KPN NV

Kwartaalbericht KPN
Eerste kwartaal 2002

21 mei 2002

Profiel

KPN is in Nederland marktleider in de belangrijkste segmenten van de telecommunicatiemarkt. Via E-Plus in Duitsland en BASE (voorheen KPN Orange) in België participeert KPN in de mobiele telecommunicatiemarkt in deze landen. Op het gebied van Data/IP-activiteiten is KPN een grote speler in de Benelux. NTT DoCoMo heeft een belang van 15% in KPN Mobile.

Vooruitzichten

Bepaalde uitspraken in dit eerste kwartaalbericht van 2002 betreffen toekomstgerichte uitspraken. Hieronder vallen uitspraken ten aanzien van de toekomstige resultaten, de financiële situatie en planning, de concurrentiepositie, potentiële operationele verbeteringen, de effecten van concurrentie en toekomstige wet- en regelgeving. Toekomstgerichte uitspraken behelzen risico's, onzekerheden en aannames; de feitelijke gang van zaken kan hiervan derhalve afwijken. Er zijn diverse factoren die ertoe kunnen leiden dat de werkelijke resultaten afwijken van de toekomstgerichte uitspraken, waaronder begrepen - maar niet beperkt tot: de algemene economische omstandigheden in de landen waar KPN actief is, het koopgedrag van klanten ten aanzien van de producten en diensten van KPN (vaak nieuw op de markt), toenemende concurrentie, wijzigingen in wet- en regelgeving, jurisprudentie, de ontwikkeling van de investeringen, joint ventures en samenwerkingsverbanden en de algemene situatie in de ICT-sector. Lezers worden erop gewezen voorzichtigheid te betrachten bij de interpretatie van dergelijke toekomstgerichte uitspraken. Zie voor meer informatie over dergelijke risico's het Annual Report on Form 20-F voor het jaar eindigend op 31 december 2001. Segmentatie en overige informatie

KPN heeft eind 2001 zijn strategie voor zijn kernmarkten en -activiteiten aangepast. In plaats van het nastreven van pan-Europese ambities richt KPN zich nu op de kernmarkten Nederland, Duitsland en België. In 2001 waren de vier kerngebieden van KPN: Vaste Netdiensten, Mobiele Telecommunicatie, Data- en Internetprotocoldiensten ('Data/IP') en Internet-, Callcenter- en Mediadiensten ('ICM'). Als onderdeel van de nieuwe strategie is het aantal bedrijfssegmenten met ingang van 1 januari 2002 verminderd van vier naar drie en zijn de activiteiten van ICM opgegaan in de drie resterende divisies. De ISP-activiteiten van het voormalige ICM-segment en SNT zijn overgedragen aan de divisie Vaste Netdiensten. Daarnaast zijn of worden enkele andere ICM-activiteiten verkocht. Deze worden verantwoord bij Overige activiteiten. De Operator Vaste Net en een aantal andere kleine units uit Overige activiteiten zijn ondergebracht bij de divisie Vaste Netdiensten. De business unit Broadband Networks is overgeheveld van de divisie Vaste Netdiensten naar de divisie Data/IP.

Als gevolg van de deconsolidatie per 30 november 2001 is KPNQwest niet langer onderdeel van de divisie Data/IP, maar van Overige activiteiten. Tevens zijn alle niet-kernactiviteiten overgebracht naar Overige activiteiten.

Ten gevolge van deze veranderingen zijn de interne transacties in lijn gebracht met de nieuwe organisatiestructuur.

Alle vergelijkende financiële gegevens voor het jaar 2001 zijn aangepast in dit kwartaalbericht om de effecten van de nieuwe organisatiestructuur weer te geven.

Voor dit kwartaalbericht zijn dezelfde grondslagen voor waardering en resultaatbepaling toegepast als voor het jaarverslag van KPN voor het jaar eindigend op 31 december 2001.

Op de cijfers in dit kwartaalbericht is geen accountantscontrole toegepast. Geconsolideerde financiële cijfers

Zie het origineel http://www.kpn-corporate.com/...get=KPN_Q102N.pdf . Bedragen in miljoenen euro 1e kw 2002 1e kw 2001
Bedrijfsopbrengsten 3.259 2.961
Bedrijfslasten exclusief afschrijvingen en waardeveranderingen -2.200 -2.166 Operationeel resultaat (EBITDA) (1) (2) 1.059 795
Afschrijvingen en waardeveranderingen -722 -841
Bedrijfsresultaat (EBIT) 337 -46
Financiële baten en lasten -267 -454
Belastingen -27 -102
Resultaat deelnemingen -392 10
Aandeel derden 1 53
Resultaat na belastingen -348 -539
Nettoresultaat voor afschrijving van goodwill (2) -228 -251 (1) EBITDA ("Earnings before interest, taxes, depreciation and amortization") is berekend als het bedrijfsresultaat voor afschrijvingen en waardeveranderingen. EBITDA is een waardevolle indicator van de leencapaciteit van KPN. EBITDA dient echter niet te worden beschouwd als een alternatief voor bedrijfsresultaat, nettoresultaat, kasstromen of andere operationele of kasstroomgegevens, berekend in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor waardering en resultaatbepaling. EBITDA is evenmin een maatstaf voor de resultaten van activiteiten van KPN of de liquiditeit. (2) EBITDA en nettoresultaat voor afschrijving van goodwill zijn geen alternatief voor bedrijfsresultaat, nettoresultaat, kasstromen of andere operationele gegevens.

