Rijksvoorlichtingsdienst
Het Koninklijk Huis

04/06/02 Koningin bij opening tentoonstelling Schittering van de Tsaren

Hare Majesteit de Koningin is dinsdagmiddag 4 juni 2002 in Museum Catharijneconvent te Utrecht aanwezig bij de opening van de tentoonstelling Schittering van de Tsaren. Op deze tentoonstelling is een groot aantal kunstschatten uit het Novodevièij-klooster in Moskou te zien, waaronder negentig ikonen en vijftig portretten, juwelen, boekbanden, kruisen, schalen en liturgische kleding.

In het Novodevièij-klooster woonden in de loop der eeuwen vele vrouwen en dochters van de tsaren, zoals de dochter van Iwan de Verschrikkelijke en de halfzus van Peter de Grote. De kostbaarheden die zij meenamen bij hun intrede als non maakten het klooster al snel uitzonderlijk rijk. Het klooster heeft een kunstcollectie van ongeveer 12.000 stukken. Een deel van de topstukken wordt deze zomer eenmalig in Nederland in Museum Catharijneconvent getoond.

Vier ikonenwanden afkomstig van graven uit het klooster zijn het hoogtepunt van de tentoonstelling. Het museum toont de ikonen niet, zoals gebruikelijk, in een rij op ooghoogte naast elkaar, maar in de oorspronkelijk opzet: van boven naar beneden in rijen gestapeld. Aldus zorgvuldig gerangschikte ikonenwanden, ikonostasen geheten, vormen in de orthodoxe kerk de scheiding tussen het schip en het altaar van de kerk. Op dezelfde manier worden zij boven op een graf gezet, waar zij in een raamwerk de heiligen bijeen brengen die belangrijk waren voor de overledene.

Verder zijn op de tentoonstelling onder andere schitterend bewerkte kruisen en juwelen te zien, enkele zorgvuldig geborduurde liturgische gewaden en een rijk ingelegde bisschopskroon. Het fraaiste sieraad uit het klooster is een afbeelding van Christus Pantokrator van slechts enkele centimeters, gesneden uit chalcedonsteen. Deze Byzantijnse camee uit de tiende of elfde eeuw is later in Rusland gevat in gouden filigrein en belegd met parels en edelstenen.

Tegelijk met deze tentoonstelling laat Museum Catharijneconvent topstukken uit zijn eigen collectie van westerse religieuze kunst zien in het Novodevièij-klooster.