Erasmus Universiteit Rotterdam
13 juni 2002
Telersvereniging werkt efficiënter dan afzetcoöperatie
Traditioneel spelen coöperaties een belangrijke rol in de afzet van
land- en tuinbouwproducten. Hevige concurrentie, consumenteneisen en
concentratie in de detailhandel hebben echter invloed op de
geschiktheid van deze ondernemingsvorm voor de verwerking en
verhandeling van agrarische producten. Sinds 1990 zijn meer dan
zeventig nieuwe telersverenigingen op de markt gekomen. Een kleine en
homogene telersvereniging werkt efficiënter dan een grotere maar
heterogene afzetcoöperatie, zo concludeert Jos Bijman in zijn
proefschrift 'Coöperaties en beheersstructuur in groente- en
fruitketens'. Hij promoveert 13 juni 2002 aan de Erasmus Universiteit
Rotterdam.
Bijman richt zich in zijn onderzoek op de Nederlandse coöperaties die
de producten van boeren en tuinders verkopen. Deze zogenaamde
afzetcoöperatie leidt zijns inziens vaker niet dan wel tot efficiënte
investeringsbeslissingen van alle partijen in de productie- en
distributieketen.
Bron van onderzoek vormde VTN/The Greenery, de grootste groente- en
fruitcoöperatie in Nederland. Deze coöperatie maakt een transformatie
door van coöperatieve veiling naar coöperatief handelshuis. Diverse
veranderingen, vooral de marktgerichte strategie, hebben een
verminderde betrokkenheid, een moeizame besluitvorming en een geringe
bereidheid van leden om in de coöperatieve onderneming te financieren
tot gevolg gehad.
Sinds 1990 zijn er meer dan 70 nieuwe telersverenigingen in de
Nederlandse groente- en fruitsector opgezet. De helft daarvan zijn
coöperaties. Telersverenigingen en telerscoöperaties bestaan uit
producten van een bepaald product of ras. De snelle groei komt voort
uit ontevredenheid over de werking van de traditionele veiling
enerzijds en over het beleid van de geherstructureerde veilingen zoals
VNT/The Greenery anderzijds. Onafhankelijke telersverenigingen kunnen
een geheel eigen marketingstrategie volgen. Deze onafhankelijkheid
biedt in principe een sterke prikkel tot investeren in
productvernieuwing. Innovatieve producten vragen investeringen in
zowel productie als marketing. Zij kunnen zelf de verhandeling van hun
producten verzorgen door activa in de handelsschakel in eigendom te
nemen. De investeringsprikkel wordt versterkt door het homogene
karakter van de vereniging. De nieuwe verenigingen ervaren het
(aloude) dilemma tussen groot en machtig enerzijds en klein en
innovatief anderzijds. Afhankelijk van de waarde die innovatieve
producten generen, is een kleine en homogene telersvereniging echter
efficiënter dan een grote, maar heterogene afzetcoöperatie.
Promotor: prof.dr. G.W.J. Hendrikse, Bedrijfskunde
Noot voor de pers
Promotie 13 juni, 16,00 uur
Plaats: Woudestein, Senaatszaal
Info: bij de promovendus, tel. (070) 335 8102
e-mail w.j.j.bijman@lei.wag-ur.nl
INLINE]