infobulletin 30, mei 2002
Het Europan info-bulletin is een uitgave van de Stichting Europan
Thema Europan 7
Het thema voor Europan 7 luidt in het Engels: 'sub-urban challenge'.
Europan Nederland heeft dit vertaald met 'nieuw leven in de suburb'.
In de zevende prijsvraagronde wordt met dit thema de vraag aan de orde
gesteld hoe de suburbs kunnen worden getransformeerd tot duurzame
stadsdelen en hoe actuele wensen kunnen leiden tot interessante
programma's voor stedenbouw en architectuur. Europan 7 wil het denken
over nieuwe typologieën, over veranderbaarheid van ruimte en over
stedenbouwkundige complexiteit aanmoedigen. Kortom, variatie in het
woningaanbod, het programma, duurzame stedenbouw en definiëring van
het suburbane leefpatroon staan centraal.
Tijdens het symposium 'ontmoet Europan', op 31 januari jl., merkte
Maarten Schmitt, stadsstedenbouwer van de gemeente Den Haag, op dat
het thema de mogelijkheid biedt om - anders dan bij Europan 6 - met
een gerichte ontwerpopgave te bereiken wat je wilt. Volgens Peter van
der Gugten, directeur Proper Stok en jurylid Europan 6, kan het nieuwe
leven in de suburb van alles inhouden. Carel Weeber, architect en
jurylid van Europan 5, vindt het interessant om te kijken welk
openbaar gebouw in een wijk een generator kan zijn.
Het thema van Europan 7 blijkt dus veel aanknopingspunten te bieden.
Seminar over locaties Europan 7 in Oslo
Tijdens een intern seminar is in Oslo een aantal cases gepresenteerd
als voorbeeld voor locaties voor de zevende Europan-prijsvraag. De
projecten waren in twee categorieën ondergebracht, die van de
'reparatie' en die van (nieuwe) 'ontwikkeling'. Projecten in beide
categorieën waren gelegen aan de rand van de stad. Bij de reparatie
ging het om gebieden die bijvoorbeeld al een sterke ruimtelijke
structuur kennen, maar waar transformatie moet leiden tot nieuwe
impulsen. Sloop en (vervangende) nieuwbouw kan een van de middelen
zijn om revitalisering van dergelijke gebieden tot stand te brengen.
De ontwikkelingsprojecten bevonden zich in gebieden met een
gefragmenteerde structuur van wonen of industrie. Toevoeging van
programma en het aanbrengen van een overall ruimtelijke structuur
kunnen voor dergelijke gebieden een nieuw leven genereren.
Europan Nederland is met een aantal partijen, gemeenten en
ontwikkelaars in gesprek over mogelijke locaties voor Europan 7. De
mogelijke locaties betreffen in veel gevallen wijken die binnen de
herstructureringsopgave vallen, een actueel onderwerp, dat dus valt in
de categorie reparatie. Daarnaast wordt ook over verlaten
industriegebieden gesproken met gemeenten en ontwikkelaars. Voor de
zomer zal Europan Nederland bepalen welke locaties in internationaal
verband worden ingebracht als mogelijke locaties voor Europan 7.
Gemeenten en ontwikkelende partijen die nog nadere informatie willen
over beschikbaarstelling van een locatie dienen zo snel mogelijk
contact op te nemen met het projectbureau (t: 010 440 12 38; e:
office@europan.nl).
Planning Europan 7
Tot de zomer van 2002 hebben de landen die deelnemen aan Europan 7 de
tijd om locaties te vinden voor deze prijsvraagronde. Nederland hoopt
weer vijf locaties beschikbaar te kunnen stellen aan deelnemende
architecten.
De inschrijving van architecten(teams) start in januari 2003 en de
plannen moeten in juni 2003 worden ingeleverd, waarna de jurering zal
plaatsvinden. In november 2003 worden de resultaten bekendgemaakt.
Inschrijvingen Europan 7 via internet?
Momenteel wordt door een internationale werkgroep van een aantal
Europan-secretariaten onderzocht wat de mogelijkheden zijn die
internet te bieden heeft voor de prijsvraagadministratie. Zo zouden
inschrijvingen van architecten via internet kunnen plaatsvinden, maar
wellicht kunnen ook de beschikbare locaties en andere gegevens die
voorheen op papier werden verstrekt, zoals locatiedossiers, via
internet worden verspreid. Het grote voordeel zou zijn dat deelnemers
en prijsvraagsecretariaten niet meer afhankelijk zijn van de
postbezorging, die bij Europan 6 in steeds meer landen voor grote
vertragingen zorgde.
