Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut
Het weer nader verklaard
Lensvormige wolken
Wolken hebben vaak wonderlijke vormen en zien er soms uit als
een reusachtige luchtschip of een sigaar met gladgepolijste randen.
Die opvallende vormen danken hun ontstaan aan wind of golfvormige
beweging van lucht onder invloed van heuvels of bergen. Dergelijke
wolken worden in de meteorologie aangeduid met de benaming
lenticularis. De lenswolk dankt zijn ontstaan aan bergruggen in de
omgeving of waarboven de wolk hangt. Wanneer de wind met een flinke
kracht tegen de berg blaast wordt de lucht gedwongen te stijgen. Aan
de achterzijde van de berg daalt de lucht dan weer.
Zo'n stijgbeweging plant zich voort tot hoog boven het niveau van de berg. Luchtlagen hoger in de atmosfeer koelen tijdens dat stijgproces af en raken soms verzadigd met waterdamp, waardoor zich wolken kunnen vormen. Daalt de lucht verderop, dan wordt de lucht weer warmer en raakt onverzadigd. De bewolking lost dan weer op.
Een lenswolk blijft daarom min of meer permanent boven dezelfde plaats
hangen, terwijl de lucht gewoon verder stroomt. Vorming van lenswolken
kan duiden op snelle stromingen in de hogere luchtlagen of plotseling
toename van de wind op een bepaalde hoogte. Ballonvaarders worden in
dergelijke situaties gewaarschuwd om niet te hoog te stijgen om te
voorkomen dat ze plotseling in deze "snelle" luchtlagen terechtkomen.
De plotselinge toename van de windsnelheid met de hoogte kan een
ballon ineendrukken, waardoor deze zijn draagvermogen verliest en aan
een vrije val begint.
Lensvormen doen zich in de bergen vaak voor bij föhnwinden en bij
mooi-weersituaties. Ze zijn echter geen voorbode van mooi weer, vaak
wordt het daarna minder fraai en kan er zelfs regen vallen.
Lenticulariswolk gefotografeerd door Linda van Schagen op 16 februari
2002 omstreeks 18.00 uur lokale tijd in Draguinan in Zuid-Frankrijk,
ongeveer 60 kilometer ten westen van Nice. De richting waarin de foto
werd gemaakt was noordoost. De maakster is Linda van Schagen.
Met dank aan Jacob Kuiper en Onno Hungerink
Wolken in het weer nader verklaard
Index het weer nader verklaard
Laatste wijziging: 12 juli 2002
Vragen en reacties:
Harry Geurts, PR & Voorlichting KNMI
Copyright © KNMI