Bijzondere posten
Bedragen in miljoenen euro 1e kw 2002 1e kw 2001
Mobiele Telecommunicatie

- Boekwinst op verkoop van Pannon GSM
335

-
Data/IP

- Afwaardering van voorraden

- Voorziening voor toekomstige verliezen op onderhoudscontracten KPNQwest
-28

-125

-

-
Overige activiteiten

- Geschat verlies op verkoop Netwerk Bouw

-63

-
Totaal effect op EBITDA 119 -

- Bijzondere waardevermindering goodwill KPNQwest
- Bijzondere waardevermindering vaste activa divisie Data/IP -31
-23 -

-
Totaal effect op EBIT 65 -
Financiële baten en lasten

- Aanpassing eircom/Eircell aan marktwaarde

-

-139
Resultaat deelnemingen

- Bijzondere waardevermindering nettovermogenswaarde KPNQwest
-270

-
Belastingeffect op bijzondere posten 82 -
Totaal effect op resultaat na belastingen -123 -139 Belangrijkste gebeurtenissen eerste kwartaal 2002

· De kasstroom uit operationele activiteiten steeg met 65% naar EUR 805 miljoen in het eerste kwartaal van 2002 (2001: EUR 488 miljoen). De vrije kasstroom (kasstroom uit operationele activiteiten na investeringen, interest, belastingen en herstructureringskosten) bedroeg in het eerste kwartaal van 2002 EUR 550 miljoen (2001: een uitgaande nettokasstroom EUR 369 miljoen).
· De investeringen daalden met 70% naar EUR 255 miljoen in het eerste kwartaal van 2002 (2001: EUR 857 miljoen).
· De nettoschuld bedroeg per 31 maart 2002 EUR 15,4 miljard (bestaande uit een brutoschuldenlast van EUR 23,5 miljard verminderd met de liquide middelen van EUR 8,1 miljard), vergeleken met EUR 15,7 miljard per 31 december 2001 (bestaande uit een brutoschuldenlast van EUR 23,1 miljard verminderd met de liquide middelen van EUR 7,3 miljard). In deze afname van de nettoschuld zijn de effecten van de integrale consolidatie van E-Plus verwerkt, hetgeen leidde tot een toename van de nettoschuld van EUR 0,9 miljard die werd gecompenseerd door de ontvangst van liquide middelen van EUR 0,6 miljard na de verkoop van Pannon GSM en de deconsolidatie van de nettoschuld van EUR 0,1 miljard.
· De bedrijfsopbrengsten stegen met EUR 298 miljoen (10%) naar EUR 3.259 miljoen in het eerste kwartaal van 2002 (2001: EUR 2.961 miljoen). Exclusief bijzondere posten daalden de bedrijfsopbrengsten licht (1%) met EUR 37 miljoen naar EUR 2.924 miljoen.
· In het eerste kwartaal van 2002 bedroeg de EBITDA EUR 1.059 miljoen vergeleken met EUR 795 miljoen in 2001. Exclusief bijzondere posten steeg de EBITDA met EUR 145 miljoen (18%) naar EUR 940 miljoen in het eerste kwartaal van 2002 (2001: EUR 795 miljoen).
· Het nettoverlies na belastingen en aandeel derden bedroeg in het eerste kwartaal van 2002 EUR 348 miljoen, vergeleken met een verlies van EUR 539 miljoen in 2001. Exclusief bijzondere posten bedroeg het nettoverlies na belastingen en aandeel derden EUR 225 miljoen in het eerste kwartaal van 2002 (2001: een verlies van EUR 400 miljoen).
· De bijzondere posten na belastingen betekenden een last van EUR 123 miljoen in het eerste kwartaal van 2002 (2001: een last van EUR 139 miljoen). Als gevolg van de recente ontwikkelingen bij KPNQwest heeft KPN besloten de goodwill en de nettovermogenswaarde van KPNQwest voor in totaal EUR 301 miljoen af te schrijven en een voorziening van EUR 125 miljoen op te nemen voor toekomstige verliezen op onderhoudscontracten met KPNQwest. In de divisie Data/IP werden bepaalde vaste activa en voorraden - bestaande uit IRU's en andere activa voor datatransmissie - afgeschreven voor een bedrag van EUR 51 miljoen. Daarnaast werd een voorziening van EUR 63 miljoen opgenomen voor het verwachte verlies op de verkoop van Netwerk Bouw. Dit werd gedeeltelijk gecompenseerd door de boekwinst van EUR 335 miljoen op de verkoop van Pannon GSM en het belastingeffect op bijzondere posten van EUR 82 miljoen.
Uitoefening conversierecht BellSouth
Op 13 maart 2002 hebben KPN en BellSouth de conversie afgerond van het belang van BellSouth in E-Plus voor gewone aandelen KPN. Deze transactie had de volgende gevolgen voor de jaarrekening:
· Door de uitgifte van 234,7 miljoen aandelen steeg het eigen vermogen met EUR 1.253 miljoen.
· Het verschil tussen de reële waarde van het 22,51%-belang in E-Plus en de reële waarde van de individuele activa en passiva toe te schrijven aan het 22,51%-belang in E-Plus ten bedrage van EUR 1,2 miljard is verantwoord als goodwill.
· Vanaf 13 maart 2002 wordt E-Plus integraal geconsolideerd in de jaarrekening van KPN. Dit heeft onder meer geleid tot een toename van de nettoschuldenlast met ca. EUR 0,9 miljard, een toename met EUR 1,9 miljard van de immateriële vaste activa (UMTS licenties) en een afname van EUR 2,1 miljard van de financiële vaste activa.
Herstructurering

· Eind 2001 had KPN 29.377 FTE's (voltijds taken) in Nederland in dienst waarop de CAO en het Sociaal Plan van KPN van toepassing is en 1.674 FTE's tijdelijk ingehuurd personeel. Aan het eind van het eerste kwartaal was het aantal FTE's gedaald tot 27.265 FTE's en het aantal tijdelijk ingehuurde FTE's tot 975. KPN verwacht dat het aantal FTE's in Nederland waarop aan het einde van 2002 de CAO en het Sociaal Plan van KPN van toepassing is, zal dalen tot onder de 25.000 FTE's.
Verkoop van niet-kernactiviteiten

· Op 4 februari 2002 werd de verkoop afgerond van het belang van 44,66% in Pannon GSM voor EUR 603 miljoen in contanten. Pannon GSM werd per 4 februari 2002 gedeconsolideerd. Naast de hiervoor genoemde ontvangst, leidde de deconsolidatie tot een daling van de nettoschuld met ca. EUR 0,1 miljard.
· Op 14 maart 2002 hebben KPN en Koninklijke Volker Wessels Stevin (KVWS) overeenstemming bereikt over de overname door KVWS van een belang van 55% in Netwerk Bouw. Verwacht wordt dat een volledige overname door KVWS volgt op 1 januari 2005.
Diversen

