver van huis te gaan om te beseffen dat mensen zich onveilig voelen. Hoeveel mensen en niet alleen ouderen durven 's avonds niet meer over straat. Een CDA-er werd laatst bij een biertje op het Plein hier naast de Kamer aangesproken door een meisje dat 's avonds niet meer over het Plein durft te lopen omdat de uitgangswegen systematisch door groepjes jongeren wordt gecontroleerd om mobieltjes afhandig te maken. Wij vragen aandacht voor:
- Meer blauw op straat, de indruk ontstaat dat daar geen geld voor is, terwijl het Strategisch Akkoord op dit punt nog is aangepast. Heeft Amsterdam de rekruten terecht naar huis gestuurd of zit hier iets anders achter? En wat wordt gedaan om het blauw van achter het bureau vandaan te krijgen?
- Draaideurcriminelen, welke concrete maatregelen worden genomen om deze 'veelplegers' in de kraag te grijpen en vast te houden, hoe wordt invulling gegeven aan het idee van minister president om mensen sneller voor de rechter te krijgen en te straffen en niet pas na de 2e of 3e keer dat de wet wordt overtreden;
- Hoe staat het met de Nationale Veiligheidsraad onder leiding van de MP? Na 11 september is het duidelijk geworden dat het verschil tussen in- en externe veiligheid is komen te vervagen. Dit vraagt ons inziens om een gecoördineerde aanpak onder leiding van de MP.
- Veiligheid op straat hangt nauw samen met veiligheid in de buurt. Naast blauw op straat en de identificatieplicht speelt woningtoezicht hier een belangrijke rol. Oneigenlijke en illegale bewoning moet worden bestreden. De belemmering van de koppeling tussen de GBA en huisvestingsadministraties moet worden weggenomen.
Internationaal
Op het internationale vlak nog een opmerkingen en een paar vragen:
- Met een minister van Buitenlandse Zaken die gepokt en gemazeld is in het internationale en ontwikkelingssamenwerkingbeleid en een staatssecretaris voor OS die haar sporen heeft verdient op dit terrein gaan wij er van uit dat het Nederland een volwaardig OS-beleid zal blijven voeren, waarbij het belang van het humaniseren van de globalisering, het oog hebben voor het stimuleren van zelfontwikkelend vermogen van mensen ook in ontwikkelingslanden en armoedebestrijding vorm gegeven wordt;
- Wij maken ons zorgen over de ontwikkeling van de Europese conventie die lijkt te gaan in de richting van marginalisering van de bevoegdheden van de Commissie. Dit kan toch niet de inzet van het kabinet zijn?
- In het Strategisch Akkoord wordt uitgegaan van de Kopenhagen-cirteria bij de uitbreiding van de EU. Wij gaan er vanuit dat dit niet alleen op papier is, de regels moeten ook hier daadwerkelijk worden toegepast.En dus ook in de nieuwe lidstaten.
- De uitbreiding van de EU kan niet los worden gezien van een herziening van het Europese landbouwbeleid ik zit er waarschijnlijk niet ver naast wanneer ik denk dat de heer Veerman hier wel ideeën over heeft?
