Anti Racisme Informatie Centrum
Opinie
Open brief aan de onderhandelaars van CDA, VVD en LPF
Amsterdam, 20 juni 2002, Internationale Vluchtelingendag
VluchtelingenWerk Nederland presenteert zevenpuntenplan
Zeven problemen, maar ook: zeven oplossingen
Vandaag, 20 juni, is het Internationale Vluchtelingendag. Ter
gelegenheid daarvan wil VluchtelingenWerk Nederland met deze open
brief aan formerende partijen een voorstel doen om bij te dragen aan
de oplossing van de grootste problemen in het vluchtelingenbeleid.
De afgelopen jaren heeft Nederland vele tienduizenden vluchtelingen
het leven gered. Dat is iets waar we trots
op mogen zijn. Nederland heeft een goede traditie in het naleven van
mensenrechten. Iedere asielzoeker heeft
toegang tot de asielprocedure, heeft recht op rechtsbijstand en een
beroep bij de rechtbank. Ook in Europees verband is Nederland meer dan
eens opgekomen voor de mensenrechten en voor de bescherming van
menselijke waarden.
Maar in het politieke en publieke debat over vluchtelingen en
asielzoekers is de toon de laatste tijd danig verhard. Een afwerende
houding is de boventoon gaan voeren. Het wordt nu tijd voor het
normaliseren van het debat.
Politici moeten niet langer elkaar proberen te overtroeven in
strengere voorstellen, zonder dat de problemen
worden opgelost.
VluchtelingenWerk Nederland is voorstander van een realistisch
asielbeleid, gericht op bescherming van vluchtelingen en het aanpakken
van problemen. Het vertrouwen van het publiek in de overheid moet
worden hersteld. Het actieplan dat wij hierbij presenteren kan daaraan
een belangrijke bijdrage leveren. Voor zeven dringende problemen heeft
VluchtelingenWerk Nederland zeven oplossingen. Wij vonden vandaag,
Internationale Vluchtelingendag, een goed moment dit onder uw aandacht
te brengen. Een dag om stil te staan bij de
noodzaak van het beschermen van vluchtelingen.
Zeven problemen en het voorstel van VluchtelingenWerk Nederland
1. Meer dan 8000 mensen met een verblijfsvergunning wachten nog in een
asielzoekerscentrum op woonruimte in een gemeente.
Zij verblijven daar gemiddeld ruim 3,5 jaar zonder dat ze mochten
starten met inburgering of werken. Al die tijd hebben deze mensen nog
niet met hun integratie kunnen starten.
Oplossing: Gemeenten moeten aan hun wettelijke taakstelling voor
huisvesting voldoen, en provincies moeten
hun toezichthoudende taak strenger uitoefenen. Woningbouwcorporaties
moeten onder druk worden gezet om de nodige huizen te leveren. Hiertoe
moet een speciale task force (commissie) in het leven worden geroepen.
Waar mogelijk wil VluchtelingenWerk Nederland meewerken aan het zoeken
naar woonruimte.
VluchtelingenWerk Nederland zal op alle terreinen rond inburgering
graag haar bijdrage leveren. Ons netwerk
staat klaar!
2. Integratie. Uit het publieke debat voor en na 11 september is
duidelijk geworden dat integratie in onze multiculturele samenleving
geenszins vanzelfsprekend is. Veel nieuwkomers doen niet mee en veel
Nederlanders zagen onverschilligheid aan voor tolerantie. Het beleid
ten aanzien van asielzoekers en vluchtelingen belemmert de integratie,
doordat asielzoekers tijdens de procedure afzijdig worden gehouden van
de samenleving, ook al duurt dat jaren.
Oplossing: Inburgering moet maatwerk worden. Nadere investering is
nodig in de inburgering en in vervolgprogramma's, die leiden tot een
goede startpositie in Nederland. Integratie is een tweezijdig proces.
Autochtonen en allochtonen moeten niet langs elkaar leven: de
belangstelling voor elkaar moet ontstaan door
de ontmoeting tussen hen te stimuleren. Hierin hebben zowel de
nieuwkomer als de individuele Nederlander
een eigen verantwoordelijkheid. Asielzoekers moeten na een half jaar
verblijf toegang hebben tot onderwijs en werk en na een jaar moet
kleinschalige opvang worden geboden, ook als nog niet is beslist op
het asielverzoek.