· In maart 2002 introduceerde KPN Mobile als eerste operator in Europa i-mode, de mobiele datadienst, ontwikkeld door NTT DoCoMo uit Japan. Hoewel de marketing activiteiten pas recentelijk zijn gestart, heeft KPN reeds 34.000 i-mode handsets verkocht. Deze getallen liggen in lijn met de verwachtingen voor de introductieperiode. KPN verwacht de verkopen verder te stimuleren met campagnes voor bestaande klanten. KPN herbevestigt de verwachting in 2003 één miljoen i-mode klanten te hebben.
· SNT groeit via acquisities in Frankrijk en Scandinavië uit tot een Europese speler.
· Een bevredigende groei van het aantal MxStream-aansluitingen naar 175.000 per 31 maart 2002 (31 december 2001: 138.000).
Winst per aandeel
Bedragen in euro 1e kw 2002 1e kw 2001
Resultaat na belastingen per gewoon aandeel (niet verwaterd) -0,15 -0,45 Resultaat na belastingen per gewoon aandeel op volledig verwaterde basis -0,15 -0,45 Resultaat na belastingen per gewoon aandeel aangepast voor goodwill-afschrijving -0,10 -0,21

Financiering

· In april 2002 heeft KPN via een openbare emissie EUR 332 miljoen aan Fixed Rate Notes teruggekocht met een looptijd tot in 2003. Daarnaast heeft KPN nog eens teruggekocht: EUR 72 miljoen aan obligaties met een looptijd tot in 2003, EUR 91 miljoen aan obligaties met een looptijd tot in 2004 en EUR 88 miljoen aan onderhandse leningen.
· In mei 2002 werd het Global Medium Term Note-programma van USD 10 miljard geactualiseerd.
· Op 20 mei 2002 heeft KPN een nieuwe kredietfaciliteit van EUR 1,75 miljard ondertekend ter vervanging van de oude kredietfaciliteit EUR 2,5 miljard d.d. 16 november 2001. Het bedrag van de faciliteit is verlaagd omdat de kaspositie van KPN is verbeterd. De voor-waarden van de nieuwe kredietfaciliteit zijn representatief voor de verbeterde financiële positie van KPN. De belangrijkste verbeteringen worden hierna kort toegelicht:
· De clausule inzake vervroegde aflossing, gerelateerd aan KPN's credit rating, is komen te vervallen. De nieuwe faciliteit heeft een looptijd tot 16 november 2004.
· Duidelijk verbeterde rentemarge gerelateerd aan KPN's credit rating die ook leidt tot een lagere bereidstellingsprovisie: BBB+ / Baa1 of hoger 1,00% (voorheen 1,50%)
BBB / Baa2 1,25% (voorheen 1,75%)
BBB- / Baa3 1,50% (voorheen 2,50%)
BB+ / Ba1 3,25%
BB/Ba2 of lager of geen rating van S&P of Moody's 4,00%
· Slechts twee financiële convenanten blijven gehandhaafd, waarbij toetsing geschiedt per halfjaar voor de 12 voorafgaande maanden, in plaats van een toetsing per kwartaal. Deze convenanten betreffen de verhouding tussen de totale geconsolideerde nettoschuld en EBITDA, die per 30 juni 2002 niet hoger mag zijn dan 4,75:1 en geleidelijk afneemt tot 3,50:1 per 30 juni 2004 en de EBITDA/netto-rente ratio die per 30 juni 2002 minimaal 2,75:1 moet bedragen en geleidelijk toeneemt naar minimaal 4,00:1 per 30 juni 2004. De minimale vereisten ten aanzien van de absolute EBITDA en het plafond betreffende de maximaal toegestane geconsolideerde netto schuld zijn komen te vervallen.
· Restricties betreffende acquisities in contanten en de uitkering van dividend in contanten op gewone aandelen vervallen zodra KPN een credit rating heeft van tenminste BBB en/of Baa2 met stabiele vooruitzichten. Op dit moment heeft KPN een credit rating van Baa3 (Moody's) en BBB- (S&P), beiden met stabiele vooruitzichten.
Vooruitzichten
De Raad van Bestuur van KPN verwacht het volgende beeld voor het gehele jaar 2002, gebaseerd op de ontwikkelingen in het eerste kwartaal:
· Stabiele omzet op vergelijkbare basis; een enkelcijferige omzetgroei als gevolg van consolidatie-effecten van 22,5% van E-Plus. (1)
· EBITDA groei van ten minste 12%. (1)

· Positieve vrije kasstroom van ten minste EUR 750 miljoen. (2)
· Verdere reductie van de investeringen naar EUR 2,0 miljard.
· Nettoschuld ultimo 2002 teruggebracht tot EUR 14,5 miljard.
(1) Vergeleken met gerapporteerde cijfers exclusief bijzondere posten. (2) Operationele kasstroom na investeringen, interest, belastingen en herstructureringskosten. Bedrijfsresultaat eerste kwartaal 2002

Bedrijfsopbrengsten
De som der bedrijfsopbrengsten steeg met EUR 298 miljoen (10%) naar EUR 3.259 miljoen in het eerste kwartaal van 2002 (2001: EUR 2.961 miljoen). Exclusief bijzondere posten daalden de bedrijfsopbrengsten met EUR 37 miljoen (-1%) naar EUR 2.924 miljoen. De belangrijkste ontwikkelingen binnen de bedrijfsopbrengsten exclusief bijzondere posten waren de volgende:
· Een toename met EUR 63 miljoen van de bedrijfsopbrengsten van Vaste Netdiensten. De afname van de bedrijfsopbrengsten van de unit Vaste Telefonie, voornamelijk veroorzaakt door lagere verkeersvolumes werd hier meer dan gecompenseerd door de hogere opbrengsten van de Internet-originating-diensten die in september 2001 werden geïntroduceerd en door een toename van transitdiensten;
· De bedrijfsopbrengsten van Mobiele Telecommunicatie namen toe met EUR 21 miljoen door hogere opbrengsten in Nederland en Duitsland (zowel als gevolg van de integrale consolidatie van E-Plus per 13 maart 2002, als door het gestegen aantal abonnees), gecompenseerd door de effecten van de verkoop van Pannon GSM;
· De som der bedrijfsopbrengsten van de divisie Data/IP steeg met EUR 26 miljoen dankzij de onderliggende groei van alle belangrijke bedrijfsactiviteiten, inclusief MxStream; gecompenseerd door:
· Lagere opbrengsten bij Overige activiteiten, met name als gevolg van de deconsolidatie van KPNQwest, de verkoop van niet-kernactiviteiten in 2001 en de lagere bedrijvigheid en omzet bij de andere units binnen Overige activiteiten.
Operationeel resultaat (EBITDA)
De EBITDA steeg met 33% naar EUR 1.059 miljoen in het eerste kwartaal van 2002 (2001: EUR 795 miljoen). De bijzondere posten bedroegen EUR 119 miljoen en hadden betrekking op de winst uit de verkoop van Pannon GSM, gedeeltelijk tenietgedaan door de afschrijving van voorraden (bestaande uit IRU's en andere activa voor datatransmissie), een voorziening voor toekomstige verliezen op onderhoudscontracten met KPNQwest en het verwachte verlies op de verkoop van Netwerk Bouw. EBITDA exclusief bijzondere posten steeg met EUR 145 miljoen (18%) naar EUR 940 miljoen (2001: EUR 795 miljoen). Onderstaande tabel geeft een overzicht per divisie van de EBITDA exclusief bijzondere posten:

