Koninklijke bibliotheek

Depot collectie > Dossiers

Dossier Srebrenica

Srebrenica, een 'veilig' gebied / NIOD, cop. 2002

Het zwartste scenario / Frank Westerman & Bart Rijs, cop. 1997

Ziek van Defensie / Oscar van der Kroon, cop. 1998

Srebrenica: oorlogsdagboek van Piet Hein Both, 1995

Van Korea tot Kosovo / Christ Klep, Richard van Gils, cop. 2000

End game / David Rohde, 1997

Literatuur


* Titels Srebrenica Algemeen

* Titels NIOD-rapport

* Titels Artikelen over Srebrenica

* Titels Vredesmissies algemeen

* Titels Overig

* Links

Zal de Nederlandse parlementaire enquête over Srebrenica dit najaar de uiteindelijke confrontatie worden met de gebeurtenissen en verantwoordelijkheden rond de val van de moslim-enclave nu zeven jaar geleden? Onlangs is Bert Bakker (D66) benoemd tot voorzitter van de enquêtecommissie die binnenkort zal beginnen met de voorbereidingen voor de zittingen. Betrokken Nederlandse politici, militairen, journalisten en historici zullen onder ede verantwoording afleggen over hun rol voor, tijdens en na de val van de door de Verenigde Naties tot veilig gebied uitgeroepen enclave Srebrenica. Betrokken buitenlandse hoofdrolspelers kunnen niet verplicht worden getuigenissen af te leggen, hun deelname is gebaseerd op vrijwilligheid.

Srebrenica

Om de wapenstilstand tussen Serviërs en Kroaten te controleren en humanitaire hulp in voormalig Joegoslavië te bieden, wordt in januari 1992 UNPROFOR (United Nations Protection Forces) opgericht. Wanneer de burgeroorlog naar Bosnië overslaat, breiden de blauwhelmen van UNPROFOR hun activiteiten uit naar deze deelrepubliek. Op 16 april 1993 wordt na aandringen van de Franse VN-generaal Philippe Morillon de Bosnische moslim-enclave Srebrenica officieeël uitgeroepen tot Safe Area. Een eerste contingent blauwhelmen, Canadezen, biedt bescherming. In januari 1995 aanvaardt Overste Thom Karremans het bevel over Dutchbat 3 dat de veiligheid van de inwoners van Srebrenica moet garanderen.
Internationaal escaleert de oorlog in voormalig Joegoslavië wanneer honderden VN-waarnemers door Bosnische Serviërs gegijzeld worden en aan strategische doelen, zoals munitie-opslagplaatsen, bruggen en kazernes, worden vastgeketend. Dit was het Bosnisch-Servische antwoord op de NAVO bombardementen van 25 mei 1995 die werden uitgevoerd omdat de Serviërs afspraken over beschietingen op Safe Areas niet nakwamen. Onderhandelingen ontzenuwen de gijzelingscrisis, maar de dreiging is geenszins voorbij. Op 6 juli moet het uitgeputte en lichtbewapende Dutchbat afgelost worden, maar geen enkel land biedt zich aan. Ondertussen woeden er zware gevechten tussen moslims en Bosnische Serviërs rond de enclave.
Karremans vraagt herhaaldelijk om luchtsteun om de enclave en Dutchbat te beschermen. Tevergeefs. De gevechten gaan door. Vluchtelingen stromen naar het midden van de enclave. De VN staat geen vergelding door de blauwhelmen toe. Karremans herhaalt zijn roep om luchtaanvallen. Op 11 juli 1995 nemen Bosnisch-Servische troepen de enclave in. Duizenden vluchtelingen zoeken een veilig heenkomen op de VN-'compound' in Potocari. Bosnisch-Servische bussen komen de vluchtelingen halen om ze naar Tuzla te brengen. Mannen worden van de vrouwen gescheiden.
Dutchbat onderhandelt over de evacuatie van het eigen personeel. Op 22 juli komen de Nederlandse blauwhelmen behouden aan in Zagreb. Het vermoorden van 7500 moslimmannen uit Srebrenica door de Bosnische Serviërs loopt dan op zijn eind.

Zeven jaar

Na de val van Srebrenica wordt in 1996 gekozen voor een onafhankelijk rapport van het NIOD (Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie). Publicatie ervan wordt op verzoek van het NIOD tot twee keer toe uitgesteld. Een week na verschijnen van het rapport in april 2002 besluit Kok - anderhalve maand voor de verkiezingen - af te treden. Het paarse kabinet volgt zijn besluit. Het is ongekend in de Nederlandse parlementaire geschiedenis dat een kabinet aftreedt zonder interne verdeeldheid of conflict met de Kamer. In het buitenland wordt met verbazing gereageerd.
In de herfst zal er alsnog een parlementaire enquête worden gehouden over Srebrenica waar zich de grootste massamoord in Europa sinds de Tweede Wereld Oorlog voltrok. Met het NIOD rapport als uitgangspunt staat de commissie Bakker voor de moeilijke opdracht om tot een historisch oordeel en politiek eindoordeel te komen.

Dit dossier is bijgewerkt tot 26 juni 2002

Koninklijke Bibliotheek - Nationale bibliotheek van Nederland