Universiteit Twente
Persberichten > Nieuw > 02-029
02-029 22-05-2002
Oratie prof.dr. Hans Roosendaal
De universiteit als digitale uitgeverij?
Publiceren is overleven in de wetenschap. Wetenschappelijk publiceren
betekent ook: het doorlopen van een soms langdurige keten, waarin
`certificatie', een onafhankelijke beoordeling, een sleutelrol heeft.
In een digitale omgeving verandert deze keten drastisch. De
wetenschappelijke wereld krijgt een heel andere rol in het uitgeven en
archiveren, met gevolgen voor de vertrouwensrelaties in de keten. Aan
de universiteit de taak hier een geïntegreerde omgeving voor op te
zetten. Dit stelt prof.dr. Hans Roosendaal in zijn inaugurele rede als
hoogleraar Wetenschappelijke Informatievoorziening aan de Universiteit
Twente, op 23 mei aanstaande.
Auteurs willen méér publiceren, lezers minder lezen, aldus Roosendaal.
Tussen auteur en lezer zit in de wetenschappelijke
informatievoorziening, een ware `keten van waarde'. Nu stuurt de
auteur zijn geesteskind naar een tijdschrift, de redacteur ervan laat
het verhaal certificeren door een referee, na veel ge-heen-en-weer
gaat het terug naar de uitgever, het wordt gedistribueerd en komt
uiteindelijk bij de bibliotheek van de universiteit en de lezer. Het
is een keten die in de loop van de tijd in de plaats is gekomen van
het schrijven van persoonlijke brieven, gebruikelijk in de zeventiende
eeuw. Opmerkelijk is wel dat de één op één relatie tussen auteur en
lezer deels terugkomt door de digitale informatie-omgeving.
Minder stakeholders?
Certificatie heeft een sleutelrol in de gemeenschappelijke maar ook
tegenstrijdige belangen van auteur en lezer. Het is een
kwaliteitsgarantie waarmee de lezer een keuze kan maken. Een
tijdschrift met een lage acceptatiegraad staat hoog aangeschreven: de
lat ligt kennelijk hoog. Roosendaal tekent daar wel verschillen aan
tussen vakgebieden. De digitale omgeving lijkt de manier om de lijnen
korter te houden. Het is verleidelijk om de referee maar helemaal af
te schaffen.
Zo ver wil Roosendaal niet gaan, maar het is voor hem wel de vraag wie
nu de referee moet kiezen, nu de verhoudingen tussen interne en
externe stakeholders gaan veranderen. De universiteit die zelf een
referee benoemt? "Nee, dat is incestueus en werkt vertragend.
Uiteindelijk is dat schadelijk voor de kwaliteit van de publicatie."
Dat stakeholders - en dan niet de auteur en de lezer! - gaan afvallen,
acht hij niet uitgesloten: "Vertrouwensrelaties in relatie tot
wetenschappelijke informatie zijn daarmee een belangrijk thema van
onderzoek geworden."
Onderwijs
Voor onderzoeksinformatie staat de nieuwe benadering wereldwijd al in
de steigers, maar volgens de hoogleraar is de ontwikkeling onmogelijk
los te zien van het onderwijs en de `virtualisering' van
universiteiten. Een integrale benadering versterkt de wisselwerking
tussen onderzoek en onderwijs, en stoelt grotendeels op dezelfde
keten. Scientifc Information Dynamics' noemt hij het vakgebied waarin
hij aan de Universiteit Twente ook een rol ziet weggelegd voor het
DINKEL instituut (Development Institute for Knowledge, Education and
Learning).
Noot voor de pers
Prof.dr. Hans Roosendaal houdt zijn oratie op 23 mei, om 16.00 uur in
het gebouw voor Bestuur en Beheer, zaal 2 op de campus van de
Universiteit Twente. Hij is hoogleraar aan de faculteiten Informatica
en Wijsbegeerte en Maatschappijwetenschappen. Zijn redetekst
`Informatie en wetenschap: een keten van waarde' is integraal
beschikbaar.
Contactpersoon voor de pers: ir. Wiebe van der Veen, tel (053)
4894244, e-mail w.r.vanderveen@utwente.nl
© Universiteit Twente 2002