Bedragen in miljoenen euro 1e kw 2002 1e kw 2001
Vaste Netdiensten 463 434
Mobiele Telecommunicatie 354 172
Data/IP 166 149
Overig -43 40
Totaal EBITDA exclusief bijzondere posten 940 795

De belangrijkste oorzaken van de toename van de EBITDA exclusief bijzondere posten waren de volgende:
· De EBITDA van Vaste Netdiensten nam toe met EUR 29 miljoen, omdat de omzetstijging de kostenstijging overtrof, voornamelijk dankzij kostenbesparingen en lagere tarieven voor interconnectie;
· Bij Mobiele Telecommunicatie liet de EBITDA een aanzienlijke verbetering zien met EUR 182 miljoen. De in het tweede kwartaal van 2001 gekozen strategie waarbij de aandacht werd verlegd naar klanten met een relatief hoge waarde werpt duidelijk vruchten af en leidde tot lagere kosten;
· De EBITDA van Data/IP nam toe met EUR 17 miljoen dankzij goede bedrijfsprestaties en lagere personeelskosten ten gevolge van de personeelsreductie;
· De EBITDA van Overige activiteiten daalde met EUR 83 miljoen, waar de verkoop van niet-kernactiviteiten, een lagere bedrijvigheid bij Netwerk Bouw en een afname van de omzet bij Business Communications bijdroegen aan deze lagere EBITDA.
Bedrijfsresultaat (EBIT)
In het eerste kwartaal van 2002 steeg de EBIT met EUR 383 miljoen naar EUR 337 miljoen (2001: een verlies van EUR 46 miljoen). De EBIT in de divisie Mobiele Telecommunicatie steeg van EUR 253 miljoen negatief in het eerste kwartaal van 2001 naar EUR 416 miljoen positief in 2002 als gevolg van lagere bedrijfslasten en afschrijvingen. Dit laatste is het gevolg van de bijzondere waardevermindering op de goodwill van E-Plus in 2001. Exclusief bijzondere posten bedroeg de EBIT in het eerste kwartaal van 2002 EUR 272 miljoen negatief (2001: EUR 46 miljoen negatief).

Financiële baten en lasten
De netto financiële lasten bedroegen in het eerste kwartaal van 2002 EUR 267 miljoen (2001: EUR 454 miljoen). Exclusief bijzondere posten in 2001 daalden de netto-financiële lasten van EUR 315 miljoen in het eerste kwartaal van 2001 naar EUR 267 miljoen in 2002, hoofdzakelijk dankzij de aandelenemissie in 2001, hetgeen leidde tot hogere rentebaten, en de aflossing van Floating Rate Notes en de onderhandse leningen in Japan in 2001.

Belastingheffing
De effectieve belastingdruk in het eerste kwartaal van 2002 bedroeg 39%. Van belasting vrijgestelde afschrijvingen op activa en niet gewaardeerde actieve belastinglatenties uit hoofde van compensabele verliezen deden de belastingvrije boekwinsten en verschillen tussen belastingtarieven in Nederland en Duitsland meer dan teniet.

Resultaat deelnemingen
Het resultaat uit deelnemingen daalde van een winst van EUR 10 miljoen in het eerste kwartaal van 2001 naar een verlies van EUR 392 miljoen in het eerste kwartaal van 2002. Exclusief de bijzondere post van EUR 270 miljoen met betrekking tot de bijzondere waardevermindering van de nettovermogenswaarde van KPNQwest, bedroeg het totale verlies uit deelnemingen in het eerste kwartaal van 2002 EUR 122 miljoen. Deze daling is voornamelijk te wijten aan de resultaten van KPNQwest, die sinds 30 november 2001 worden verantwoord onder resultaat deelnemingen.

Resultaat na belastingen
Het totale verlies na belastingen en aandeel derden bedroeg EUR 348 miljoen in het eerste kwartaal van 2002 (2001: een verlies van EUR 539 miljoen). Exclusief bijzondere posten ten bedrage van EUR 123 miljoen netto na belastingen, bedroeg het verlies na belastingen en aandeel derden EUR 225 miljoen in het eerste kwartaal van 2002 (2001: een verlies van EUR 400 miljoen). Vaste Netdiensten

Bedragen in miljoenen euro 1e kw 2002 1e kw 2001
Bedrijfsopbrengsten 1.649 1.586
Bedrijfslasten -1.186 -1.152
EBITDA 463 434
Afschrijvingen en waardeveranderingen -209 -217
EBIT 254 217
EBITDA-marge (in %) 28% 27%

Bedrijfsopbrengsten
De bedrijfsopbrengsten van Vaste Netdiensten kunnen als volgt worden opgesplitst: Bedragen in miljoenen euro 1e kw 2002 1e kw 2001
Vaste Telefonie 964 985
Carrier Services 678 652
Overige units 392 377
Interne opbrengsten binnen de divisie -385 -428
Bedrijfsopbrengsten 1.649 1.586
De bedrijfsopbrengsten van Vaste Netdiensten stegen met EUR 63 miljoen (ofwel 4%) van EUR 1.586 miljoen in het eerste kwartaal van 2001 naar EUR 1.649 miljoen in het eerste kwartaal van 2002.

