Ministerie van Buitenlandse Zaken
---
De huidige stand van zaken
Aan de Voorzitter van de VasteCommissie voor BuitenlandseZaken van de
TweedeKamerderStaten-Generaal Binnenhof4 Den Haag Ministerie van
Buitenlandse Zaken Directie Sub-Sahara Afrika Bezuidenhoutseweg 67 Postbus
20061 2500 EB Den Haag
Datum 23 mei 2002 Behandeld Anita Veldkamp
Kenmerk 264/02 Telefoon 3485917
Blad /3 Fax 3486607
Bijlage(n) E-Mail Anita.veldkamp@minbuza.nl
Betreft Uw verzoek om informatie over de stand van zaken met betrekking tot
de democratie in Madagascar.
Zeer geachte Voorzitter,
Graag bied ik u hierbij de reactie aan op uw verzoeken van 15 maart jl. met
kenmerk 2002/16 en 19 april jl. met kenmerk 2002/21, met betrekking tot de
democratie in Madagascar.
Voorlopig lijkt er geen eind te komen aan de periode van ernstige politieke
verdeeldheid, die Madagascar al maandenlang in zijn greep heeft gehouden.
Oorzaak is de uitkomst van de verkiezingen, die na hertelling door de
oppositiekandidaat Marc Ravalomanana zijn gewonnen. Met name de aanhang van
de oud president Didier Ratsiraka blijft zich met geweld verzetten. De EU
ondersteunt de bemiddelingspogingen van de Organisatie van Afrikaanse
Eenheid (OAE), die gericht zijn op nationale verzoening en behoud van de
eenheid van het land.
De huidige stand van zaken
---
Op 13 mei mei werden Marc Ravalomanana en Didier Ratsiraka door de OAE voor
nieuwe besprekingen naar Dakar uitgenodigd om onder leiding van president
Wade van Senegal een oplossing voor de crisis te bewerkstelligen. Het
resultaat van deze besprekingen is nog niet bekend. Eerder in april konden
besprekingen tussen Ratsiraka en Ravalomanana eveneens in Dakar succesvol
afgerond worden, omdat op een groot aantal punten overeenstemming kon worden
bereikt, maar door onduidelijkheid en verschil van interpretatie door beide
kampen hielden de afspraken geen stand.
Op 6 mei jl. werd Marc Ravalomanana voor de tweede keer als president
geïnstalleerd, nadat hertelling van de stemmen hem met 51% van de stemmen
officieel aangewezen had als winnaar.
Dit leidde tot nieuwe geweldadigheden en het opblazen van bruggen van de
kant van de aanhang van oud-president Ratsiraka om de hoofdstad Tananarivo
nog verder te isoleren. Reeds geruime tijd is is het land in feite in tweeën
gesplitst. Marc Ravalomanana beheerst de hoofdstad Tananarivo en
oud-president Ratsiraka en zijn aanhang controleren de provincies en de
belangrijkste havenstad Toamasina. De hoofdstad is vanuit de provincies
onbereikbaar geworden door wegbarricades en het opblazen van bruggen. Het
gevaar bestaat dat het land in twee delen uiteen zal vallen. Ook de etnische
spanningen zijn toegenomen.
Achtergrond
Op 16 december 2001 werden in Madagascar presidentsverkiezingen gehouden,
waarbij oud-president Didier Ratsiraka en de burgemeester van Tanananarivo,
Marc Ravalomanana, de belangrijkste kandidaten waren. De verkiezingscampagne
kenmerkte zich door de afwezigheid van grote incidenten, de verkiezingen
zelf door een grote opkomst (66 % van de geregistreerde kiezers) en een
rustig verloop. Al snel na de verkiezingen circuleerden er sterke geruchten
over onregelmatigheden. Voorlopige tellingen uit verschillende bronnen gaven
uiteenlopende uitslagen wat aanleiding was tot grote onrust onder de
bevolking en vreedzame massaprotesten in de hoofdstad Tananarivo ter
ondersteuning van Ravalomanana.
Op 25 januari 2002 werd de definitieve uitslag gepresenteerd: 46 % voor
Ravalomanana en 40 % voor Ratsiraka. De uitslag werd door Ravalomanana
verworpen. Hij verzette zich tegen een tweede ronde en eiste de overwinning
voor zich op. Tegelijkertijd werd er een algemene staking uitgeroepen, die
het economisch leven van het land volkomen lam legde.
Hierop volgden verschillende bemiddelingspogingen ondernomen onder andere door de parlementaire assemblee van de francophonie en de Secretaris-Generaal van de Organisatie voor Afrikaanse Eenheid (OAE), Amara Essy. Aanvankelijk leek het erop dat deze missies de dialoog om tot een oplossing van de situatie te komen op gang had gebracht. Uiteindelijk leverden de bemiddelingspogingen geen resultaat op. Oud president Ratsiraka weigerde concessies waarop Ravalomanana aankondigde de macht over te nemen.
Op 25 februari riep Ravalomanana zich uit tot president van de republiek,
waarop Ratsiraka de staat van beleg af kondigde. De stakingen bleven
doorgaan met grote economische schade voor bevolking en bedrijven. Op
verschillende plaatsen brak onrust uit. De EU liet in een verklaring weten
het te betreuren dat de situatie in Madagascar ongrondwettig was geworden en
onverenigbaar met de democratische principes, die zijn neergelegd in het
verdrag van Cotonou.
Op 11 maart jl. werden door een contact groep van de OAE de resultaten van
een nieuwe bemiddelingsronde gepresenteerd; een oproep tot dialoog, het
afzien van geweld, het installeren van een regering van nationale verzoening
en een oproep aan donoren om met Madagascar te blijven samenwerken. Sterke
internationale druk, voor een belangrijk deel afkomstig van de OAE, leidde
er tenslotte toe dat de heren Ratsiraka en Ravalomanana toestemden elkaar in
april en mei te ontmoeten. Zoals eerder aangegeven zijn de resultaten van de
laatste ontmoeting nog niet bekend.
===