Europan 6-winnaars
De prijsuitreiking van Europan 6 vond alweer bijna een jaar geleden
plaats. Reden genoeg om te bekijken hoe het de eersteprijswinnaars
vergaat.
Jan-Richard Kikkert en Judith Korpershoek
winnaars in Amsterdam-Noord met hun plan Hybrid Territories.
De architecten van bureau K2 uit Amsterdam hebben hun prijswinnende
plan, dat vooral als concept moet worden gehanteerd, inmiddels
meerdere malen gepresenteerd, waaronder in een uitzending voor AT 5.
Naar aanleiding hiervan werd het bureau uitgenodigd een lezing te
geven voor de Rotaryclub. Sjoerd Soeters werkt aan aanpassing van het
stedenbouwkundige plan, waarbij het principe van het Europanplan - een
schijfvormige bebouwing langs de Nieuwe Leeuwarderweg - wordt
opgenomen. Rond de zomer van 2002 zal het een en ander bestuurlijk
worden vastgelegd, waarna de opdracht aan de architecten kan worden
verstrekt.
Lars Courage en Jan-Willem Visscher
winnaars in Apeldoorn met het plan RX 100.
Na het winnen van Europan 6 zijn beide architecten een eigen bureau
gestart: de bureaus COURAGE en JEWEVE. Het bekroonde ontwerp is zowel
door de gemeente Apeldoorn als door de supervisor van het gebied met
enthousiasme ontvangen. Het concept van de flexibiliteit van de
woontorens heeft de interesse gewekt van een ontwikkelaar.
Daarnaast zijn de architecten in Apeldoorn geselecteerd voor een klein
kantoorvillaproject en werken ze aan diverse kleine particuliere
projecten.
Helena Casanova en Jesús Hernández
winnaars in Groningen met het plan Urban Symbiosis.
Het Spaanse architectenbureau Casanova + Hernandez Architects,
opgericht in Rotterdam na het winnen van Europan 6, kreeg van de
Groningse corporatie Nijestee de ontwerpopdracht voor drie
patiovilla's in Groningen. Als alles meezit zal de bouw van deze
woningen in september van start gaan. Voor het prijswinnende ontwerp
Urban Symbiosis hebben ze van de gemeente een studieopdracht gekregen.
Daarnaast hebben ze meegedaan aan tal van ontwerpwedstrijden, geven ze
regelmatig lezingen en is hun werk gepubliceerd in diverse
architectuurtijdschriften. In de galerie van het Spaanse tijdschrift
El Croquis in Madrid was een tentoonstelling te zien van hun werk.
Patrick Meijers, Ilse Castermans, Peter Knaven
winnaars in Hoogvliet met het plan RH 001.
Met hun bureau CIMKA hebben ze sinds de prijsuitreiking aan diverse
projecten gewerkt, zoals aan de prijsvraag Stadskantoor Rotterdam -
waarvoor ze een nominatie ontvingen - ze hebben de uitbouw van een
woonhuis in Waalre gerealiseerd, alsmede het interieur van een
woonhuis in Utrecht, en ze hebben een ontwerp gemaakt voor een hotel
in Turkije. Het project in Hoogvliet ligt momenteel stil in afwachting
van een milieumeting van de A15 en de verdere planontwikkelingen voor
de aanliggende woonwijken.
Regis Verplaetse, Chris Burton, Eddy Joaquim
winnaars in Lelystad met het plan Utopia Revisited
Het winnen van Europan was voor de winnaars aanleiding om het bureau
UR architects te starten. Later is Nikolaas Vande Keere opgenomen in
het team. Inmiddels hebben ze in opdracht van de gemeente Lelystad een
vervolgstudie verricht naar de haalbaarheid van het prijsvraagconcept.
De resultaten van de studie zijn positief ontvangen en momenteel
wachten ze op een officiële reactie van de gemeente.
Amsterdam-Osdorp
In 1996 won Floor Arons de Europan 4-prijsvraag voor de locatie
Amsterdam-Osdorp. Na het winnen van Europan richtte Arons met Arnoud
Gelauff het bureau Arons en Gelauff Architecten op, dat gevestigd is
in Amsterdam en momenteel uit tien medewerkers bestaat. Reeds vier
jaar na het winnen van Europan werd gestart met de bouw van het
ontwerp dat Arons en Gelauff verder ontwikkelden in opdracht van
woningbouwvereniging Het Oosten en aannemer Kondor Wessels. Het
project, dat zich bevindt op de oorspronkelijke Europan 4-locatie
Osdorpplein, zal in september 2002 worden opgeleverd.