Nieuwe politieke cultuur
De boodschap van 15 mei was helder. De kiezer was ontevreden over het beleid ten aanzien van zorg, veiligheid, onderwijs en integratie, had schoon genoeg van schijndiscussies in het parlement, waarbij alles van tevoren was beklonken en dichtgetimmerd, schoon genoeg van een parlement dat niet meer gezien werd als werkelijke vertegenwoordiger van de mensen. Men koos voor de andere aanpak. Werken aan een samenleving waarin mensen hun verantwoordelijkheden kunnen nakomen, de mogelijkheid hebben om gezin en werk te combineren. Niet langer het systeem waarbij de Hoge heren in Den Haag alles van bovenaf bepalen en opleggen zonder te luisteren naar de mensen die het raakt, of het nu gaat om gemeentelijke herindeling of over de vraag waaraan een verpleeghuis zijn budget moet besteden. We moeten hier in het parlement het debat voeren waarin de mensen zich herkennen. Het taboein het parlement op de discussie in kantine, kroeg en kerk moet worden opgeheven. Over dit soort discussies wordt nogal eens denigrerend gedaan, maar dat is nu precies die arrogante houding die ons verweten wordt. Het parlement moet weer een volksvertegenwoordiging worden. Open debatten houden. Het strategisch akkoord op hoofdlijnen biedt die mogelijkheid, waarbij wij niet van tevoren in het torentje te horen zullen krijgen tot hier en niet verder. We zitten hier niet als stemvee. Als we van het kabinet verwachten dat zij een einde maken aan bureaucratie, de notacultuur, zichtbaar maakt dat we het anders gaan doen dan moeten we ook als Kamer niet steeds komen met een diarree aan moties, waarin notities, nota's en nog meer notities worden gevraagd. Je hebt ook veel te veel ambtenaren nodig om al die nota's te produceren. We moeten onszelf de vraag stellen is een vergadering echt nodig, is een notitie echt nodig. De CDA-fractie steunt het kabinet voluit. We verwachten daarbij dat het kabinet er vol voor gaat, om ondanks het gebrek aan financiële ruimte de echte problemen aan te pakken. Aansluiten bij wat burgers ( en organisaties) zelf kunnen en willen is daarbij van belang. Bewoners van oude wijken mogen zich niet langer in de steek gelaten voelen. Slachtoffers van criminaliteit moeten zich serieus genomen weten door politie en hulpverleners etc. Daarnaast zien wij dit kabinet niet als een ploeg van plucheplakkers. Verantwoordelijkheid moet worden waargemaakt. Zo niet dan geldt wat de CDA-fractie betreft niet langer de sorry-democratie, maar de verantwoordingsdemocratie. Ook dat hoort bij een andere politieke aanpak. In dat verband is het volkomen terecht dat staatssecretaris Bijlhout na het geven van valse informatie - zeker over een zo gevoelig onderwerp als de decembermoorden - meteen is opgestapt. Ik vind het overigens belachelijk dat iemand die enkele uren staatssecretaris is geweest recht heeft op 2 jaar wachtgeld. Het is tijd voor een andere aanpak, een andere politieke cultuur maar ook een ander klimaat. We zullen moeten werken aan een klimaat waarbij politici weer kunnen zeggen wat zij denken. We zullen stelling moeten nemen tegen een klimaat waarbij een politicus vanwege zijn opvattingen wordt neergeschoten, een klimaat waarin politici worden bedreigd. Vanaf 6 mei jl. lopen enkele collega's rond met zware beveiliging omdat ze worden bedreigd. Zo legt de democratie het af tegen de dreiging, de openheid het af tegen onveiligheid. De verharding in de Nederlandse samenleving heeft al tal van no go-area's opgeleverd. We zullen, Kamer en kabinet gezamenlijk moeten werken aan het voorkomen van een situatie, waarbij de politiek, het geven van meningen en opvattingen een no-go area wordt. Herstel van vertrouwen een kwestie van aanpakken, een kwestie van een andere aanpak, anders en beter! Wij wensen het kabinet Balkenende daarbij veel succes.

Den Haag, 26 juli 2002
CDA Fractievoorzitter Maxime Verhagen

Bijdrage voor plenair debat

Debat Regeringsverklaring kabinet Balkenende

Inleiding
"Politiek moet niet de tijd tussen de vingers laten doorglippen, vast als zij soms zit tussen de noodzaak van veranderingen en de wens tot het behoud van het bestaande en een gebrek aan visie voor wat er in de plaats kan komen." Dit is een citaat uit het CDA-rapport "Nieuwe Wegen, Vaste Waarden" uit 1995. Het is tevens de openingszin in ons verkiezingsprogramma voor deze periode. Daarmee wordt een periode van zeven jaar gemarkeerd waarin het CDA niet alleen oppositie heeft gevoerd maar ook een proces van heroriëntatie en herbezinning heeft doorgemaakt. Dat heeft geleid tot een nieuwe christen-democratische visie op de toekomst van onze samenleving. Een visie die aansluit bij wat er leeft onder de mensen en zijn weerslag heeft gekregen in de serie "Het wachten moe". Een reeks rapporten over onder meer veiligheid, onderwijs, gezondheidszorg en levensloopbeleid. De rode draad hierbij bestaat uit de kernbegrippen: verantwoordelijkheid, betrouwbaarheid, betrokkenheid en respect. De basis voor dit alles werd gelegd in "Nieuwe Wegen, Vaste Waarden" waarbij achteraf misschien niet geheel toevallig Donner en Balkenende nauw betrokken waren. Beide stonden derhalve niet alleen aan de wieg van de inhoudelijke herbezinning van het CDA, maar ook aan de wieg van dit kabinet. Een kabinet dat de CDA-fractie van harte geluk en veel succes en wijsheid toe wenst. Bij de komst van het kabinet Balkenende past ondanks onze noeste oppositionele arbeid van de afgelopen jaren een woord van dank en waardering voor het vele dat de heer Kok in zijn periode als minister president. Onder deze categorie valt wat mij betreft overigens niet zijn afscheidsinterview.

