Ministerie van Algemene Zaken

TOESPRAAK MINISTER-PRESIDENT KOK TWEEDE KAMER DER STATEN-GENERAAL IN MEMORIAM DR. W.S.P. FORTUYN, 23 MEI 2002

Vandaag had Pim Fortuyn hier beëdigd moeten zijn. Hij zou in één van de blauwe Kamerzetels plaats hebben genomen, als fractievoorzitter van een schare politieke geestverwanten. Met een mandaat van de kiezer. Met de opdracht woorden die velen aanspraken en aanspreken om te zetten in herkenbare daden.

Zo zou het gegaan moeten zijn. Een niet te begrijpen moord in Hilversum, in de vroege avond van 6 mei, maakte een eind aan zijn leven. Het gruwelijke gebeuren daar druist in tegen alles wat ons heilig is en wat ons heilig moet blijven.

Met verbijstering en ontzetting heeft onze bevolking op de moord gereageerd. Er viel een zware schaduw over Nederland. Emoties kwamen los op een schaal zoals we die in ons land nauwelijks eerder gezien hebben. Rouw duurt voort tot op de dag van vandaag.

De gewelddadige dood van Pim Fortuyn heeft ook een slag toegebracht aan onze democratische rechtsstaat. Politieke tegenstellingen zijn een wezenskenmerk van elke democratie. Daar past geen gebruik van geweld in; ook niet het dreigen met geweld. Daarbij hoort debat.

Debat dat ook Pim Fortuyn met verve heeft gevoerd. Debat, als het moet op het scherp van de snede. Maar altijd, altijd met respect voor elkaar. Respect voor het gesproken en geschreven woord,



respect ook voor het antwoord daarop. Zo is het debat gevoerd. En zo moeten we het ook blijven voeren.

Woede en verslagenheid hebben sinds de zesde mei om voorrang gestreden. Maar wij mogen ons niet van de wijs laten brengen, en wij láten ons niet van de wijs brengen. Bruut geweld mag het nooit winnen van de werking van onze democratie.

De familie van Pim Fortuyn en het overgrote deel van zijn politieke geestverwanten hebben mét mij direct na de moord opgeroepen tot een waardige reactie en het bewaren van kalmte. Het is goed om vast te stellen dat waardigheid de afgelopen weken inderdaad de boventoon heeft gevoerd.

Vandaag is de nieuwe Tweede Kamer geïnstalleerd, het hoogste gezagsorgaan in ons staatsbestel. De vorming van een nieuw kabinet is gestart. De man die ruim 1.3 miljoen stemmen vergaarde is er niet bij. Zesentwintig politieke geestverwanten zijn er wel. Zij zagen een inspirator en leidsman weggerukt uit hun midden. Voor hen en de vele anderen die Pim Fortuyn nastaan, is vandaag waarschijnlijk juist een dag die in het teken staat van wat had kunnen en moeten zijn.

Namens de regering wil ik ook tijdens deze eerste zitting van de nieuw gekozen Tweede Kamer mijn medeleven betuigen aan allen die Pim Fortuyn dierbaar waren: zijn familieleden, zijn vrienden en zijn geestverwanten. Wij herdenken de overledene met intense betrokkenheid.
Den Haag, 23 mei 2002