In het prijsvraagontwerp voor deze locatie werden voorstellen gedaan
voor verbetering van de relaties tussen de verschillende delen van het
centrum van Osdorp. Wederopbouwblokken werden gemoderniseerd, nieuwe
woningen toegevoegd en in de straten keerde een autoluwe
jarenvijftig-idylle terug.
Het toegevoegde nieuwe woonblok zoals nu gerealiseerd, omvat 112
woningen, 1.200 m² bedrijfsruimte, 111 parkeerplaatsen en 2.000 m²
openbare ruimte.
Zoals gebruikelijk zal ook voor dit project een realisatieboekje
worden gemaakt, waarin onder andere de verschillende woningtypes (26
types) aan bod komen. Ook zullen de toekomstige bewoners ondervraagd
worden over hun motivatie bij de keuze voor een bepaald woningtype.
Voor meer informatie over Arons en Gelauff: www.aronsengelauff.nl
Onderzoek tien jaar Europan in Nederland
Het eerder aangekondigde onderzoek naar de resultaten van tien jaar
Europan in Nederland is inmiddels goed op gang. Het onderzoek wordt
gedaan door vier onderzoekers: Margriet Pflug, Ivan Nio, Ton Verstegen
en Pieter Rings. De meeste gesprekken hebben plaatsgevonden en de
archieven zijn uitgeplozen. De onderzoekers beschrijven nu de
resultaten van hun werk, waarna Arnold Reijndorp, coördinator van het
onderzoek, de conclusies zal samenvatten.
Janwillem Schrofer vertrekt
Na zes jaar de functie van voorzitter van de stichting Europan
Nederland met grote bevlogenheid te hebben vervuld, is de maximale
bestuurstermijn voor Janwillem Schrofer op 1 juli aanstaande
verstreken. Schrofer is erin geslaagd, naast zijn drukke werkzaamheden
als algemeen directeur van de Rijksakademie voor beeldende kunsten in
Amsterdam en zijn voorzitterschap van de jury's van de Prix de Rome,
Europan Nederland in een rustig vaarwater te brengen. Europan
Nederland is een organisatie geworden met een uitgebalanceerd
samengesteld en interessant bestuur en een goed functionerend
projectbureau. Binnen het bestuur beheerde Schrofer de portefeuilles
algemene zaken, strategisch beleid (ook internationaal) en
prijsvraagzaken, waaronder jurering. Met name wat betreft de jurering
zijn tijdens zijn voorzitterschap veranderingen tot stand gekomen die
leidden tot meer betrokkenheid van de beschikbaarstellers van locaties
bij Europan en verlichting van het jureringsproces voor de juryleden.
Dit zijn grote verbeteringen. Ook op het internationale speelveld
heeft de Nederlandse voorzitter zich als lid van de Executive
Committee ingezet voor verdere verbetering van de internationale
structuur. Het proces dat tot verbeteringen moet leiden is nog niet
afgerond, maar in elk geval wel op gang gebracht.
Janwillem Schrofer zal worden opgevolgd door Bert van Meggelen.
Activiteitenverslag 2001
Ook dit jaar heeft Europan Nederland een verslag geschreven over de
activiteiten die het voorgaande jaar zijn ontwikkeld. Het was een
hectisch jaar, waarin jurering, prijsuitreiking, tentoonstelling en
internationale eindmanifestatie plaatsvonden, de publicatie van de
resultaten van Europan 6 werd gemaakt en waarin ook in het kader van
Rotterdam Culturele Hoofdstad 2001 samen met Archiprix en Prix de Rome
de programmaserie Coming Soon! in de Van Nellefabriek in Rotterdam
werd georganiseerd. Belangstellenden kunnen bij het projectbureau een
exemplaar van het verslag opvragen (t: 010 440 12 38; e:
office@europan.nl).
Europan op het web
Sinds een aantal weken heeft Europan Nederland een nieuw
internetadres, waardoor het nog gemakkelijker is geworden om ons te
traceren op de digitale snelweg. Het nieuwe adres luidt:
www.europan.nl. De website is geactualiseerd met o.a. informatie over
Europan 7, Europan- publicaties en weblinks naar de andere
Europan-landen en verwante instellingen. Ook het e-mailadres van het
projectbureau is gewijzigd: office@europan.nl