Rijksuniversiteit Groningen

Rudolf Agricola's brieven vertaald en gebundeld

De latinisten Adrie van der Laan en Fokke Akkerman hebben alle brieven van en aan Rudolf Agricola vertaald en gebundeld. De brieven van deze Groningse humanist (1444-1485) zijn oorspronkelijk in het Latijn geschreven. Van der Laan en Akkerman geven in dit boek naast de oorspronkelijke tekst een Engelse vertaling en voorzien het van commentaar.

"Het belang van Rudolf Agricola staat in de wetenschappelijke wereld allang vast", stelt Van der Laan. "Al in zijn eigen tijd was hij iemand die met kop en schouders boven de kringen waarin hij verkeerde uitstak en voor de generaties humanisten na hem was hij een groot voorbeeld. Iedereen heeft wel van Erasmus gehoord, maar als je weet dat deze op zijn beurt naar Rudolf Agricola opkeek, krijg je enig idee van welk kaliber deze Groninger was.

Helaas is het oeuvre van Agricola niet zo groot. Dat zal er ongetwijfeld toe hebben bijgedragen, dat hij niet de faam heeft gekregen, waar hij eigenlijk toch wel recht op heeft."

Het boek Rudolph Agricola - Letters bevat 55 brieven, 51 zijn van Agricola zelf, 4 zijn aan hem gericht. Van der Laan: "Helaas zijn niet de originele brieven bewaard gebleven, maar we zijn er zeker van dat de 55 door ons bestudeerde brieven van Rudolf Agricola zijn. In die tijd was het zeer gebruikelijk om brieven, die een belangrijke idee bevatten of 'gewoon' pronkstukjes van humanistisch Latijn waren, te kopiëren. Ook weten we dat na de dood van Agricola in Heidelberg, men daar bezig is geweest zijn brieven te verzamelen met het idee om ze uit te geven. Een aantal brieven is toen bijeengebracht en door één en dezelfde man gekopieerd, waarschijnlijk ter voorbereiding van een gedrukte versie. Natuurlijk herken je ook het woordgebruik en de stijl, die werkelijk fantastisch is. Agricola was echt een zeer getalenteerd schrijver, die het neo-Latijn bijzonder goed beheerste." Vanaf begin zestiende eeuw hebben ook Erasmus en zijn vrienden hemel en aarde bewogen om brieven en andere teksten van Agricola terug te vinden en uit te geven.

Door het schrijven van brieven -vaak ook bedoeld als proeven van eigen virtuositeit in het schrijven van antiek Latijn- gaf men in die tijd uiting aan ideeën en visies. Agricola was een promotor van het humanisme, dat in Italië zijn oorsprong vond. In het humanisme bestudeerde men alles wat de mens aangaat (de 'studia humanitatis') en benadrukte men de samenhang van deze zaken; met name grammatica, retorica, poëzie, geschiedschrijving en ethiek. Humanisten vonden hun inspiratie in het oude Latijn van de Romeinen en de kerkvaders en probeerde zich ook op dezelfde manier in het Latijn uit te drukken. De algemene brede vorming, die eeuwenlang de basis vormde voor het Europese onderwijs, gaat uiteindelijk terug op ideeën van humanisten zoals Rudolf Agricola.

De auteurs
kennen elkaar van de tijd dat Adrie van der Laan zijn promotieonderzoek aan de Rijksuniversiteit te Groningen deed, waar Fokke Akkerman zijn co-promotor was. Toen onstond het idee al en dankzij een beurs van één jaar bij het Constantijn Huijgens Instituut voor Teksteditie en Intellectuele Geschiedenis, kon Van der Laan aan dit project werken. Akkerman is inmiddels met pensioen en had ook de tijd om zich hieraan te wijden. De laatste fase van het boek kwam tot stand sinds Van der Laan weer bij de Faculteit der Letteren werkt.

"Er is zoveel in het neo-Latijn geschreven, dat de moeite waard is om uitgegeven en bestudeerd te worden," vertelt Van der Laan, "Latinisten zijn altijd erg gericht op het Latijn uit de Oudheid, maar er is veel meer. Gelukkig is er nu de reeks die door de Bibliotheca Latinitatis Novae wordt uitgegeven. Dat Rudolf Agricola wereldwijd wetenschappelijke belangstelling geniet, bewijst ook de Amerikaanse uitgave van dit boek in de serie Neo-Latin Texts and Translations. Specialisten uit de wereld van het neo-Latijn onderkennen het belang van het werk van deze helaas nog niet genoeg bekende Groninger."

Titel

Rudolph Agricola - Letters

Reeks

Bibliotheca Latinitatis Novae

Auteurs

Adrie van der Laan en Fokke Akkerman

Uitgave

Van Gorcum, Assen, ISBN 90 232 3808 7

Informatie

A.H. van der Laan, Faculteit der Letteren, tel. (050)363 72 69, e-mail: a.h.van.der.laan@let.rug.nl

Oratie

Klinische chemie

Inhoudelijke informatie over deze oratie verschijnt in de volgende "Persinformatie" (14 mei 2002).

Datum en tijd

dinsdag 21 mei 2002, 16.15 uur

Spreker

prof.dr. F.J. Muskiet, hoogleraar Pathofysiologie en klinisch chemische analyse

Titel

Nog niet bekend

Plaats

Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen