Ingezonden persbericht
Dit persbericht is onder embargo tot 25-06-02 / 16.00 uur
Apeldoorn 25-06-2002
Persbericht Werveling
Beroepsvereniging voor verpleegkundigen en verzorgenden in de zorg voor mensen met een verstandelijke handicap
Verpleegkundigen vinden rol en de kwaliteit van de hulpverlener onderbelicht in het rapport van RVZ.
Inleiding
Werveling is blij dat er een studie door de RVZ is gedaan naar het begrip Community Care. Zij onderschrijft het onderscheid in Community Care en Community Living van harte. Het geeft meer duidelijkheid in de discussie omtrent dit onderwerp. Helaas moet ook geconstateerd worden dat de nota weinig concreet is als het gaat om oplossingen.
Ondersteuning
In het advies wordt er van uitgegaan dat instellingen nauwelijks iets doen aan vraaggestuurde ondersteuning. Hoewel er op dit vlak verbeteringen mogelijk zijn is deze stelling volgens Werveling te ongenuanceerd. Tal van initiatieven in de vorm van begeleid zelfstandig wonen, logeerhuizen, ondersteuning in thuissituaties, vraaggestuurde zorgplannen, e.d. laten zien dat er wel degelijk op dit gebied het nodige gebeurd.
Over de kwaliteit van de hulpverleners wordt niet of nauwelijks iets gezegd in het advies aan de minister. Dit bevreemd Werveling, immers in het huidige regeerakkoord staat nadrukkelijk dat de kwaliteit van de zorg bepaald wordt door de kwaliteit van de hulpverleners.
In de nota wordt de hulpverleners verbonden aan instellingen verweten dat ze de ervaringsdeskundigheid van de ouders te weinig serieus nemen. Ze moeten nieuwe balans vinden tussen eigen deskundigheid en de behoeften van de cliënt stelt de nota. Over welke hulpverleners wordt hier eigenlijk gesproken? Het opleidingsniveau van de huidige medewerkers is zo divers en vaak bedroevend laag dat daar geen generalistische opmerking over gemaakt kan worden. Leden van Werveling ervaren dagelijks dat het ambitie niveau binnen de verstandelijk gehandicapten zorg hoog is. Vraaggestuurde zorg, ouderparticipatie in zorgplanning en in de uitvoering van zorg behoren veelal tot de praktijk van alle dag. Dit vraagt een bepaalde mate van deskundigheid van de hulpverleners.
Onvoldoende geschoolde hulpverleners
Helaas moet Werveling constateren dat er te vaak onvoldoende geschoolde medewerkers het werk moeten doen.
Voorbeeld; een 20 jarige jonge vrouw met een MBO- horeca opleiding werkt sinds 5 maanden op een groep van 11 ernstig verstandelijk beperkte mensen met verschillende somatische aandoeningen. Ze staat vaak samen met een invalkracht die de cliënten bijna niet kent. Eén cliënt vertoont ernstig agressief gedrag en vraagt om specifieke begeleiding.
Vergezocht? Welnee, helaas de praktijk van alle dag!
Door het tekort aan professionele krachten komt de vraaggestuurde zorg, ouderparticipatie, etc, onvoldoende tot uiting. Taakgebieden waar juist de professionele, voor de doelgroep opgeleide, verpleegkundigen hard nodig zijn. Maar een beperkt aantal mensen met een verstandelijke beperking kunnen zelf hun ondersteuningsvraag kunnen verwoorden. Veelal komt het aan op een juiste interpretatie van gedragsuitingen en non verbale communicatie. Dit vraagt een brede kennis van het menselijk functioneren waarbij de invloed van ziektes, handicaps en ziektebeelden integraal moeten worden vertaald naar mogelijkheden. Hierbij is specifieke kennis op het gebied de psychisch functioneren, sociaal-emotioneel functioneren, gezondheidskunde en ziekteleer nodig. Juist de verpleegkundig opgeleide professional is in staat om, samen met ouders en andere professies, deze kwaliteit te bieden.
