Rijksuniversiteit Groningen
Kankerpatiënten ervaren negatieve maar ook positieve gevolgen
van ziekte
De prognose voor kankerpatiënten is de afgelopen decennia sterk
verbeterd, maar de diagnose blijft een ingrijpende gebeurtenis. Zowel
op de korte als de lange termijn kan het grote gevolgen hebben voor
het welbevinden van de patiënt. Psychologe drs. Maya Schroevers stelt
vast dat patiënten zich in psychisch opzicht uiteindelijk goed aan de
ziekte weten aan te passen na een succesvolle behandeling. Lichamelijk
houden de meesten klachten en 76 procent geeft aan nog regelmatig aan
de periode van ziek zijn te denken en bang te zijn voor terugkeer van
de kanker. Opmerkelijk is dat een groot deel van de patiënten ook
positieve gevolgen van de ziekte ervaart. Met name jongeren zeggen
door de ziekte onder andere intenser te leven en zich volwassener te
voelen.
Schroevers onderzocht hoe kankerpatiënten zich in lichamelijk,
psychisch en sociaal opzicht aanpassen aan de ziekte, en welke
factoren samenhangen met een goede dan wel slechte aanpassing.
Daarvoor volgde zij een grote groep kankerpatiënten vanaf het moment
kort na diagnose tot acht jaar later. Ter vergelijking volgde zij ook
een groep personen zonder kanker, die qua leeftijd, geslacht en
woongebied overeenkwamen met de patiëntengroep.
In het eerste jaar blijken de patiënten meer depressieve symptomen te
ervaren. Maar factoren die de ernst van de depressie bepalen (zoals
geslacht en gevoelens van zelfwaardering) blijken dezelfde als bij de
referentiegroep. Dat betekent dat die factoren waarschijnlijk een
weerspiegeling zijn van een algemene kwetsbaarheid voor depressieve
symptomen, los van het hebben van kanker. Bij factoren als leeftijd en
emotionele steun uit de omgeving ligt dat anders: patiënten jonger dan
65 jaar en patiënten met een tekort aan emotionele steun rapporteren
meer depressieve symptomen. Deze verbanden komen niet of minder sterk
voor bij referentiepersonen en dat betekent dat deze factoren een
specifieke en essentiële rol spelen in het aanpassingsproces van
patiënten aan kanker.
Schroevers' onderzoek naar het langetermijnfunctioneren laat zien dat
patiënten zich psychisch goed weten aan te passen, ondanks blijvende
lichamelijke klachten. Met name patiënten jonger dan 65 jaar ervaren
lichamelijke symptomen en beperkingen in hun sociale bezigheden als
gevolg van de ziekte. Het is ook de groep jonger dan 65 jaar die
positieve gevolgen van de ziekte ervaart. Zij leven intenser, voelen
zich volwassener, zijn zich bewuster van hun eigen kracht, maken zich
minder druk over de goedkeuring van anderen en hebben meer waardering
gekregen voor zichzelf en het leven in het algemeen. /ImK
Maya Schroevers (Arnemuiden, 1973) studeerde psychologie in Utrecht.
Zij verrichtte haar promotieonderzoek bij het Noordelijk Centrum voor
Gezondheidsvraagstukken (NCG) van de RUG. De Nederlandse
Kankerbestrijding/Koningin Wilhelmina Fonds (KWF) financierde het
onderzoek. Momenteel werkt Schroevers als gezondheidszorgpsycholoog in
opleiding op de afdeling psychiatrie (PAAZ) van Medisch Centrum Mesos
te Utrecht.
Datum en tijd
woensdag 29 mei 2002, 14.15 uur
Promovendus
M.J. Schroevers, tel. (030)263 33 16, e-mail: mschroevers@mesos.nl
(werk)
Proefschrift
Short- and long-term adaptation to cancer: a comparison of patients
with the general population
Handelsuitgave
Noordelijk Centrum voor Gezondheidswetenschappen (NCG), ISBN
90-7711304-5. Prijs: 15 euro
Promotor
prof.dr. R. Sanderman
Faculteit
medische wetenschappen
Plaats
Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen
Agenda
Oratie