Centrum voor Arbeidsverhoudingen
www.minszw.nl -
Slechts de helft van de werknemers kan gebruik maken van
kinderopvangregelingen
Van de werkgevers in Nederland zegt 24% een kinderopvangregeling aan
te bieden aan het personeel. Werkgevers lijken echter niet altijd op
de hoogte te zijn van CAO-afspraken over kinderopvang in hun sector.
Het zijn met name werkgevers in het midden- en kleinbedrijf die minder
goed op de hoogte zijn van CAO-afspraken over kinderopvang. 68% van de
CAO's in Nederland kent een kinderopvangregeling. Wanneer deze cijfers
gecombineerd worden, blijkt dat slechts 51% tot 63% van de werknemers
in Nederland aanspraak kan maken op een kinderopvangregeling. Het zijn
voornamelijk ondernemingen met meer dan 50 werknemers die regelingen
over kinderopvang kennen.
Dit blijkt uit de `Monitor Werkgeversbijdragen Kinderopvang' van
onderzoeksbureau Research voor Beleid en het onderzoek `Arbeid en Zorg
in CAO's 2000' van de Arbeidsinspectie.
Demissionair staatssecretaris Verstand van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid heeft de Monitor mede namens demissionair
staatssecretaris Vliegenthart van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
naar de Tweede Kamer gestuurd. Het onderzoek van de Arbeidsinspectie
is ook aan de Tweede Kamer aangeboden.
Werkgevers zonder regeling geven aan dat het personeel daar geen
behoefte aan zou hebben. Het merendeel van deze werkgevers heeft deze
behoefte echter niet gepeild onder het personeel.
Binnenkort wordt de Wet basisvoorziening kinderopvang (WBK), die in 2004 moet ingaan, ingediend bij de Tweede Kamer. De WBK gaat uit van een vrijwillige werkgeversbijdrage. Staatssecretaris Verstand zegt in haar begeleidende brief bij de onderzoeken aan de Tweede Kamer dat de vrijwilligheid van de werkgeversbijdrage heroverwogen kan worden, als eind 2002 niet in 90% van de CAO's en bedrijfstakregelingen afspraken over kinderopvang gemaakt zijn. Achterblijvende werkgeversbijdragen leiden immers tot hoge extra kosten voor werknemers en overheid.
Uit de onderzoeken blijkt dat er sprake is van een positieve
ontwikkeling ten aanzien van kinderopvangafspraken, maar dat dit
vooral verbeteringen van bestaande afspraken zijn. Het kabinet vindt
dat het een taak van de sociale partners is om de centraal gemaakte
afspraken onder de aandacht van werkgevers en werknemers te brengen.
Het initiatief van MKB-Nederland om samen met de
kinderopvangondernemers meer voorlichting en ondersteuning te geven op
het gebied van kinderopvangregelingen wordt dan ook met instemming
begroet.
Het onderzoek van de Arbeidsinspectie naar Arbeid en Zorg in CAO's
2000 betreft naast kinderopvang ook verlofregelingen. De
Arbeidsinspectie onderzocht 125 CAO's in de markt-, zorg- en
overheidssector. In haar begeleidende brief schrijft staatssecretaris
Verstand dat sinds 1998 op elk terrein van arbeid en zorg sprake is
van een positieve ontwikkeling. Het aantal CAO's met regelingen voor
verlofsparen, loopbaanonderbreking en adoptieverlof is toegenomen. Ook
zijn er nu meer CAO's met afspraken over calamiteitenverlof,
zorgverlof en het kopen van dagen.
Hoewel in 51% van de CAO's afspraken zijn gemaakt over
ouderschapsverlof, is in slechts acht CAO's sprake van (gedeeltelijke)
doorbetaling van het loon. Vijfentwintig CAO's bieden de mogelijkheid
verlof op te nemen langer dan de wettelijk vastgestelde duur van het
ouderschapsverlof.
Het zorgverlof is aangetroffen in slechts 39% van de CAO's. In iets
meer dan de helft (53%) gaat het om betaald verlof. De duur van het
zorgverlof (betaald dan wel onbetaald) is in het merendeel van de
CAO's niet bepaald.
Afspraken over adoptieverlof zijn in 54% van de CAO's opgenomen. In
bijna al deze CAO's (95%) gaat het om betaald verlof. Kraamverlof is
in 96% van de onderzochte CAO's geregeld. Dit is verlof voor vaders
dat rond de bevalling kan worden opgenomen. In 97% van deze CAO's gaat
het om betaald verlof.
In 53% van de CAO's zijn afspraken aangetroffen met betrekking tot
verlofsparen. In 74% van deze CAO's gaat het om een tijd-voor-tijd
regeling, in een geval om een tijd-voor-geld regeling en in 24% komen
beide regelingen voor. In driekwart van de CAO's met afspraken over
verlofsparen is ook het doel aangegeven waarvoor kan worden gespaard.
Het gaat hierbij om vut of pré-pensioen, educatie,
loopbaanonderbreking (sabbatical leave of opfrisverlof) en zorgverlof
dan wel aanvullend ouderschapsverlof.
De Arbeidsinspectie heeft ook gekeken naar nieuwe CAO-akkoorden met
als ingangsdatum 1 januari 2001 of later. Hierbij zijn 69 CAO's
onderzocht. In slechts 20 van de onderzochte CAO's zijn nieuwe
bepalingen aangetroffen met betrekking tot kinderopvang. In 19 CAO's
zijn nieuwe afspraken gemaakt over zorgverlof, calamiteitenverlof,
ouderschapsverlof en adoptieverlof. In maar vier CAOs zijn regelingen
opgenomen over rouwverlof. Er is slechts één CAO met op experimentele
basis een verlofregeling voor vrijwilligersverlof.
---