Formatie
Op basis van het eigen gedachtegoed en de verkiezingsuitslag is het CDA de formatie ingegaan. Het resultaat mag er zijn: een Strategisch Akkoord waar het CDA haar ideeën duidelijk in weerspiegeld ziet en een kabinet dat met grote inzet de problemen van mensen wil aanpakken. Het gaat om mensen, mensen die hard werken of hard op zoek zijn naar werk, mensen die zorg dragen of juist zorg nodig hebben. Het geeft mensen kansen in plaats van ze uit te sluiten het geeft mensen verantwoordelijkheden in plaats van de overheid als hangmat het is sociaal voor wie niet kan en streng voor wie niet wil. Een sociaal beleid dat er op gericht is om mensen mee te laten doen op de arbeidsmarkt en niet levenslang tot de WAO veroordeelt. Maar wel in een WAO voorziet voor mensen die echt niet kunnen. Het voorkomen van een tweedeling door bijvoorbeeld het nieuwe zorgstelsel met een acceptatieplicht en een inkomensafhankelijke toeslag of door betere integratie. Integratie niet alleen gericht op kennis van de Nederlandse taal, maar eveneens op onze waarden en normen. Het beleid dat wij voorstaan probeert mensen weer bij de samenleving te betrekken. Wij zullen op het voorkomen van een tweedeling het kabinet nadrukkelijk aanspreken. Het gaat ook om aandacht voor waarden en normen en het naleven van de regels in plaats van gedogen. Het gaat ook om respect. Respect voor de medemens en respect voor natuur en milieu. De invulling van het platteland en de nationale landschappen zal door ons getoetst worden op duurzaamheid. De CDA-fractie heeft bij het debat op donderdag 4 juli jongst leden dan ook in kunnen stemmen met dit akkoord. Het is nu aan het kabinet om dit akkoord uit te werken. Wij gaan er van uit dat alle leden van het kabinet dit akkoord volledig kunnen onderschrijven, inclusief het financieel kader. Gelet op de financiële en economische situatie, een dalende beurs, afnemend consumentenvertrouwen en ook de financiële boedel van het kabinet Kok II, die aanmerkelijk minder was dan verwacht, is het financiele kader ook door ons als noodzakelijk geaccepteerd. Dat beperkt de mogelijkheden op korte termijn en zal dus ook de verwachtingen moeten temperen. Ook wij zouden meer geld beschikbaar willen hebben, maar wij vinden het onverantwoord met de vergrijzing voor de deur om onbetaalde rekeningen bij onze kinderen te leggen. Er wordt veel verwacht van dit kabinet en misschien niet in de laatste plaats extra inspanningen en inventiviteit opdat het zoet wat eerder kan komen dan in het negende couplet van het Wilhelmus.Het strakke finaciele kader is geaccepteerd, maar daarbinnen moeten we maximaal ruimte zoeken voor handen aan het bed, leraren voor de klas en veiligheid op straat.

Resultaten
De CDA-fractie zal dit kabinet beoordelen op concrete resultaten. Een aantal problemen die in de afgelopen jaren te veel op het beloop zijn gelaten, problemen verbonden aan onderwijs, zorg, veiligheid en integratie moeten nu echt aangepakt worden. Dat begint met concrete maatregelen voor ontbureaucratisering. Minder regels en meer vrijheid voor scholen en zorginstellingen zodat zij de vrijheid en de verantwoordelijkheid hebben om initiatieven te ontwikkelen voor het verbeteren van het onderwijs en het verminderen van wachtlijsten. Minder regels, regels die nu nog ertoe leiden dat initiatieven in het bedrijfsleven worden gesmoord, zodat het investeringsklimaat in Nederland verbetert. Alleen al de administratieve lasten voor het MKB bedragen per jaar ongeveer 8 miljard euro. Maar ook minder regels voor gemeenten en provincies en voor burgers. Verantwoordelijkheid moet daar gelegd worden waar het het beste kan worden gedragen. Daar hoort ook de ruimte bij om invulling te kunnen geven aan die verantwoordelijkheid. Naast minder regels moeten er meetbare resultaten zijn. Resultaten die niet alleen in Den Haag meetbaar zijn, maar ook op straat zichtbaar. Is er meer blauw op straat, worden draaideurcriminelen vaker en zwaarder gestraft, leggen immigranten met succes inburgeringcursussen af en worden knelpunten in het wegennet opgelost? Herstel van vetrouwen zal ook gerealiseerd moeten worden door overleg met de mensen die het betreft; de boeren, de verplegers, de agenten en de sociale partners. Om het kabinet goed te kunnen beoordelen vragen wij, zowel in het Beleidsprogramma 2003-2006 als in de begroting voor 2003, een plan van aanpak voor minder regels en daarnaast gefaseerde meetbare kentallen van prestaties. Zodat ook tussentijds de vinger aan de pols kan worden gehouden om te voorkomen dat idealen sneuvelen en verwachtingen verdampen.

