Artis
Amsterdam, 26 juni 2002
Persbericht
Kuiken van thermometervogel in Artis.
Uit het ei komen, wegvliegen en je ouders nooit meer zien...
Op vrijdagochtend 21 juni vloog geheel onverwacht een kuiken van het
Arfakboshoen (Aepypodius arfakianus) de verzorger van de Fazanterie in
Artis tegemoet! Arfakboshoenders zijn grootpoothoenders, vogels
waarvan de jongen meteen na het uitkomen geheel zelfstandig zijn. De
ouders kijken na de geboorte van hun jongen niet meer naar hen om: ze
kennen geen enkele broedzorg.
Grootpoothoenders (familie: Megapodiidae) leven in het
Indo-Australische gebied. Geen van de 22 nog levende soorten kent
ouderzorg: de kuikens komen uit het ei met volledig ontwikkelde
vleugels en kunnen meteen vliegen. Sterker nog, na het uitkomen zijn
ze meteen geheel zelfstandig en zorgen zelf voor hun voedsel.
Grootpoothoenders leggen hun eieren in de grond, daar waar vulkanisme
de grond verwarmt tot een natuurlijke broedstoof. Bij andere soorten
is het de haan die met zijn grote poten bladeren bij elkaar schraapt
tot een soort composthoop. De warmte die vrijkomt bij compostering is
hoog genoeg om de eieren uit te broeden. Regelmatig meet de haan met
zijn snavel de temperatuur van de grond. Als het te warm is, opent hij
de hoop, en als hij vindt dat de temperatuur te laag is, voegt hij
juist bladeren toe. Vanwege dit gedrag heten deze grootpoothoenders
ook wel thermometervogels.
Het Arfakboshoen uit de bergbossen van Nieuw-Guinea is zo'n
thermometervogel. Nog geen jaar geleden kreeg Artis een nieuwe haan.
Deze haan, een prachtig exemplaar, begon al snel zijn bladerhoop bij
elkaar te schrapen. Blijkbaar slaagde hij in tegenstelling tot zijn
voorganger wel om de hen te bevruchten. Ruim zeven weken geleden moet
zij haar ei in zijn bladerhoop hebben gelegd. Al die tijd heeft het ei
van ongeveer 200 gram (= 4 kippeneieren) daar in de grond gelegen. En
ergens in de loop van woensdag 19 juni is het uitgekomen, in de
broedhoop. Het kuiken heeft zich in twee dagen tijd een weg naar boven
gebaand, naar de frisse lucht.
De Arfakboshoenders zijn nog dagelijks in Artis bezig met hun
bladerhoop. Wellicht kruipen er nog meer kuikens uit het ei! Slechts
drie andere Europese dierentuinen is het eerder gelukt om deze
bijzondere soort te kweken.