Cultuur omslag
In het rapport wordt gesteld dat het voor hulpverleners moeilijk is om een omslag te maken naar een denken en handelen vanuit het individu. Temeer daar ook andere vaardigheden hiervoor nodig zijn. Genoemd wordt hier; zelfstandiger werken, ondersteunen in plaats van 'zorgen voor' en bruggen bouwen naar andere professionals, ook op andere levensterreinen.
Werveling vraagt zich af waarop deze conclusie is gebaseerd. In de jaren negentig is deze werkwijze al geïntegreerd in de zorgverlening. Ook binnen de huidige verpleegkundige opleiding wordt hier aandacht aan besteed. Werveling zou, evenals de auteurs, graag zien dat in deze opleiding meer aandacht wordt besteed aan maatschappelijke oriëntatie en integrale samenwerking met maatschappelijke organisaties. De aanbeveling in het rapport om meer aandacht te besteden aan het centraal stellen van de cliënt is een naar de mening van Werveling achterhaald advies als het gaat om de opleiding tot verpleegkundige.
Financiën versus kwaliteit
De cliënt centraal, hulpvraag verduidelijking, 'van zorgen voor' naar ondersteuning en attitude verandering zijn volgens het rapport de items die bij de hulpverleners moeten worden verbeterd of worden vormgegeven. Geen nieuwe items binnen de huidige, institutionele, zorg vindt Werveling. Helaas is het zo dat het de hulpverlener vaak ontbeert aan voldoende tijd, invloed en middelen om hier optimaal vorm aan te geven. Jammer dat in het advies daar geen aandacht voor is. De invoering van Community Care zal hier geen verbetering inbrengen. Sterker nog de zorg kan zelfs zo'n 75 miljoen Euro goedkoper, volgens het rapport, als Community Care in de volle breedte wordt ingevoerd. Immers veel kan worden geregeld door, nog meer, mantelzorgers. Hierbij wordt vergeten dat in de huidige zorg ontzettend veel mantelzorgers (vrijwilligers) worden ingezet. Soms op het randje van het toelaatbare als er tenminste van kwaliteitszorg uit wordt gegaan! Nog meer mantelzorgers in een maatschappij waarin individualisering hoogtij viert lijkt een utopie. Nu al leidt hoogleraar Evenhuis de noodklok als het gaat om de medische zorg die onvoldoende is. De hoogleraar geeft aan dat deskundigheidsbevordering bij hulpverleners nodig is als het gaat om de gezondheidszorg. Ook moet er gerichte gezondheidszorgvoorlichting en
-opvoeding plaatsvinden. Typische verpleegkundige domeinen die meer en meer verdwijnen in de zorg door het inzetten van anders opgeleiden en ongeschoolde krachten. Door deze tendens neemt de vraag naar verpleegkundigen af, en daarmee de motivatie om een opleiding als verpleegkundige te volgen. Het lijkt er op dat we de rekening gepresenteerd krijgen! Werveling pleit dan ook voor een terugkeer van de verpleegkundig opgeleide hulpverlener zowel in de intramurale- als in de extramurale zorg.
Toekomst
Werveling is zeker geen tegenstander van Community Care en Community Living en ziet voor veel mensen met een verstandelijke beperking (nieuwe) mogelijkheden. De ingeslagen weg moet dan ook zeker worden doorgezet maar mag niet als zalig makend worden gezien. Gelukkig wordt in het rapport ook gesteld dat institutionele zorg beschikbaar moet blijven voor specifieke doelgroepen. Echter dit mag niet betekenen dat de intramurale zorg zich niet verder ontwikkeld. Juist hier zal veel aandacht en energie naar toe moeten gaan als het gaat om kwaliteit van wonen, participatie en zorgverlening.
Voor de kwaliteit van hulpverleners zal meer dan ooit extra aandacht moeten zijn, dit blijkt al wel uit de conclusie van hoogleraar Evenhuis. Werveling speelt hier actief op in en is in samenwerking met het LCVV een onderzoek gestart naar de rol van de verpleegkundige in de moderne zorg voor mensen met een verstandelijke handicap. De resultaten worden 7 November gepresenteerd in een landelijk congres.
Noot voor de redactie;
De auteur is H.J. Oudshoorn, Vice Voorzitter van de beroepsvereniging Werveling
Te bereiken op 055-3696185 of 06-29547617
Website;