Aandachtspunten
Ik ga het debat over het Strategisch Akkoord niet over doen. Wel heeft de CDA-fractie de behoefte om bij een aantal thema's enkele aandachtspunten aan het kabinet mee te geven.

Gezinsbeleid
Een staatssecretaris voor Gezinsbeleid en Emancipatie wie had dat kunnen denken toen Enneus Heerma voor het eerst aandacht vroeg voor het gezin. Het gezin of breder de familie heeft nu volop aandacht. Terecht want gezinnen hebben een grote verantwoordelijkheid in onze samenleving. Het is de plaats waar kinderen leren om samen te leven, wat waarden en normen zijn en wat respect is. Een modern gezinsbeleid biedt gezinnen de kans om tijd en aandacht te besteden aan gezin en familie en besteedt daarnaast ook aandacht aan ouderen, alleenstaanden en andere samenlevingsvormen. Aandacht voor het gezin uit zich onder meer in het levensloopbeleid, opvoedingsondersteuning, een kinderkorting en kostenmaximering voor zorg. Herkenbare CDA-punten waarbij ik het volgende vraag:
- Het levensloopbeleid dat het mogelijk moet maken betaalde arbeid, scholing, zorgtaken en ontspanning in de verschillende levensfases beter te combineren en een duidelijk toegevoegde waarde heeft ten opzichte van de huidige spaarloon en lijfrente-regelingen, moet op korte termijn uitgewerkt te worden. Ik vraag dit ook in relatie tot het pensioen te presenteren omdat nu ten ontrechte de indruk ontstaat dat men geen volledig pensioen meer op kan bouwen;
- Te bekijken of de kostenmaximering zoals nu voor de zorg wordt ingevoerd ook van toepassing kan zijn op andere terreinen zoals onderwijs en huisvesting;
- Geen onnodige bureaucratie in het leven te roepen voor de uitbetaling van de compensatie van de zorgkosten. Een loket bij Financiën/ De Belastingdienst is toch veel logischer dan het in het leven roepen van een extra instelling.
Zorg
Als 'Het wachten moe' ergens van toepassing is dan is het wel voor de wachtlijsten in de gezondheidszorg. Dat mensen anno 2002 in een van de welvarendste landen ter wereld bijvoorbeeld acht maanden op een heupoperatie moeten wachten is onacceptabel. In het Strategisch Akkoord wordt hier terecht aandacht aan besteed met onder meer minder regels meer verplegen minder vergaderen en een vraaggestuurd zorgstelsel de patiënt bepaalt de zorg, niet de overheid. Ook hier een aantal vragen:
- Hoe wordt invulling en/of ruimte gegeven aan de mogelijkheid om het zorgaanbod te vergroten, zowel binnen als ook buiten onze landsgrenzen;
- De gefaseerde opheffing van de numeris fixus mag er niet toe leiden dat er een onnodig tekort aan bijvoorbeeld huisartsen blijft. De nood is wat dat betreft nu al hoog;
- Wij verwachten dat de minister bij de komende begroting aangeeft wat de marsroute is om nog deze periode de budgettaire en wettelijke tarieven in vrije prijsvorming om te zetten. Dit is van essentieel belang om een vraaggestuurd stelsel te doen slagen;
- Hoe zal de minister van VWS de bestedingen ten behoeve van concrete zorg binnen het afgesproken kader gaan vergroten? Het BKZ laat terecht de individuele aanspraken onverlet. Het zal derhalve toch niet zo zijn dat onder minister Bomhoff in september wordt gezegd 'wij kunnen geen operaties meer verrichten want het budget is op'.
