FNV

Start bijbaancampagne 2002

publieksvoorlichting - publieksvoorlichting@vc.fnv.nl

Speech van FNV-voorzitter Lodewijk de Waal bij de start van de Bijbaancampagne 2002 op 29 mei 2002 in Amsterdam.

Beste mensen,

Bedankt voor jullie komst hier, bij de start van onze bijbaancampagne. En tegelijkertijd zeg ik ook: ROC bedankt dat wij onze opening hier mogen houden. Ik heb al in veel hoedanigheden de aftrap van de bijbaan en vakantiewerkcampagnes mogen doen: zo was ik in eerdere jaren ijscoman of krantenbezorger. Maar vandaag ben ik hier niet in de rol van vakantiewerker, maar 100% als voorzitter van de FNV. En voor zo'n voorzitter die van hot naar her moet voor gesprekken en vergaderingen is de bijbaancampagne ieder jaar weer erg leuk om te doen. Niet in de laatste plaats omdat het bij bijbanen om jonge mensen gaat. Starters op de arbeidsmarkt of mensen die juist in het kader van hun opleiding al actief zijn. Dat geldt voor jullie, die hier de zorgopleiding volgen, in het bijzonder. Bijna 6 op de 10 jongeren heeft een bijbaantje en jullie zijn daar, zo heb ik begrepen, geen uitzondering op. Soms tot verdriet van jullie docenten, maar daar kom ik zo nog op terug. Op zich is het hebben van een bijbaantje leuk.
Niet eens zozeer vanwege het baantje zelf, het werk kan eentonig zijn of je moet erg vroeg opstaan, maar wel omdat het voldoening geeft iets te kunnen doen met geld dat je zelf verdiend hebt. En of jullie dat geld uitgegeven aan breezers ­ ik lees daar allerlei ongeruste verhalen over - daar wil ik even vanaf zijn. Bovendien leer je hoe het is om met collega's en onder een baas te werken. Het is op dit punt waar de FNV jonge mensen, of ze nu wel of geen lid zijn, wil bijstaan. Wetten en regels zijn vaak ingewikkeld, het is niet duidelijk wat je rechten en plichten zijn. Soms denk je wit te werken, maar blijkt het toch zwart te zijn. Of we laten geld liggen omdat we niet weten dat we er recht op hebben: denk maar eens aan belastinggeld en ziekenfondspremie. Mensen kunnen met al die vragen bij ons terecht: website en de telefonische servicelijn. Maar we zijn ook beducht op misstanden ­ daar zijn we per slot van rekening vakbond voor. Jongeren zoals jullie lopen vijf keer meer kans op een bedrijfsongeval om maar eens wat te noemen. En deze zomerperiode gaan we nog eens twee extra thema's benadrukken: die van het minimumloon voor 13- en 14-jarigen en de kwestie van het uiterlijk op het werk. Wat het minimumloon betreft zitten we met een spannende zaak. Iedereen die werkt heeft in Nederland recht op minstens het minimumloon, behalve mensen van 13- en 14 jaar. Zij mogen sinds een paar jaar werken maar de regering redeneert dat ze slechts lichte karweitjes mogen doen en daarom geen inkomensgarantie nodig hebben. Dat is natuurlijk pure leeftijdsdiscriminatie.
Samen met het CNV zijn we daarom naar de rechter gestapt. De procedure loopt al een tijdje, maar dit najaar komt er nog een speciale rechtszitting. Vanaf volgende maand gaan we alle 13- en 14-jarigen vragen wat voor werk ze doen en hoeveel ze daarmee verdienen. Dit aanvullende bewijs leggen we dan aan de rechter voor. Verder komt er vanaf volgende maand ook een aanvullende campagne rond uiterlijk op het werk. Ik weet niet of jullie daar al ervaring mee hebben, maar het hebben van een piercing of andere lichaamsversierselen zoals dat heet, zorgt nogal eens voor ruzie met de baas. Hier moeten duidelijker regels voor komen.
We vragen iedereen zijn ervaringen te melden.

