Ministerie van Justitie
Korthals: Maatregelen tegen smokkel handvuurwapens
5 juli 2002
Minister Korthals wil de illegale handel van handvuurwapens verder aan
banden leggen. Hij denkt daarbij aan verbetering van de controle op
inkomende wapenzendingen, hechtere internationale politiële
samenwerking met Europol en landen waar illegale handvuurwapens
vandaan komen. Ook wil hij een gerichte opsporing van criminele
groeperingen die zich bezig houden met handel in illegale wapens en
stimulering van de toepassing van het preventief fouilleren in
risicogebieden. De bewindsman reageert hiermee op de uitkomsten van
een onderzoek naar smokkel van handvuurwapens vanuit voormalige
Oostbloklanden naar Nederland. Het onderzoek dat werd uitgevoerd door
het Instituut voor Sociaal-wetenschappelijk Beleidsonderzoek van de
Katholieke Universiteit Brabant, is vandaag naar de Tweede Kamer
gestuurd.
Maatregelen
De aangekondigde maatregelen volgen op eerdere initiatieven
(landelijke inzamelingsacties en verhoging strafmaat vuurwapenbezit en
-handel) om de vuurwapencriminaliteit aan te pakken. Het besluit om
onderzoek te doen naar illegale handel van handvuurwapens vanuit
voormalige Oostbloklanden heeft te maken met het feit dat bij politie
en justitie nog te weinig bekend is over de aard en omvang van die
handel. Ook waren er aanwijzingen dat met de val van de Berlijnse muur
de smokkel van wapens naar West-Europa zou zijn toegenomen.
Het onderzoek levert veel bruikbare gegevens op. Het vergroot niet
alleen de kennis en het inzicht omtrent de herkomst van een
aanzienlijk deel van de illegale wapens die jaarlijks Nederland
binnenkomen, maar bevordert ook gerichte opsporing van criminelen die
zich met illegale wapenhandel bezig houden.
Resultaten
Volgens de onderzoekers komen jaarlijks ongeveer 2000 tot 4000
vuurwapens Nederland binnen uit voormalige Oostbloklanden. Het gaat
vooral om in Kroatië en Tsjechië gefabriceerde wapens. Vrijwel alle
machinepistolen in het Nederlandse criminele circuit zijn afkomstig
uit deze landen. Pistolen vormen echter de hoofdmoot van de smokkel.
Criminele groeperingen in met name Amsterdam en Rotterdam zijn
verantwoordelijk voor deze smokkel. De importeurs zijn vooral in
Nederland woonachtige (voormalige) Joegoslaven. Hun aantal wordt
geschat op 15 tot 25. Het totaal aantal wapens dat elk jaar naar
Nederland wordt gesmokkeld wordt geschat op 9000 tot 18.000.
Fabriek
De vuurwapens die in beslag zijn genomen, zijn vrijwel altijd
fabrieksnieuw of omgebouwd. In Kroatië vindt legale productie plaats
van pistolen van het merk HS. Daarnaast worden UZI-machinepistolen en
andere merken nagemaakt. Ook worden in Kroatië wapens in illegale
workshops gerecycled. De Tsjechische firma CZ fabriceert legaal zowel
pistolen als machinepistolen. Al deze merken en typen duiken op in het
Nederlandse illegale circuit.
Na de val van de Berlijnse muur zijn in Nederland nauwelijks
vuurwapens terechtgekomen uit grote restpartijen, een vrees die begin
jaren negentig sterk speelde. Deze grote partijen, veelal afkomstig
uit de voormalige Sovjet-Unie, hebben vooral hun weg gevonden naar
conflicten op de Balkan en in Afrika. De smokkel vanuit
Klein-Joegoslavië is vanaf 1999 tot stilstand gekomen, nadat door de
bombardementen van de NAVO de vuurwapenfabrieken in dat land werden
vernield.
Importeurs
De Nederlandse politie neemt jaarlijks ongeveer 400 tot 500 vuurwapens
in beslag die afkomstig zijn uit voormalige Oostbloklanden. Ongeveer
een kwart daarvan is het resultaat van grotere opsporingsonderzoeken.
Uit die onderzoeken blijkt dat importeurs partijen van 100 tot 200
vuurwapens naar Nederland smokkelen en die vervolgens afzetten via een
klein netwerk van tussenhandelaren. Om de kans op ontdekking te
verkleinen worden de vuurwapens zoveel mogelijk verkocht aan
vertrouwde afnemers: bekenden in het criminele circuit. Andere
importeurs zorgen er voor dat wapens pas worden binnengehaald wanneer
een afnemer is gevonden voor vijf tot tien vuurwapens.
Op een pistool valt een winst te maken van ongeveer 600 euro. De
financiële opbrengsten van vuurwapenhandel zijn dan ook beperkt in
vergelijking met de drugshandel. Handel in vuurwapens levert echter
wel status op in het criminele circuit. De vuurwapenhandel is vaak
slechts één onderdeel van de criminele activiteiten, naast
bijvoorbeeld de drugshandel.
Bron: Directie Voorlichting