Onderwijs
Goed onderwijs, met aandacht voor waarden en normen, bevordert participatie en integratie. Investeren in onderwijs is investeren in mensen en daarmee in de toekomst van onze samenleving. In de afgelopen acht jaar is er veel in het onderwijs geïnvesteerd en toch zijn er nog veel problemen niet opgelost. Het gaat dus niet alleen om geld De effectiviteit kan vergroot worden door het onderwijs over te laten aan de instellingen en de leraren zelf, door decentralisatie en minder regels, zodat zij zelf mogelijkheden krijgen het onderwijs in te richten. In dit kader een aantal opmerkingen:
- Vorming van leerlingen en de overdracht van waarden en normen vragen geïnspireerde medewerkers. Daar ligt een belangrijke zorg. Zijn er straks voldoende medewerkers om de maatschappelijke onderwijstaak ook daadwerkelijk waar te maken?
- Ook de kwaliteit van de werkomgeving is essentieel. Doordecentralisatie van huisvesting naar de scholen maakt eigen keuzes mogelijk en voorkomt onnodige bureaucratie;
- Wat is het kabinet voornemens te doen om het beroepsonderwijs te verbeteren en de uitval te verkleinen?
- Tot slot aandacht voor kleine locaties, de menselijke maat.
Veiligheid
We hoeven niet ver terug te gaan in de tijd om te beseffen dat veiligheid een belangrijk item is. Denk aan Enschede, Volendam, 11 september, en 6 mei jongst leden. We hoeven niet ver van huis te gaan om te beseffen dat mensen zich onveilig voelen. Hoeveel mensen en niet alleen ouderen durven 's avonds niet meer over straat. Een CDA-er werd laatst bij een biertje op het Plein hier naast de Kamer aangesproken door een meisje dat 's avonds niet meer over het Plein durft te lopen omdat de uitgangswegen systematisch door groepjes jongeren wordt gecontroleerd om mobieltjes afhandig te maken. Wij vragen aandacht voor:
- Meer blauw op straat, de indruk ontstaat dat daar geen geld voor is, terwijl het Strategisch Akkoord op dit punt nog is aangepast. Heeft Amsterdam de rekruten terecht naar huis gestuurd of zit hier iets anders achter? En wat wordt gedaan om het blauw van achter het bureau vandaan te krijgen?
- Draaideurcriminelen, welke concrete maatregelen worden genomen om deze 'veelplegers' in de kraag te grijpen en vast te houden, hoe wordt invulling gegeven aan het idee van minister president om mensen sneller voor de rechter te krijgen en te straffen en niet pas na de 2e of 3e keer dat de wet wordt overtreden;
- Hoe staat het met de Nationale Veiligheidsraad onder leiding van de MP? Na 11 september is het duidelijk geworden dat het verschil tussen in- en externe veiligheid is komen te vervagen. Dit vraagt ons inziens om een gecoördineerde aanpak onder leiding van de MP.
- Veiligheid op straat hangt nauw samen met veiligheid in de buurt. Naast blauw op straat en de identificatieplicht speelt woningtoezicht hier een belangrijke rol. Oneigenlijke en illegale bewoning moet worden bestreden. De belemmering van de koppeling tussen de GBA en huisvestingsadministraties moet worden weggenomen.
Internationaal
Op het internationale vlak nog een opmerkingen en een paar vragen:
- Met een minister van Buitenlandse Zaken die gepokt en gemazeld is in het internationale en ontwikkelingssamenwerkingbeleid en een staatssecretaris voor OS die haar sporen heeft verdient op dit terrein gaan wij er van uit dat het Nederland een volwaardig OS-beleid zal blijven voeren, waarbij het belang van het humaniseren van de globalisering, het oog hebben voor het stimuleren van zelfontwikkelend vermogen van mensen ook in ontwikkelingslanden en armoedebestrijding vorm gegeven wordt;
- Wij maken ons zorgen over de ontwikkeling van de Europese conventie die lijkt te gaan in de richting van marginalisering van de bevoegdheden van de Commissie. Dit kan toch niet de inzet van het kabinet zijn?
- In het Strategisch Akkoord wordt uitgegaan van de Kopenhagen-cirteria bij de uitbreiding van de EU. Wij gaan er vanuit dat dit niet alleen op papier is, de regels moeten ook hier daadwerkelijk worden toegepast.En dus ook in de nieuwe lidstaten.