Kortom, er komt van alles aan.
Juist met het oog om het voor iedereen zo prettig mogelijk te houden. Een bijbaan doe je er bij, voor iets extra's en niet voor het gelazer rond belastinggeld en piercings. Toch maak ik me zorgen over de ontwikkeling rondom bijbanen. De druk op jonge mensen neemt toe en vaak is een bijbaan geen bijbaan meer, maar pure noodzaak om rond te komen. Dat speelt niet alleen bij studenten waarvoor de studiefinanciering ontoereikend is, maar ook voor scholieren in het beroepsonderwijs. En dan nog speciaal bij de zorgopleiding.
Docenten klagen over vermoeide leerlingen die 's avonds en in het weekend bijwerken. En dan moet er ook nog eens gestudeerd worden...
Dat kan zo niet.
En het hoeft ook niet zo te zijn.
Werkgevers, vakbonden, de opleidingen zelf maar ook de politiek hebben hier een verantwoordelijkheid in. De problemen in de zorg zijn groot: wachtlijsten en te weinig handen aan het bed. Tegelijkertijd wordt je welhaast een malle eppie gevonden als je voor de zorg kiest. Hoge werkdruk, hoog ziekteverzuim, onvoldoende beloning. En dat begint al als je op school zit.
Maar laat je niets wijsmaken.
Jullie kiezen voor een mooi vak waar het om wezenlijke dingen gaat. Een vak waar niemand in zijn leven buiten kan.
Ik heb het zelf allang gehad met al die flitsende artikelen en reportages over yuppen met leaseauto's en optieregelingen. Het is hoog tijd dat we back to basics gaan. Terug naar de mensen. Iedereen heeft daar tegenwoordig de mond vol van.
Op dit moment wordt er gesleuteld aan een nieuw kabinet. Ze beloven dadendrang ­ ook op het punt van de zorg. Maar ik wil geen ruziënde politici en betweterige deskundigen meer. Ik wil concrete maatregelen.
Het is toch belachelijk dat er nog steeds geen besluit is over de afschaffing van het lesgeld voor scholieren in de zorg. Les- en collegegeld wordt altijd verdedigd als een investering in jezelf die zich later uitbetaalt. Dit verhaal kun je niet volhouden als mensen in een moeilijke sector gaan werken. Een sector waar een schreeuwend tekort aan personeel is. En het is al even belachelijk dat het zoveel moeite kost om voldoende stageplaatsen te regelen, om nog maar te zwijgen over de vergoeding. Wie stage loopt bij een advocatenkantoor krijgt een royale vergoeding, wie stage loopt in de zorg krijgt een minimale tegemoetkoming. Kortom, laten we toch bij het begin beginnen. Bij jullie, de jongeren. Als daar niet geïnvesteerd wordt kunnen we het schudden. Als te weinig mensen kiezen voor het vak vanwege de hoge werkdruk en hoge kans op uitval, wordt dezelfde hoge werkdruk in stand gehouden. Deze vicieuze cirkel moet doorbroken worden.
Twee jaar geleden presenteerden we de resultaten van een onderzoek. We vroegen jongeren simpelweg: wat wil je later worden? Maar liefst 1 op de 6 wilde de verzorging in.
Het geeft te denken dat uiteindelijk een hoop mensen daarvan afziet. Maar het zegt ook iets over jullie. Over jullie motivatie, over jullie doorzettingsvermogen. Vorig jaar heeft de FNV, hier in Amsterdam, samen met jullie collegastudenten gedemonstreerd voor betere vergoedingen. In sommige CAO's hebben we al wat voor elkaar gekregen, maar nog lang niet genoeg. Ik hoop dat we op elkaar kunnen blijven rekenen in de strijd om betere stageplekken, betere vergoedingen en betere begeleiding. En dan wordt die bijbaan echt een 100% bijbaan.
Als iets extra's voor iets leuks en niet een noodzakelijk kwaad.

Dank je wel.

29 mei 2002

Meer nieuws? Ga naar http://www.fnv.nl/nieuws .