Vaste Telefonie
De bedrijfsopbrengsten van Vaste Telefonie daalden met 2%. Eenmalige vergoedingen en abonnementen bleven met EUR 398 miljoen in het eerste kwartaal van 2002 relatief stabiel. De verkeersomzet daalde van EUR 587 miljoen in het eerste kwartaal van 2001 naar EUR 566 miljoen in het eerste kwartaal van 2002. Deze daling is voornamelijk het gevolg van lagere verkeersvolumes die slechts gedeeltelijk werden gecompenseerd door hogere beltarieven. Het totale telefoonverkeer is afgenomen van 15,8 miljard minuten in het eerste kwartaal van 2001 naar 14,4 miljard in het eerste kwartaal van 2002 (exclusief 1,0 miljard Internet-originating-minuten). Het aantal binnenlandse gesprekken daalde met 11% vanwege de toegenomen concurrentie van Carrier (Pre) Select en de overstap van klanten van vaste naar mobiele aansluitingen. Het Internet-verkeer is met 7% afgenomen van 6,1 miljard minuten naar 5,7 miljard minuten. Deze afname wordt echter gecompenseerd door een stijging van 1,0 miljard minuten uit Internet-originating-diensten binnen de unit Carrier Services, volgend op de introductie van Internet-originating-diensten in september 2001. De overige verkeerscategorieën bleven redelijk stabiel. Onderstaande tabel toont de ontwikkeling van het verkeersvolume:

In miljarden minuten 1e kw 2002 Geheel 2001 1e kw 2001 Binnenlandse telefonie 7,8 32,3 8,8
Internet-gerelateerd (1) 5,7 23,1 6,1
Vast naar mobiel 0,6 2,5 0,6
Internationaal 0,3 1,3 0,3
Totaal telefoonverkeer (1) 14,4 59,2 15,8
(1) Exclusief 1,0 miljard Internet-originating-minuten door Carrier Services afgehandeld.

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de ontwikkelingen in gesprekstarieven:

EUR/minuut (=tarieven) 31 maart 2002 31 december 2001 31 maart 2001 Lokaal 0,027 0,027 0,027
Lokaal (Internet) 0,018 0,018 0,017
Binnenlands interlokaal tarief 0,039 0,039 0,040
Vast naar mobiel 0,244 0,239 0,239
Internationaal 0,184 0,168 0,166

Carrier Services
De bedrijfsopbrengsten van Carrier Services stegen met 4% naar EUR 678 miljoen in het eerste kwartaal van 2002 (2001: EUR 652 miljoen), hetgeen met name het resultaat was van hogere volumes. Het totale verkeer gegenereerd door nationale toegangsdiensten (transit, originating spraak/Internet, terminating) steeg met 19% van 5,8 miljard minuten in het eerste kwartaal van 2001 naar 6,9 miljard minuten in het eerste kwartaal van 2002. Dit is voornamelijk het gevolg van de introductie in september 2001 van Internet-originating-diensten en de toename van transitvolumes. Internet-originating-diensten (waarbij de ISP zijn klanten rechtstreeks kan factureren) worden zowel geleverd aan ISPs die onderdeel zijn van de KPN-groep als aan andere ISPs. De totale verkeersvolumes van internationale wholesale-diensten namen met 4% toe van 1.390 miljoen minuten in het eerste kwartaal van 2001 tot 1.451 miljoen minuten in het eerste kwartaal van 2002. De hogere bedrijfsopbrengsten werden deels tenietgedaan door lagere opbrengsten van de diensten van local loop services.

Overige units binnen Vaste Netdiensten
Overige units binnen Vaste Netdiensten zijn Customer Internet and Media Services (waaronder de ISPs van KPN zoals Planet Internet, Het Net en XS4All), SNT, de Operator Vaste Net en een aantal kleinere units als Proclare en KPN.com. De bedrijfsopbrengsten stegen met EUR 15 miljoen naar EUR 392 miljoen in het eerste kwartaal van 2002 (2001: EUR 377 miljoen). Zowel binnen CIMS en SNT waren de opbrengsten hoger als gevolg van de introductie van Internet-originating-diensten voor ISPs en een toename van het aantal abonnees en geleverde diensten. Deze toename werd deels tenietgedaan door lagere bedrijfsopbrengsten bij de Operator Vaste Net en weerspiegelt de begrote en gerealiseerde kostenbesparingen in 2002 voor de interne klanten van de Operator Vaste Net, dat fungeert als een kostenplaats. Vrijwel alle opbrengsten van de Operator Vaste Net worden intern gegenereerd.

EBITDA
De EBITDA steeg van EUR 434 miljoen in het eerste kwartaal van 2001 naar EUR 463 miljoen in het eerste kwartaal van 2002. De totale toename van de bedrijfsopbrengsten van EUR 63 miljoen werd deels tenietgedaan door de toename van de bedrijfslasten. Deze stegen met EUR 34 miljoen van EUR 1.152 miljoen in het eerste kwartaal van 2001 naar EUR 1.186 miljoen in het eerste kwartaal van 2002. De toename van de EBITDA is met name toe te schrijven aan kostenbesparingen die onder meer door de Operator Vaste Net zijn gerealiseerd en andere kostenbesparingen.

EBIT
De toename van de EBIT is voornamelijk toe te schrijven aan een hogere EBITDA. Mobiele Telecommunicatie

Bedragen in miljoenen euro 1e kw 2002 1e kw 2001
Bedrijfsopbrengsten 1.384 1.028
Bedrijfslasten -695 -856
EBITDA 689 172
Afschrijvingen en waardeveranderingen -273 -425
EBIT 416 -253

Bedrijfsopbrengsten
Vanaf 13 maart 2002 wordt E-Plus integraal geconsolideerd. Voordien werd E-Plus proportioneel geconsolideerd voor 77,49% aangezien KPN de zeggenschap over E-Plus deelde met BellSouth. BASE wordt sinds 7 februari 2001 integraal geconsolideerd na de verwerving door KPN van het resterende 50%-belang in BASE. Na de verkoop op 4 februari 2002 werd het belang in Pannon GSM gedeconsolideerd.

De bedrijfsopbrengsten stegen met EUR 356 miljoen (35%) van EUR 1.028 miljoen in het eerste kwartaal van 2001 naar EUR 1.384 miljoen in het eerste kwartaal van 2002. De verkoop van Pannon GSM resulteerde in een boekwinst van EUR 335 miljoen. Exclusief deze bijzondere post stegen de opbrengsten met EUR 21 miljoen (2%) van EUR 1.028 miljoen in het eerste kwartaal van 2001 naar EUR 1.049 miljoen in het eerste kwartaal van 2002.

