European Commission
IP/02/769
Brussel, 29 Mei 2002
Een nieuwe uitdaging inzake vliegtuigemissies: de Commissie kijkt naar
schone alternatieven voor fossiele brandstoffen
Met vloeibare waterstof aangedreven vliegtuigen zijn een
milieuvriendelijk duurzaam alternatief voor met fossiele brandstoffen
aangedreven vliegtuigen. Het onderzoekproject CRYOPLANE toont aan dat
het gebruik van vloeibare waterstof technisch uitvoerbaar is en de
milieueffecten van het luchtverkeer aanzienlijk kan verminderen zonder
dat de veiligheid erdoor in het gedrang wordt gebracht. Aan het
project wordt samengewerkt door 35 partners uit de industrie,
onderzoekcentra en academische instellingen uit 11 landen van de EU,
ondermeer ook door het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek (GCO)
van de Commissie. Het staat onder leiding van Airbus, de grootste
Europese vliegtuigbouwer. De resultaten van het door de Commissie
gefinancierde project, dat een looptijd van 26 maanden had, zijn op 27
en 28 mei in Ispra voorgesteld. Dit is een illustratie van de nieuwe
benadering van onderzoek in de EU, die wordt voorgestaan in het 6e
kaderprogramma voor onderzoek (FP6): de EU zal de
onderzoekinspanningen concentreren op grote technologische projecten,
teneinde een kritische massa en een echte toegevoegde waarde op
EU-niveau te bereiken.
"Het Cryoplane-project is niet alleen een goede illustratie van de
wijze waarop onderzoek een essentiële component is van de bevordering
van het industriële concurrentievermogen en duurzame ontwikkeling, het
toont ook aan hoe de bundeling van verspreide middelen het Europese
onderzoek- en ontwikkelingswerk concurrentievoordeel oplevert," zei
het voor onderzoek bevoegde Commissielid Philippe Busquin. "Dit is de
geest van FP6. Wij zetten een stap in de goede richting."
De kosten van waterstofbrandstof zijn hoger dan die van kerosine en de
voorraad fossiele brandstoffen kan nog voor de komende 50 jaar in de
behoeften van de luchtvaart voorzien, maar de omschakeling naar
duurzame technologie is onvermijdelijk en kan al in 2015 beginnen. Er
is nog meer en diepgaander onderzoek vereist om aan de specifieke
behoeften van de luchtvaart te kunnen voldoen. Een programma voor
onderzoek en ontwikkeling (O&O) op lange termijn is dan ook essentieel
om de overgang voor te bereiden.
Ondanks een scherpe terugval na de terreuraanslagen van 11 september
2001 zal het luchtverkeer naar verwachting in het volgende decennium
snel weer opklimmen naar een jaarlijkse groei van 4 tot 5%. De
milieueffecten van het vliegen moeten echter worden bijgestuurd om
ongunstige wereldwijde klimaatverandering tegen te gaan. Het
luchtverkeer draagt voor ongeveer 3% bij tot door de mens veroorzaakte
broeikasgasemissies, in het bijzonder kooldioxide (CO2). De
vooruitgang in de vliegtuigbouw leidt tot aanzienlijke verbeteringen
op het gebied van energie-efficiëntie, maar technologische innovatie
is noodzakelijk om de toename van het verkeer te compenseren.
Vloeibare waterstof is de enige bekende alternatieve duurzame brandstof voor deze toepassing: het gas kan worden aangemaakt met behulp van waterelektrolyse waarbij gebruik wordt gemaakt van duurzame bronnen; het primaire verbrandingsproduct ervan is water, hetgeen uiterst lage emissies oplevert en de luchtvaart niet langer afhankelijk laat zijn van fossiele brandstoffen.
CRYOPLANE is opgezet om de eisen ten aanzien van met vloeibare
waterstof aangedreven vliegtuigen te evalueren. Het project was
gericht op vliegtuigconfiguratie en -prestaties, systemen en
componenten, minimumverandering en onconventionele
voortstuwingssystemen, veiligheid, milieuvriendelijkheid,
infrastructuur voor brandstofproductie/distributie en
luchthavenexploitatie en scenario's voor de overgang van kerosine naar
waterstof.
Vloeibare waterstof heeft een hoger energiegehalte dan kerosine (2,8
maal meer bij hetzelfde gewicht), waardoor het startgewicht kan worden
verlaagd of de nuttige lading kan worden verhoogd. De ruimte en
isolatie die nodig zijn voor de opslag ervan vereisen een sterk
afwijkende vliegtuigconfiguratie en grote aanpassingen van de huidige
ontwerpprincipes voor de integratie van brandstofsysteemcomponenten,
zodat nader onderzoek en vroegtijdige tests nodig zijn. Door de
grotere emissie van water (2,8 maal zoveel als bij kerosine) is ook
een zorgvuldige studie vereist van de karakterisering en de vorming
van condensatiesporen tijdens de vlucht .
Over het algemeen wordt met behulp van vernieuwbare energie
geproduceerde waterstof beschouwd als een brandstof die de luchtvaart
de kans geeft blijvend te groeien op lange termijn, zonder schade toe
te brengen aan de atmosfeer. Tot de resultaten en verwezenlijkingen
van CRYOPLANE behoren:
* Identificatie van algemene vliegtuigconfiguraties die voldoen aan
de eisen inzake efficiënt en veilig vliegen in alle categorieën,
van zakenvliegtuigen tot zeer grote lange-afstandsvliegtuigen. De
prestaties daarvan zijn geanalyseerd en vergeleken met
conventionele vliegtuigen.
* Beoordeling van de technische uitvoerbaarheid en beschikbaarheid
van componenten voor brandstofsysteemarchitecturen die kunnen
worden aangepast aan de alternatieve tankopstellingen welke voor
verschillende vliegtuigencategorieën nodig zijn. Gedetailleerd O&O
zal noodzakelijk zijn om aan specifieke luchtvaartvereisten te
voldoen.
* Bevestiging dat waterstofmotoren wat energieverbruik betreft even
efficiënt kunnen zijn als kerosinemotoren, met als voordeel
ondermeer een aanzienlijke vermindering van emissies.
* Beoordeling van luchtvaartveiligheidsaspecten waaruit blijkt dat
met waterstof aangedreven vliegtuigen tenminste aan de huidige
internationale vereisten inzake luchtwaardigheid kunnen voldoen.
Grootschalige tests zijn nodig voor kritische gevallen.
* Bevestiging van opmerkelijke milieuvoordelen. Uitgebreide
computersimulaties tonen ook aan dat de condensatiesporen van met
waterstof aangedreven vliegtuigen veel minder zullen bijdragen tot
door de mens veroorzaakte broeikasgassen dan de uitstoot van met
kerosine aangedreven vliegtuigen.
* Gedetailleerde kwantificatie van werelwijde en regionale
scenario's voor een zachte overgang naar vloeibare
waterstofbrandstoffen, waarbij Noord-Europa als toonaangevende
regio tijdens overgang wordt beschouwd.
Voor nadere informatie kunt u de volgende websites raadplegen:
http://www.eads.net/eads/en/index.htm?/xml/en/businet/airbus/cryoplane
/cryoplane.htm&airbus
http://www.cordis.lu/growth