Lijst Pim Fortuyn

Den Haag - 24/05/2002
Nieuwe Kamer gonst van opwinding

Lijst Pim Fortuyn-leider Mat Herben is donderdag het stralende middelpunt in de mierenhoop van oude en nieuwe Kamerleden, fotografen en cameraploegen tijdens de eerste vergaderdag van de nieuwe Tweede Kamer. Demissionair minister De Grave van Defensie, zijn oude werkgever, slaat hem op de schouder in de plenaire zaal van de Tweede Kamer.

In zijn kielzog De Graves oude maatje Vermeend, demissionair bewindsman van Sociale Zaken, die als een van de weinige sociaal-democraten Herben feliciteert. Even verderop drukt D66-leider De Graaf de hand van het hem bekende nieuwe LPF-Kamerlid Olaf Stüger, die een aantal jaren geleden actief was bij de Jonge Democraten. LPF-fractiesecretaris Joost Eerdmans, ooit fractiemedewerker van CDA-Kamerlid Hans Hillen, krijgt nu diens stoel.

Met zesenzestig nieuwelingen staat 66 Tweede Kamer op zijn kop. Het gonst van opwinding, maar er is ook de gelatenheid onder partijen die hun fractiebudgetten zien slinken en noodgedwongen moeten verhuizen.

Als de voorzittershamer van Frans Weisglas neerdaalt, wordt de dreun zichtbaar die de kiezer op 15 mei heeft uitgedeeld. De Kamerleden stromen naar de zes taartpunten, die samen 150 zetels beslaan. 'Links' bezet in zijn geheel nog slechts twee maal 25 zetels.

GroenLinks-leider Paul Rosenmöller wenkt naar achter en roept naar SP-voorman Jan Marijnissen: 'Kom joh!' Maar Marijnissen vertikt het om naast zijn linkse rivaal plaats te nemen. Die eer gunt hij Agnes Kant. 'Ik herstel een oude traditie in ere. De CDA-fractievoorzitter zat vroeger ook op het achterste bankje', verklaart Marijnissen later. Het akkefietje toont de nieuwe tegenstellingen die zijn ontstaan.

'Het voelt als een eerste schooldag, waarin iedereen zijn weg moet vinden', zegt PvdA-Kamerlid Adri Duivesteijn. 'Een absoluut contrast met de dag hiervoor. Die was als een begrafenis. Er moest een veel groter afscheid worden verwerkt dan op andere laatste Kamerdagen.'

Na de beëdiging van de 146 Kamerleden (vier waren afwezig), onder wie 62 nieuwelingen en 19 demissionaire ministers en staatssecretarissen, herdenken de Kamervoorzitter Weisglas en premier Kok de vermoorde Pim Fortuyn. Op diens onbezette plek staat een vlaggetje met zijn foto.

Weisglas memoreert de 'licht ironische glimlach' waarmee Fortuyn zijn overwinning zou hebben gevierd tijdens het eerste samenzijn van de Kamer. Kok betuigt zijn spijt dat de 'man die 1,3 miljoen stemmen wist te vergaren er niet bij is'. Na het korte moment van stilte dat daarop volgt, lijkt het rouwen om Fortuyn voorbij.

Het debatje over het profiel voor de nieuwe Kamervoorzitter verloopt zoals verwacht. CDA'er Cees van der Knaap legt uit dat zijn partij ervan afziet omdat het CDA ook al de voorzitter voor de senaat heeft geleverd. D66 pleit voor een opener procedure waarin de kandidaten hun motivatie mondeling toelichten.

De VVD noemt kabinetservaring een pre. In die fractie loopt naast de huidige interim-voorzitter Weisglas, demissionair minister van Economische Zaken Jorritsma zich warm. GroenLinks wil het liefst opnieuw een vrouw. En, ook vertrouwd, de SP hekelt de achterkamertjes waarin CDA en VVD elkaar de bal zouden hebben toegespeeld.

LPF-fractievoorzitter Herben dient haar onverwacht van repliek. 'De kandidaten zullen zich hier in alle openbaarheid presenteren. U hoeft nergens bang voor te zijn', stelt hij. 'CDA en VVD hebben geen meerderheid.'

Na afloop van het debat zegt Kant dat Herben de achterkamertjespolitiek onderschat: 'Als de grote fracties iets afspreken, dan heb je het nakijken.'

Herben beent ondertussen weg naar informateur Donner en neemt tot zijn schrik de verkeerde roltrap, die hij als een spookwandelaar weer afrent: 'Help, help! Alles is wennen!' Elders tonen veel van de 26 LPF-Kamerleden zich ongeduldig over het in hun ogen langdurende debat, dat met twee uur vrij vlot verliep. LPF'er Van As: 'Dat kan toch allemaal veel sneller.' Joao Varela:'We moeten niet zo lang ouwehoeren.'

Ze lijken zich nauwelijks te realiseren hoe zij de Kamer hebben opgeschud. Achter de schermen is de veldslag over de nieuwe behuizing van de fracties in volle gang. De PvdA heeft geen zin om het oude ministerie van Koloniën te delen met de LPF. Dan trekken ze nog liever in bij de VVD, die ineens ruimte genoeg heeft.

Aan het einde van de middag neemt de PvdA zichtbaar zijnverlies. Uit een zijdeur van Koloniën komen PvdA-Kamerlid Bert Koenders en zijn oud-collega Willem Herrebrugh. Zij sjouwen de vele stapels verkiezingsaffiches met de minzame glimlach van Ad Melkert, die nimmer meer zijn opgeplakt, naar een gehuurd aanhangwagentje.

vrijdag 24 mei 2002