EBITDA
Bedragen in miljoenen euro 1e kw 2002 1e kw 2001
Nederland 216 202
Duitsland 123 -9
Overig 350 -21
EBITDA 689 172

De EBITDA van de divisie Mobiele Telecommunicatie steeg van EUR 172 miljoen in het eerste kwartaal van 2001 tot EUR 689 miljoen in het eerste kwartaal van 2002. Na correctie voor de boekwinst uit de verkoop van Pannon GSM steeg de EBITDA van EUR 172 miljoen in het eerste kwartaal van 2001 naar EUR 354 miljoen in het eerste kwartaal van 2002 (een toename van 106%). De stijging was voornamelijk het gevolg van de strategiewijziging in Duitsland. De bedrijfslasten in Duitsland daalden met EUR 124 miljoen door lagere kosten voor verkochte handsets en een afname van commissies en bonussen aan dealers; beide als gevolg van lagere toename van het aantal klanten en marketingkosten.

EBIT
De EBIT verbeterde zich: het bedrijfsverlies van EUR 253 miljoen werd omgezet in een bedrijfswinst van EUR 416 miljoen. Deze toename van EUR 669 miljoen vloeide voort uit de opbrengsten uit de verkoop van Pannon GSM en een afname van zowel de bedrijfs- als de afschrijvingslasten. De lagere afschrijvingslasten waren het gevolg van een lagere goodwill-afschrijving voor E-Plus, nadat in 2001 een bijzondere waardevermindering van EUR 13.701 miljoen op de goodwill van E-Plus ten laste van het resultaat is gebracht. Nederland
Bedragen in miljoenen euro 1e kw 2002 1e kw 2001
Bedrijfsopbrengsten 511 478
EBITDA 216 202
EBITDA-marge (in %) 42% 42%

De bedrijfsopbrengsten in Nederland stegen met EUR 33 miljoen (7%) van EUR 478 miljoen in het eerste kwartaal van 2001 naar EUR 511 miljoen in het eerste kwartaal van 2002. In de tweede helft van 2001 raakte de Nederlandse markt verzadigd en vanaf die tijd bleef het aantal abonnees in Nederland relatief stabiel op ca. 5,2 miljoen.

Ontwikkelingen klantenbestand Nederland

Aantal klanten in duizenden 31 maart 2002 31 december 2001 31 maart 2001 Klanten:

- Pre-paid 3.442 3.486 3.285

- Postpaid 1.736 1.739 1.685
Totaal 5.178 5.225 4.970

Verkeersvolume en gemiddelde maandelijkse opbrengst in Nederland
1e kw 2002 Geheel 2001 1e kw 2001
Totaal verkeer (in miljoenen minuten per periode) 1.756 6.818 1.592 Gewogen gemiddeld aantal minuten per maand per klant: 113 112 108
- Pre-paid 43 45 44

- Postpaid 251 244 232
Gemiddelde maandelijkse opbrengst per pre-paid-klant (EUR) 12 12 11 Gemiddelde maandelijkse opbrengst per postpaid-klant (EUR) 67 68 65 Totaal gemiddelde maandelijkse opbrengst per klant (EUR) 30 31 30

Duitsland
Bedragen in miljoenen euro 1e kw 2002 1e kw 2001
Bedrijfsopbrengsten 441 433
EBITDA 123 -9
EBITDA-marge (in %) 28% -2%

In Duitsland raakte de mobiele markt voor spraakdiensten verzadigd, hetgeen heeft geresulteerd in een afnemende groei van het aantal nieuwe klanten. De bedrijfsopbrengsten van E-Plus namen met EUR 8 miljoen toe van EUR 433 miljoen in het eerste kwartaal van 2001 tot EUR 441 miljoen in het eerste kwartaal van 2002. Echter, zonder het effect van de integrale consolidatie per 13 maart 2002, zouden de bedrijfsopbrengsten met 4% zijn afgenomen tot EUR 416 miljoen. Dit was hoofdzakelijk toe te schrijven aan een aanzienlijke daling in de verkoop van handsets ten gevolge van het feit dat KPN zijn aandacht meer richt op klanten met een relatief hoge waarde. Deze daling deed de stijging van de opbrengsten door gestegen verkeersvolumes en een betere klantenmix (met relatief meer postpaid-klanten) meer dan teniet. Eind maart 2002 was het klantenbestand gedaald tot 7,3 miljoen, vergeleken met 7,5 miljoen op 31 december 2001. De verhouding tussen postpaid- en pre-paidklanten verbeterde echter licht.

Ontwikkelingen klantenbestand Duitsland

Aantal klanten in duizenden 31 maart 2002 31 december 2001 31 maart 2001
Klanten:

- Pre-paid 4.165 4.368 4.264

- Postpaid 3.169 3.113 3.015
Totaal 7.334 7.481 7.279

Verkeersvolume en gemiddelde maandelijkse opbrengst in Duitsland
1e kw 2002 Geheel 2001 1e kw 2001
Totaal verkeer (in miljoenen minuten per periode) 1.542 5.961 1.379 Gewogen gemiddeld aantal minuten per maand per klant: 69 65 62
- Pre-paid 25 27 29

- Postpaid 129 118 105
Gemiddelde maandelijkse opbrengst per pre-paid-klant (EUR) 9 9 12 Gemiddelde maandelijkse opbrengst per postpaid-klant (EUR) 40 39 36 Totaal gemiddelde maandelijkse opbrengst per klant (EUR) 22 21 20

België
De bedrijfsopbrengsten van BASE (KPN Orange) stegen van EUR 69 miljoen in het eerste kwartaal van 2001 naar EUR 72 miljoen in het eerste kwartaal van 2002. De stijging is voornamelijk toe te schrijven aan de toename van het aantal abonnees. Dit aantal ontwikkelde zich van ca. 733.000 op 31 maart 2001 en 1.003.000 op 31 december 2001 tot ca. 1.058.000 op 31 maart 2002.

Data/IP

Bedragen in miljoenen euro 1e kw 2002 1e kw 2001
Bedrijfsopbrengsten 511 485
Bedrijfslasten -498 -336
EBITDA 13 149
Afschrijvingen en waardeveranderingen -161 -111
EBIT -148 38

Bedrijfsopbrengsten
De bedrijfsopbrengsten stegen van EUR 485 miljoen in het eerste kwartaal van 2001 naar EUR 511 miljoen in het eerste kwartaal van 2002. De toename van de bedrijfsopbrengsten bij transmissie-/IP-diensten was voornamelijk te danken aan een gezonde groei in alle belangrijke bedrijfsactiviteiten, inclusief MxStream.

