Ernst & Young

Beroepsziekten; bij wie kan de werknemer aankloppen?

25 juni 2002 - Een steeds vaker voorkomend verschijnsel onder werknemers is langdurig ziekteverzuim wegens psychische klachten. De psychische klachten hangen in veel gevallen samen met de arbeidsomstandigheden op het werk. Houdt dit in dat deze werknemers de werkgever aansprakelijk kunnen stellen voor de schade geleden als gevolg van dit type beroepsziekte?

Aanknopingspunten hiervoor zijn in elk geval te vinden in de wet en de rechtspraak. Over dit onderwerp schreef Ellen Beek van Holland Van Gijzen Advocaten en Notarissen onlangs een artikel voor het Tijdschrift Administratie.

Aansprakelijkheid bij fysiek letsel
De rechtspraak bevat veel uitspraken in zaken waarin de werkgever aansprakelijk wordt gesteld door een werknemer die fysiek letsel oploopt tijdens de uitoefening van zijn werkzaamheden. Deze claims zijn veelal gebaseerd op artikel 7:658 van het Burgerlijk Wetboek. Ingevolge deze bepaling rust op de werkgever de zorgplicht om onder andere veiligheidsmaatregelen te treffen en instructies te verstrekken die ervoor zorgen dat schade aan de werknemer voorkomen wordt. Het is aan de werkgever om te stellen en te bewijzen dat de nodige maatregelen getroffen zijn, of indien dit niet mogelijk is, dat door het treffen van deze maatregelen het letsel niet voorkomen had kunnen worden. Of de werkgever echt verplicht is maatregelen te nemen, is afhankelijk van het feit of het gevaar bekend is of had moeten zijn, van de mate van zekerheid omtrent het eventuele gevaar en de mogelijke ziekte, van het feit of andere schadelijke effecten bekend zijn, van de ernst van het gevaar en van de tijd die nodig is om onderzoek naar het gevaar te verrichten.

Als de werkgever niet in staat is te bewijzen dat aan de op hem rustende zorgplicht is voldaan, of dat eventuele veiligheidsmaatregelen de schade van de werknemer niet hadden kunnen voorkomen, dan zal de rechter doorgaans oordelen dat de werkgever aansprakelijk is. Dit is natuurlijk anders indien er sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid aan de werknemerszijde.

Aansprakelijkheid bij psychische verschijnselen Dat de rechtspraak voornamelijk gevallen betreft waarin de werknemer fysiek letsel heeft ondervonden is opmerkelijk, aangezien ziekten zoals stress en burnout veelvoorkomende verschijnselen zijn die de laatste jaren meer naamsbekendheid en media aandacht genoten hebben.

Ondanks het feit dat een vaste lijn in de rechtspraak omtrent deze materie ontbreekt, zou men voor aansprakelijkheidsstelling in deze gevallen aanknopingspunten kunnen vinden bij de rechtspraak omtrent fysiek letsel van de werknemer.

Gezien de bekendheid tegenwoordig van ziekten zoals stress en burnout, kan men veronderstellen dat werkgevers ervan op de hoogte zijn dat bepaalde arbeidsomstandigheden (zoals een te hoge werkdruk) deze beroepsziekten als gevolg kunnen hebben. Op hen rust dan ook de zorgplicht om maatregelen te treffen en instructies aan werknemers te verstrekken ter preventie van dergelijke ziekten. Wordt deze zorgplicht verwaarloosd met als gevolg een zieke werknemer die hierdoor schade lijdt, dan ligt aansprakelijkheid op grond van artikel 7:685 BW voor de hand. De tekst van dit artikel vermeldt slechts schade van de werknemer. Daarbij wordt niet nader uitgewerkt dat de werkgever slechts aansprakelijk zou zijn als de schade van de werknemer gevolg is van fysiek letsel. De tekst van dit artikel staat dus niet in de weg aan een interpretatie waaruit volgt dat de schade ook gevolg kan zijn van psychische klachten voortvloeiend uit de werkzaamheden.

Conclusie
De werkgever hoort niet alleen veiligheidsmaatregelen te nemen ter preventie van fysiek letsel, maar ook ter preventie van psychisch letsel van een werknemer. De verwaarlozing van deze zorgplicht zou mogelijkerwijs gezien de rechtspraak omtrent fysiek letsel, kunnen leiden tot een gegronde aansprakelijkheidsclaim op grond van artikel 7:658 BW.

Voor informatie over dit onderwerp kunt contact opnemen met Ellen Beek van Holland Van Gijzen Advocaten en Notarissen, sectie Arbeidsrecht , 010-4065047.