Gemeente Oosterhout
Sprong in het diepe bevalt in Oosterhout
De voortvarende manier waarop Oosterhout de dualisering van het
gemeentebestuur heeft vormgegeven, bevalt goed. Hoewel op onderdelen
verbetering mogelijk en wenselijk, zijn raad, burgemeester en
ambtelijke organisatie over het algemeen tevreden over de nieuwe
werkwijze van de gemeenteraad. Op korte termijn zullen daarin ook geen
grote veranderingen worden aangebracht.
Dat is de conclusie die getrokken kan worden uit de eerste, voorlopige
evaluatie van gemeenteraad en organisatie over vier maanden dualisme
in Oosterhout.
Experiment
Bij de invoering van het dualisme in maart 2002 koos de Oosterhoutse
gemeenteraad voor een aantal radicale wijzigingen in de werkwijze. De
meest in het oog springende was het besluit om, als een van de zeer
weinige gemeenten in Nederland, te gaan experimenteren met een
vergadersysteem zonder vaste raadscommissies. Raadsvoorstellen zouden
voortaan alleen nog in de raad en op hoofdlijnen besproken worden,
waarbij bij belangrijke kaderstellende stukken behandeling in twee
keer mogelijk zou zijn: de eerste keer in opiniërende zin, de volgende
keer besluitvormend.
Het werken zonder raadscommissie zou, zo was de gedachte in maart, een
aantal voordelen hebben boven het voortzetten van een systeem met
commissies:
* het is duidelijker en inzichtelijker voor burgers en andere
betrokkenen;
* de raad wordt geholpen om vooral op hoofdlijnen te discussiëren;
* het leidt tot minder vergaderingen, waardoor raadsleden meer
ruimte krijgen zich toe te leggen op andere werkzaamheden
(bijvoorbeeld meer in gesprek raken met burgers, waardoor de
volksvertegenwoordigende taak van de raad kan worden versterkt);
* de gemeenteraad zal breed en in alle openbaarheid over belangrijke
onderwerpen van gedachten wisselen;
* het geeft aan dat de Oosterhoutse gemeenteraad bereid is echt werk
te maken van dualisme.
De algemene indruk is dat de debatten in de raad er levendiger op zijn
geworden. Volgens sommigen zou dat overigens nog beter kunnen, aldus
burgemeester (en tevens raadsvoorzitter) W. Huijbregts-Schiedon. Er
zijn raadsleden die vinden dat er eigenlijk nog teveel punten op de
agenda van de gemeenteraad staan en dat er nog meer op hoofdlijnen
gedebatteerd kan worden. Tot nu toe kan de raad nog steeds onvoldoende
tijd steken in bijvoorbeeld het versterken van zijn positie als
volksvertegenwoordiger.
Om de burger meer bij de raad en het raadswerk te betrekken, is in de
evaluatie afgesproken dat dit najaar geëxperimenteerd gaat worden met
een tweemaandelijkse bijeenkomst, waarin alle burgers van Oosterhout
de gelegenheid krijgen bepaalde zaken aan de raad voor te leggen.
Organisatorische gevolgen
De nieuwe werkwijze van de raad heeft ook organisatorisch aanzienlijke
gevolgen gehad, niet alleen voor de volksvertegenwoordigers zelf, maar
ook voor het ambtelijk apparaat. Zo geschiedt de voorbereiding van
raadsvergaderingen bijvoorbeeld schriftelijk: raadsleden kunnen
schriftelijk feitelijke vragen stellen over voorstellen die aan de
raad worden aangeboden, waarop organisatie en college binnen
twee-en-een-halve werkdag antwoord moeten geven. Dat vergt discipline,
zowel bij de raad als bij de organisatie, en een goede coördinatie. In
het begin was dat even wennen voor iedereen, maar alom bestaat nu toch
het gevoel dat het redelijk goed loopt, aldus burgemeester Huijbregts.
De nieuwe werkwijze leidde bij raadsleden wel tot de klacht dat de
ambtelijke organisatie meer op afstand van de raad leek te zijn
gekomen. Om aan die klacht tegemoet te komen, is in mei besloten tot
het aanwijzen van raadsambassadeurs binnen de organisatie. Zijn
fungeren als eerste aanspreekpunt binnen een afdeling voor leden van
de gemeenteraad.
Overige wijzigingen
Ook op een aantal andere onderdelen heeft dualisering flinke gevolgen
had voor de werkwijze van het Oosterhoutse gemeentebestuur:
* in het nieuwe college is een wethouder van buiten de raad gekozen
ook een mogelijkheid van de Wet dualisering in de persoon van
wethouder J. Krijnen (Gemeentebelangen);
* burgers kunnen inspreken op onderwerpen die geagendeerd staan voor
de raadsvergadering. Daarnaast heeft de raad gebruik gemaakt van
de mogelijkheid om over agendaonderwerpen aparte inspraakavonden
te houden;
* voorafgaand aan iedere raadsvergadering is er een
vragen-halfuurtje, waarop raadsleden burgemeester en wethouders
vragen kunnen stellen over actuele onderwerpen die niet op de
agenda van de raad staan;
* de raad stelt zijn eigen agenda vast, op voorstel van het
presidium (waarin de fractievoorzitters vertegenwoordigd zijn);
* de raad heeft uit zijn midden een vice-voorzitter benoemd in de
persoon van het raadslid A. Kouwelaar (Gemeentebelangen);
* de raad heeft zijn eigen ondersteuning gekregen, in eerste
instantie in de persoon van raadsgriffier mr. E. Scholtens.
Inmiddels is besloten de griffie uit te breiden. Momenteel wordt
een plaatsvervangend griffier geworven.
Dualisme leeft
Volgens burgemeester Huijbregts is de afgelopen periode duidelijk
geworden dat dualisme in Oosterhout leeft. Ook binnen het presidium
zie je soms verschillen van mening tussen fractievoorzitters, maar dat
is niet meer dan logisch. En over die meningsverschillen wordt soms
hartstochtelijk gedebatteerd. Dat is alleen maar goed Het bewijst dat
dualisme in Oosterhout door iedereen in de raad als zeer belangrijk
wordt ervaren. Er heerst hier niet het idee van: het is dat we het
moeten doen, maar eigenlijk hebben we er niks mee.
Als een van de belangrijkste doelen voor de komende periode ziet de
gemeenteraad het versterken van de band met de Oosterhoutse bevolking.
De raad zal zich in de tweede helft van dit jaar buigen over de vraag
hoe de externe communicatie vanuit de raad moet worden opgezet. Ook
zou de raad meer dan in het verleden bij bepaalde
beleidsontwikkelingen zelf het initiatief moeten nemen, in plaats van
te reageren op voorstellen uit het college.
Een meer diepgaande evaluatie van de nieuwe werkwijze van de raad zal
eind 2002/begin2003 plaatsvinden.
Oosterhout, 12 juli 2002