3. Lange wachttijden. Door de grote achterstanden bij de behandeling
van asielverzoeken (nu vooral bij de rechtbanken) verblijven veel
asielzoekers jarenlang in een opvangcentrum. Dat is uit humanitair
oogpunt onaanvaardbaar.
Oplossing: VluchtelingenWerk Nederland heeft voorgesteld door een
eenmalige bijzondere maatregel uit de problemen te komen. Deze
maatregel houdt in dat een verblijfsvergunning wordt verleend aan wie
op 1 april 2001 drie jaar in Nederland was en afkomstig is uit een
land waar oorlog of ernstige mensenrechtenschendingen voorkwamen.
4. Opvang in de regio. Aan opvang in de regio, grote
vluchtelingenkampen in een van de buurlanden van het land van
herkomst, zitten nogal wat haken en ogen. In veel van deze
vluchtelingenkampen heerst een gevaarlijke en mensonwaardige situatie.
Kindersterfte door ondervoeding, geweld tussen diverse groeperingen,
verkrachtingen en gedwongen prostitutie zijn eerder regel dan
uitzondering. Oplossing: Nederland kan niet volstaan met steeds maar
weer wijzen op de hoge financiële bijdrage aan de UNHCR. Wij mogen
niet berusten in de uitzichtsloze situatie waarin miljoenen
vluchtelingen verkeren. Daarom moet Nederland, maar vooral de Europese
Unie, de UNHCR politiek en financieel steunen om de situatie in de
kampen te verbeteren. Door het opzetten van een EU-
hervestigingsprogramma kan aan de meest kwetsbaren bescherming in
Europa worden geboden.
5. Europa: geen onderlinge strijd, maar gezamenlijk beleid. Europese
landen blijven verwikkeld in een strijd om het strengste beleid, om zo
asielzoekers af te schrikken. Dit lost de problemen van vluchtelingen
niet op. Ook tijdens de EU-top in Sevilla van 21 en 22 juni staan
immigratiebeperking en grenscontroles weer centraal.
Oplossing: De oplossing moet worden gezocht in een verhoogde
inspanning om op korte termijn in EU- verband een gezamenlijk
asielbeleid tot stand te brengen. Ook moet er een onafhankelijk
Europees Instituut komen dat rapporteert over de
(mensenrechten)situatie in de landen van herkomst van vluchtelingen,
waarop het EU-beleid gebaseerd zal worden.
6. Zorgvuldige procedure. De Vreemdelingenwet kent vele procedurele
waarborgen rond zorgvuldigheid. Behandeling van asielverzoeken in de
versnelde AC-procedure (de procedure wordt binnen vijf dagen afgerond;
de beslissing valt direct in het Aanmeldcentrum), wordt echter steeds
meer de norm. Nu al wordt reeds 40% van het totaal aantal
asielverzoeken in het AC afgedaan. Dat houdt het risico in dat
asielverzoeken niet voldoende worden onderzocht, met het risico dat
vluchtelingen onterecht worden afgewezen.
Oplossing: Behandel alleen duidelijk kansloze asielverzoeken in de
versnelde procedure.
7. Terugkeerbeleid. Het huidige terugkeerbeleid is niet effectief.
Afgewezen asielzoekers komen automatisch op straat te staan na een
definitieve afwijzing van het asielverzoek, ook als niet duidelijk is
of zij kunnen terugkeren naar het land van herkomst.
Oplossing: Er moet meer worden geïnvesteerd in het realiseren van
daadwerkelijke terugkeer, onder andere door goede afspraken met het
land van herkomst en door het starten van monitoring- projecten (het
blijven volgen van teruggekeerde vluchtelingen). Daarnaast moeten we
terug naar de regel dat wie meewerkt aan de terugkeer, tot die tijd
recht houdt op opvang in Nederland.De komende tijd willen wij graag,
in overleg met u de voorstellen nader uitwerken en waar nodig
aanpassen. Ook zullen wij nader bezien welke specifieke rol wij hierin
kunnen vervullen om samen te komen tot een realistisch, maar menselijk
vluchtelingenbeleid.
De komende tijd willen wij graag, in overleg met u de voorstellen
nader uitwerken en waar nodig aanpassen. Ook zullen wij nader bezien
welke specifieke rol wij hierin kunnen vervullen om samen te komen tot
een realistisch, maar menselijk vluchtelingenbeleid.
Eduard Nazarski
&nbs
p; &n
bsp;
&nbs
p; &n
bsp; Harry van den
Bergh
Algemeen directeur VluchtelingenWerk Nederland
Voorzitter