Ministerie van Justitie
In zelfstandigheid geregeld
onderzoek naar de feitelijke omvang en kwaliteit van regelgeving door
zelfstandige bestuursorganen
D.R. Kloosterman, H.B. Winter, F.M. Noordam, J. de Ridder
Faculteit der Rechtsgeleerdheid, Rijksuniversitteit Groningen
Bestelling: Faculteit der Rechtsgeleerdheid, R.U. Groningen
Kenmerk: EWB/01.004
samenvatting
Burgers, bedrijven en organisaties in ons land komen op allerlei
manieren in aanraking met de overheid, soms door besluiten van
bestuursorganen, soms door algemeen verbindende voorschriften. Niet
alleen de klassieke overheden, in Den Haag of in de provincies en
gemeenten, stellen deze regels met externe werking vast. Ook aan zbos
kunnen regelgevende bevoegdheden worden toegekend. Een zbo is een
bestuursorgaan van de centrale overheid of een rechtspersoon met
openbaar gezag, die niet hiërarchisch ondergeschikt zijn aan een
minister.
Het onderzoeksrapport bevat een geactualiseerd overzicht van 153 zbos.
Voorbeelden van zbos zijn: de Dienst voor het Wegverkeer, de Kamers
van Koophandel en de Raad voor de Rechtsbijstand. Onderzocht is
hoeveel van deze zbos bevoegd zijn algemene regelgeving met externe
werking te maken. Dat heeft geleid tot een overzicht van 61 zbos met
regelgevende bevoegdheid. Het gaat bijvoorbeeld om regels over de
kwaliteit van het werk van APK-keurmeesters, regels voor het innen van
bijdragen aan de Kamer van koophandel en een piktregeling voor
rechtsbijstandverleners . Dit aantal van 61 zbos (40 % van het totale
aantal) is, mede gezien het uitgangspunt dat van terughoudendheid
sprake moet zijn, vanuit staatsrechtelijk oogpunt relatief groot, zo
luidt een van de voornaamste conclusies van het onderzoek.
Staatsrechtelijk geldt als uitgangspunt dat bij voorkeur alleen de
klassieke wetgever algemene, naar buiten werkende, regels opstelt.
Wanneer aan een zbo een regelgevende bevoegdheid wordt toegekend
gelden daarvoor een aantal beperkingen en randvoorwaarden zoals dat
alleen technische en organisatorische onderwerpen door een zbo mogen
worden geregeld. Het onderzoek toont aan dat daaraan niet altijd de
hand wordt gehouden. Overigens blijkt uit het onderzoek dat veel zbos
zelf niet lijken te beseffen dat ze over een regelgevende bevoegdheid
beschikken. In het onderzoek zijn vijftien verschillende
zbo-regelingen nader onderzocht. Daaruit kwamen - naast een wat
serieuzer bekendmakingsgebrek in enkele gevallen - hoofdzakelijk
formele kwaliteitsgebreken naar voren, zoals tekortkomingen in stijl
en opbouw en het niet voldoen aan andere meer technische eisen van
wetgevingstechniek. De onderzoekers bevelen onder meer aan om in de
toekomst de regelgevende bevoegdheid per zbo door de minister goed te
laten keuren. Verder zou bij de erkenning/oprichting van een zbo
duidelijk aangegeven kunnen worden in de wettekst dat het ingestelde
orgaan een bestuursorgaan betreft. Tenslotte verdient de publicatie
aandacht; hiervoor zou één medium aangehouden moeten worden, zoals de
Staatscourant.
WODC- informatiedesk / e-mail: wodc-informatiedesk@minjus.nl
Redacteur: Hans van Netburg
Laatst gewijzigd: 05-06-2002