EBITDA
De EBITDA daalde van EUR 149 miljoen in het eerste kwartaal van 2001 naar EUR 13 miljoen in het eerste kwartaal van 2002. Exclusief bijzondere posten uit de afwaardering van voorraden (bestaande uit IRU's) en een voorziening voor toekomstige verliezen op onderhoudscontracten met KPNQwest van in totaal EUR 153 miljoen, steeg de EBITDA met EUR 17 miljoen (11%) naar EUR 166 miljoen. De stijging van de EBITDA werd voornamelijk veroorzaakt door hogere bedrijfsopbrengsten en lagere personeelskosten en werd gedeeltelijk tenietgedaan door hogere productiekosten.

EBIT
Het verlies bedroeg in het eerste kwartaal van 2002 EUR 148 miljoen (2001: een winst van EUR 38 miljoen). Exclusief de bovengenoemde bijzondere posten van EUR 153 miljoen en bijzondere waardeverminderingen voor bepaalde vaste activa (IRU's en andere activa voor datatransmissie) ten bedrage van EUR 23 miljoen, bedroeg het bedrijfsresultaat in het eerste kwartaal van 2002 EUR 28 miljoen (2001: EUR 38 miljoen). Met name de hogere afschrijvinglasten speelden een belangrijke rol bij deze afname.

Overige activiteiten

Bedragen in miljoenen euro 1e kw 2002 1e kw 2001
Bedrijfsopbrengsten 297 460
Bedrijfslasten -402 -420
EBITDA -105 40
Afschrijvingen en waardeveranderingen -80 -88
EBIT -185 -48

Bedrijfsopbrengsten
De bedrijfsopbrengsten daalden met EUR 163 miljoen (35%) naar EUR 297 miljoen in het eerste kwartaal van 2002 (2001: EUR 460 miljoen). Deze daling werd hoofdzakelijk veroorzaakt door de effecten van de deconsolidatie van KPNQwest (EUR 80 miljoen) en de verkoop van niet-kernactiviteiten in 2001. Ook de afname van de bedrijvigheid en lagere afzetvolumes speelden een rol.

EBITDA
De EBITDA daalde met EUR 145 miljoen naar een verlies van EUR 105 miljoen in het eerste kwartaal van 2002 (2001: EUR 40 miljoen). Exclusief de bijzondere posten met betrekking tot het verwachte verlies van EUR 63 miljoen op de verkoop van Netwerk Bouw, bedroeg de EBITDA van Overige activiteiten EUR 42 miljoen negatief in het eerste kwartaal van 2002, een daling van EUR 82 miljoen ten opzichte van 2001. De redenen voor deze daling waren de afname van de bedrijvigheid vanwege beperkte investeringen en lagere afzetvolumes, hetgeen leidde tot een daling in EBITDA bij Netwerk Bouw en Business Communications.

EBIT
Het bedrijfsverlies nam toe van EUR 48 miljoen in het eerste kwartaal van 2001 naar een verlies van EUR 185 miljoen in het eerste kwartaal van 2002. Exclusief de bijzondere posten van EUR 63 miljoen voor Netwerk Bouw en de bijzondere waardevermindering van EUR 31 miljoen op de goodwill van KPNQwest, steeg het bedrijfsverlies, in lijn met de ontwikkling van de EBITDA, naar EUR 91 miljoen. Balans en kasstroominformatie

Bedragen in miljoenen euro 31 maart
2002 31 december 2001 31 maart
2001
Activa
Licenties 9.867 7.958 8.000
Goodwill 6.517 5.623 20.661
Materiële vaste activa 11.006 11.136 12.323
Financiële vaste activa 3.215 5.537 4.987
Vlottende activa 11.747 10.868 7.024
Totaal activa 42.352 41.122 52.995

Passiva
Eigen vermogen 13.036 11.988 14.143
Aandeel derden 186 184 1.653
Conversierecht - 712 7.560
Voorzieningen 1.411 1.404 546
Langlopende schulden 18.235 16.896 20.003
Kortlopende schulden 9.484 9.938 9.090
Totaal passiva 42.352 41.122 52.995

Investeringen
Bedragen in miljoenen euro 1e kw 2002 1e kw 2001
Investeringen in immateriële vaste activa 1.202 624 Investeringen in materiële vaste activa 255 857
Investeringen in financiële vaste activa - 142

In het eerste kwartaal van 2002 hadden de investeringen in immateriële vaste activa met name betrekking op de goodwill die voortvloeide uit de verwerving van het belang van 22,51% in E-Plus in ruil voor 234,7 miljoen aandelen KPN (conversierecht van BellSouth).

In het eerste kwartaal van 2001 investeerde KPN EUR 624 miljoen in immateriële vaste activa, voornamelijk goodwill uit de acquisitie van 50% van de aandelen van BASE (KPN Orange) en de verwerving van een UMTS-licentie in België.

In het eerste kwartaal van 2002 bedroegen de investeringen EUR 255 miljoen vergeleken met EUR 857 miljoen in het eerste kwartaal van 2001. Deze daling is het resultaat van de bezuinigingsprogramma's die onderdeel uitmaken van de nieuwe strategie om financiële stabiliteit te hervinden, maar ook van toenemende efficiency bij het gebruik van bestaande netwerkcapaciteit. Overzicht van wijzigingen in het eigen vermogen

Bedragen in miljoenen euro met uitzondering van hoeveelheden aandelen 2002 2001
Balans per 1 januari 11.988 14.645
Uitgifte van aandelen met betrekking tot conversierecht BellSouth 1.253 - Nettowinst gedurende de periode -204 -539
Translatieverschillen en overige -1 37
Balans per 31 maart 13.036 14.143

Aantal uitstaande aandelen aan eind van periode 2.490.996.877 1.203.652.643
Gewogen gemiddeld aantal uitstaande aandelen gedurende de periode (na aftrek van eigen aandelen) 2.281.819.911
1.201.957.717


Kasstroomoverzicht

Bedragen in miljoenen euro 1e kw 2002 1e kw 2001
Nettokasstroom uit operationele activiteiten 805 488 Nettokasstroom uit investeringsactiviteiten 396 -1.689 Nettokasstroom uit financieringsactiviteiten -417 -260
Mutatie in liquide middelen 784 -1.461
Nettokasstroom uit operationele activiteiten minus investeringen in materiële vaste activa 550 -369

Nettokasstroom uit operationele activiteiten
In het eerste kwartaal van 2002 bedroeg de kasstroom uit operationele activiteiten EUR 805 miljoen. De totale kasstroom uit operationele activiteiten voor mutaties in werkkapitaal bedroeg EUR 476 miljoen en de mutaties in werkkapitaal bedroegen EUR 329 miljoen. De mutaties in werkkapitaal werden hoofdzakelijk veroorzaakt door een stijging van de geaccumuleerde rente op leningen met EUR 232 miljoen en een daling van de vorderingen van EUR 87 miljoen.

