Nederlands Centrum voor Dopingvraagstukken


Marihuana, cannabis en doping

In de urine van Feyenoord-voetballer Ebi Smolarek is een verhoogde concentratie aangetroffen van de stof delta-9-tetrahydrocannabinol (THC), het werkzame bestanddeel van cannabis. Oorzaken en gevolgen zijn tot op heden niet bekend. In dit artikel worden de feiten over marihuana en de relatie met doping op een rijtje gezet

De dopingcontrole van Smolarek vond plaats na de Europacupwedstrijd van Feyenoord.
De Europese voetbalbond is verantwoordelijk voor de organisatie van de Europacup, en vandaar dat de reglementen van de UEFA in dit geval geldig zijn. De UEFA hanteert als richtlijn een sanctie van twaalf maanden in geval van een positief resultaat op THC.

Op de dopinglijst van het Internationaal Olympisch Comité (IOC) komen cannabisachtige stoffen voor onder de categorie III (groepen van middelen die aan bepaalde restricties gebonden zijn). Hier vallen ook alcohol en beta-blokkers onder. Het is aan de betreffende bond om aan te geven of deze stoffen zijn verboden of niet.
In de sport worden cannabinoïden, en dan met name marihuana en hasj, gebruikt om zich voor een wedstrijd te ontspannen. Na het gebruik voel je je 'high' wat er voor zorgt dat je extra gevoelig bent voor allerlei prikkels van buitenaf. Zeker in sporten waar je kalm moet blijven zoals biljarten, darten en schieten, kunnen sporters in het voordeel zijn als ze cannabinoïden gebruikt hebben. Omdat cannabinoïden lang niet bij alle sporten prestatiebevorderend werkt, heeft het IOC besloten cannabinoïden onder de groep van restrictiemiddelen te plaatsen. Díe sporten waarbij cannabinoïden niet van invloed zullen zijn op de prestatie, kunnen besluiten om het gebruik van cannabinoïden niet te sanctioneren. Zo kan het gebeuren dat de UEFA het gebruik dus verbiedt, maar dat de KNVB in Nederland geen cannabinoïden op de dopinglijst heeft staan. Het IOC (en de meeste andere sportbonden die THC hebben verboden) hanteren een grenswaarde van 15 nanogram per milliliter. Deze grenswaarde is ingesteld omdat iedereen een minuscule hoeveelheid van deze stof in zijn lichaam kan hebben en om "vals positieven"te voorkomen.

De concentratie in de urine is sterk afhankelijk van verschillende factoren:
ten eerste is de gerookte hoeveelheid THC van belang: sterkere joints bevatten meer THC.
Hiernaast speelt het individuele metabolisme een rol (hoe sneller, hoe lager de halfwaardetijd) en de frequentie van gebruik (hoe vaker, hoe langer detecteerbaar).

Behalve door te roken, zijn er ook nog andere oorzaken aan te geven die zouden kunnen leiden tot een positief resultaat op THC bij een dopingcontrole:

* meeroken
Het is mogelijk een verhoogde concentratie THC in de urine te krijgen door middel van het zogenoemde passief meeroken, de rook inademen van anderen die wel marihuana roken. De wetenschappelijke literatuur hierover is echter niet eenduidig: er is duidelijk een mogelijkheid dat passief roken kan leiden tot een verhoging van de THC concentratie in de urine, maar in slechts een klein aantal gevallen leidt dit tot een concentratie boven de 15 nanogram per milliliter.

* voeding en supplementen
Er zijn producten in omloop waarin hennepzaadolie is verwerkt. Ook deze producten kunnen, in bepaalde gevallen leiden tot een verhoogde THC concentratie, al is de wetenschappelijk literatuur ook in dit geval niet eenduidig. Deze producten zijn veelal afkomstig uit de VS. Sinds vorig jaar is het daar echter verboden deze producten op de markt te brengen. In Nederland zijn dergelijke producten niet gangbaar.

Voor de duidelijkheid, het gaat hier niet om producten waarin cannabis is verwerkt, zoals bijvoorbeeld spacecake. Consumptie van die producten zal zeker tot een positieve test leiden.

De mogelijkheden overziend kan worden geconcludeerd dat De meeste kans op een positief resultaat ontstaat door het roken van marihuana of het consumeren van cannabis producten Er een kleine kans is op een positieve dopingtest door meeroken of consumptie van producten waarin hennepzaadolie is verwerkt. Die laatste zijn in Nederland echter zeker niet gangbaar, ook niet in reformwinkels.

Het NeCeDo is van mening dat -ondanks deze positieve uitslag- de KNVB er goed aan heeft gedaan duidelijk aan te geven welke "restrictiemiddelen" bij deze bond verboden zijn. Dit komt de duidelijkheid voor de sporters ten goede.