Nederlandse Vereniging van journalisten
ANP gaat waarschuwen bij doorsturen bewerkte foto
Robin Utrecht maakt "icoon Koninginnedag 2002'
ANP-fotograaf Robin Utrecht was met Koninginnedag in Meppel en
Hoogeveen en fotografeerde daar het bezoek van Koningin Beatrix en
haar familie. Het weer was minder zonnig dan gewenst en hij betrapt de
koningin en de prinsessen Margriet en Maxima met een paraplu. Hij
bewerkte de foto zo dat de drie vrouwen in een donkere achtergrond
staan en alle aandacht naar zich toe trekken.
Zeventien kranten plaatsten de foto op de voorpagina. Drie
oranjevrouwen met paraplu, in de regen.
Volgens Leo Blom, chef ANP-foto, is het "echt uniek dat zoveel kranten
met eenzelfde foto verslag doen van Koninginnedag. Blijkbaar vonden ze
het een perfect beeld met de goede invalshoek. En... zeg nou zelf, die
vrouwen staan daar toch schitterend."
Koninginnedag is voor het ANP een bijzondere gebeurtenis. Leo Blom:
"Dit jaar hebben we vier fotografen ingezet om voor de aangesloten
kranten een zo compleet mogelijk beeldverslag te maken. We houden er
rekening mee dat sommige kranten een hele fotopagina van
feestelijkheden brengen en leveren extra's opnames. De oranjevrouwen,
zoals we de foto intern noemen, was er één van een pakket van vijftig.
Zeventien kranten pikten hem eruit. Een heel opmerkelijke foto dus,
echt een die opviel."
"Het is niet zo gek dat er vraagtekens zijn bij deze foto als
nieuwsfoto. Veel redacties hebben we gezegd wat er met de foto was
gebeurd. Robin Utrecht is in zijn beeldtaal op zoek en verlegt
grenzen. Bij deze foto heeft hij de achtergrond 'doorgedrukt' om
datgene te benadrukken wat hij wilde laten zien. Met opzet gebruik ik
het woord 'doordrukken' omdat het een geaccepteerde donkere
kamertechniek is van vóór het digitale tijdperk."
Waarschuwen
"Natuurlijk zullen er mensen zijn die niet zijn te spreken over deze
vorm van werken. Het is gedurfde fotografie, die het discours opent
over van wat wel of niet meer kan."
"Ik spreek voor mezelf als ik zeg dat deze foto net kan. Overigens
realiseer ik me dat de zaak weer heel anders komt te leggen als dit de
enige foto zou zijn geweest, die we doorgestuurd hadden. In een
setting van 50 beelden kon het wel, dachten we. De journalistieke
inhoud van de foto is overeind gebleven, aan de vorm is wel veel
gedaan. Nu achteraf zeg ik dat we in de caption hadden moeten
waarschuwen dat het een bewerkte foto was. Als we besluiten opnieuw
een bewerkte foto door te sturen, zullen we dat zeker doen."
Uitgelezen kans
"Fotoredacties van aangesloten kranten hebben ons in het verleden wel
aangespoord om meer risico's te nemen bij het fotograferen van het
nieuws. Ik vind deze foto wel passen in een nieuwe manier van
beeldverslaglegging. Het is gedurfder en veel uitdagender. Aan de
andere kant staat naast kwaliteit, betrouwbaarheid hoog in ons
vaandel. Ik ben er wat voorzichtig mee, maar ik zie dat de
nieuwsfotografie wat meer opschuift in de richting van het regisseren.
Zeker als het gaat om zogenaamde agendafotografie. Ik merk dat steeds
meer fotografen - ook in technisch zin - de grenzen van hun
creativiteit uitproberen. Voor ANP-foto is het een uitgelezen kans om
in onze halfjaarlijkse meeting deze en andere ethische kwesties met de
aangesloten fotoredacties aan de orde te stellen. Voorlopig constateer
ik dat de invalshoek van Robin Utrecht met zijn oranjevrouwen in de
regen bij zeventien kranten goed viel. Zij hadden een dragende foto -
ik noem het hier liever een illustratie - op de voorpagina. De foto
bleek de icoon van Koninginnedag 2002."
Oproep
Leo Blom zegt het zelf: de foto van Robin Utrecht is gedurfd en opent
het discours over wat wel en niet kan in de nieuwsfotografie. Hij is
van plan om met de fotoredacties van aangesloten kranten een waarden-
en normendiscussie organiseren. Juist in het digitale tijdperk kan dat
een mooie inhoudelijke discussie opleveren, denkt ook NVF-voorzitter
Hans Kouwenhoven. Hij roept collega's op om ook hun bijdrage over
ethiek in de nieuwsfotografie te leveren. De NVF stelt haar pagina
open voor meningen en reacties.
E-mailen naar jam@beeldschrift.nl