In het eerste kwartaal van 2001 bedroeg de kasstroom uit operationele activiteiten EUR 488 miljoen. De totale kasstroom uit operationele activiteiten voor mutaties in werkkapitaal bedroeg EUR 240 miljoen en de mutaties in werkkapitaal bedroegen EUR 248 miljoen. Deze mutaties in werkkapitaal werden hoofdzakelijk veroorzaakt door een stijging van de geaccumuleerde rente op leningen.

Nettokasstroom uit investeringsactiviteiten
De totale kasstroom uit investeringsactiviteiten bedroeg in het eerste kwartaal van 2002 EUR 396 miljoen en had met name betrekking op de verkoop van het belang van 44,66% in Pannon GSM. Hierdoor werd EUR 603 miljoen ontvangen. De totale uitgaande kasstroom uit investeringsactiviteiten bedroeg gedurende het eerste kwartaal van 2002 EUR 255 miljoen.

In het eerste kwartaal van 2001 bedroeg de kasstroom uit investeringsactiviteiten EUR 1.689 miljoen. De belangrijkste uitgaande kasstromen betroffen investeringen voor EUR 857 miljoen, de acquisitie van de resterende 50% van BASE (KPN Orange) voor EUR 735 miljoen en de verwerving van een UMTS-licentie in België voor EUR 150 miljoen.

Nettokasstroom uit financieringsactiviteiten
In het eerste kwartaal van 2002 bedroeg de kasstroom uit financieringsactiviteiten EUR 417 miljoen. De belangrijkste transacties in het eerste kwartaal van 2002 betroffen transacties met BellSouth:
· KPN heeft nu volledige zeggenschap over E-Plus ten gevolge van de uitoefening van het conversierecht door BellSouth. KPN heeft ca. EUR 2,15 miljard overgenomen van de aandeelhoudersleningen die BellSouth aan E-Plus heeft verstrekt door eenzelfde bedrag te lenen onder een achtergestelde leningsfaciliteit met BellSouth.
· KPN heeft aan BellSouth een bedrag van EUR 483 miljoen afgelost dat uitstond onder de oorspronkelijke leningsfaciliteit.
In het eerste kwartaal van 2001 bedroeg de uitgaande nettokasstroom uit financieringsactiviteiten EUR 260 miljoen. De belangrijkste uitgaande kasstromen betroffen de aflossing van een bankschuld van EUR 235 miljoen met betrekking tot BASE (KPN Orange) en aflossingen van EUR 133 miljoen van rekening-courantfaciliteiten. De belangrijkste inkomende kasstroom had betrekking op een obligatie-emissie door KPNQwest van EUR 223 miljoen die proportioneel geconsolideerd werd door KPN. Voor meer informatie kunt u zich wenden tot:

KPN Investor Relations
G.L.H. Nijman
Postbus 30000
2500 GA Den Haag
Tel. 070-446 09 86
Fax 070-446 05 93
ir@kpn.com
www.kpn.com

Financiële kalender 2002:
21 augustus 2002
Publicatie resultaten 2e kwartaal 2002

15 november 2002
Publicatie resultaten 3e kwartaal 2002

3 maart 2003
Publicatie resultaten geheel 2002

Data onder voorbehoud.

Bijlage 2

Nieuwe EUR 1.75 miljard kredietfaciliteit

Op 20 mei jl. heeft KPN een nieuwe EUR 1.75 miljard kredietfaciliteit ondertekend ter vervanging van de EUR 2.5 miljard kredietfaciliteit die is afgerond op 16 november 2001. Het bedrag van de faciliteit is verlaagd omdat KPN inmiddels beschikt over een verbeterde kaspositie. De voorwaarden van de nieuwe kredietfaciliteit zijn representatief voor de verbeterde financiële positie van KPN. De belangrijkste verbeteringen worden hierna kort toegelicht.

§ De vervroegde aflossingclausule afhankelijk van KPN's credit rating is komen te vervallen, waarmee de faciliteit een definitieve looptijd heeft tot 16 november 2004 § Duidelijk verbeterde rentemarge gerelateerd aan KPN's credit rating die ook leidt tot een lagere bereidstellingsprovisie:

BBB+ / Baa1 of hoger 1.00% (voorheen 1.50%)
BBB / Baa2 1.25% (voorheen 1.75%)
BBB- / Baa3 1.50% (voorheen 2.50%)
BB+ / Ba1 3.25%
BB/Ba2 of lager of geen rating van S&P of Moody's 4.00%

§ Slechts twee financiële vereisten zijn gehandhaafd, waarvan toetsing per halfjaar geschiedt voor de 12 voorafgaande maanden, in plaats van toetsing per kwartaal. Deze vereisten zijn de verhouding totale geconsolideerde netto schuld en EBITDA, die per 30 juni 2002 niet hoger mag zijn dan 4.75:1 en geleidelijk afneemt tot 3.50:1 per 30 juni 2004 en de EBITDA/netto-rente ratio die per 30 juni 2002 minimaal 2.75:1 moet bedragen en geleidelijk toeneemt naar minimaal 4.00:1 per 30 juni 2004. Vereisten ten aanzien van de absolute EBITDA en het plafond betreffende de maximaal toegestane geconsolideerde netto schuld zijn vervallen. § Restricties betreffende acquisities in contanten en de uitkering van dividend in contanten op gewone aandelen vervallen zodra KPN een credit rating heeft van tenminste BBB en/of Baa2 met stabiele vooruitzichten. Op dit moment heeft KPN een credit rating van Baa3 (Moody's) en BBB- (S&P), beide met stabiele vooruitzichten.

Edith van Rossum
KPN Mediavoorlichting