- De uitbreiding van de EU kan niet los worden gezien van een herziening van het Europese landbouwbeleid ik zit er waarschijnlijk niet ver naast wanneer ik denk dat de heer Veerman hier wel ideeën over heeft?
Nieuwe politieke cultuur
De boodschap van 15 mei was helder. De kiezer was ontevreden over het beleid ten aanzien van zorg, veiligheid, onderwijs en integratie, had schoon genoeg van schijndiscussies in het parlement, waarbij alles van tevoren was beklonken en dichtgetimmerd, schoon genoeg van een parlement dat niet meer gezien werd als werkelijke vertegenwoordiger van de mensen. Men koos voor de andere aanpak. Werken aan een samenleving waarin mensen hun verantwoordelijkheden kunnen nakomen, de mogelijkheid hebben om gezin en werk te combineren. Niet langer het systeem waarbij de Hoge heren in Den Haag alles van bovenaf bepalen en opleggen zonder te luisteren naar de mensen die het raakt, of het nu gaat om gemeentelijke herindeling of over de vraag waaraan een verpleeghuis zijn budget moet besteden. We moeten hier in het parlement het debat voeren waarin de mensen zich herkennen. Het taboein het parlement op de discussie in kantine, kroeg en kerk moet worden opgeheven. Over dit soort discussies wordt nogal eens denigrerend gedaan, maar dat is nu precies die arrogante houding die ons verweten wordt. Het parlement moet weer een volksvertegenwoordiging worden. Open debatten houden. Het strategisch akkoord op hoofdlijnen biedt die mogelijkheid, waarbij wij niet van tevoren in het torentje te horen zullen krijgen tot hier en niet verder. We zitten hier niet als stemvee. Als we van het kabinet verwachten dat zij een einde maken aan bureaucratie, de notacultuur, zichtbaar maakt dat we het anders gaan doen dan moeten we ook als Kamer niet steeds komen met een diarree aan moties, waarin notities, nota's en nog meer notities worden gevraagd. Je hebt ook veel te veel ambtenaren nodig om al die nota's te produceren. We moeten onszelf de vraag stellen is een vergadering echt nodig, is een notitie echt nodig. De CDA-fractie steunt het kabinet voluit. We verwachten daarbij dat het kabinet er vol voor gaat, om ondanks het gebrek aan financiële ruimte de echte problemen aan te pakken. Aansluiten bij wat burgers ( en organisaties) zelf kunnen en willen is daarbij van belang. Bewoners van oude wijken mogen zich niet langer in de steek gelaten voelen. Slachtoffers van criminaliteit moeten zich serieus genomen weten door politie en hulpverleners etc. Daarnaast zien wij dit kabinet niet als een ploeg van plucheplakkers. Verantwoordelijkheid moet worden waargemaakt. Zo niet dan geldt wat de CDA-fractie betreft niet langer de sorry-democratie, maar de verantwoordingsdemocratie. Ook dat hoort bij een andere politieke aanpak. In dat verband is het volkomen terecht dat staatssecretaris Bijlhout na het geven van valse informatie - zeker over een zo gevoelig onderwerp als de decembermoorden - meteen is opgestapt. Ik vind het overigens belachelijk dat iemand die enkele uren staatssecretaris is geweest recht heeft op 2 jaar wachtgeld. Het is tijd voor een andere aanpak, een andere politieke cultuur maar ook een ander klimaat. We zullen moeten werken aan een klimaat waarbij politici weer kunnen zeggen wat zij denken. We zullen stelling moeten nemen tegen een klimaat waarbij een politicus vanwege zijn opvattingen wordt neergeschoten, een klimaat waarin politici worden bedreigd. Vanaf 6 mei jl. lopen enkele collega's rond met zware beveiliging omdat ze worden bedreigd. Zo legt de democratie het af tegen de dreiging, de openheid het af tegen onveiligheid. De verharding in de Nederlandse samenleving heeft al tal van no go-area's opgeleverd. We zullen, Kamer en kabinet gezamenlijk moeten werken aan het voorkomen van een situatie, waarbij de politiek, het geven van meningen en opvattingen een no-go area wordt. Herstel van vertrouwen een kwestie van aanpakken, een kwestie van een andere aanpak, anders en beter! Wij wensen het kabinet Balkenende daarbij veel succes.

vrijdag 26 juli 2002