Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
Pleegkinderen Kameroen compenseren macht van man
2 mei 2002
Eén op de drie kinderen in Oost-Kameroen woont niet bij de eigen moeder, maar bij een pleegtante. De pleegtante verwerft daarmee een sterkere positie tegenover haar man en zijn familie. Dat ontdekte antropologe dr. Catrien Notermans van de Katholieke Universiteit Nijmegen.
In de leeftijdsgroep tien tot veertien jaar leeft maar liefst een op de drie kinderen in Oost-Kameroen niet bij de eigen moeder. Meestal verhuist een kind naar een oom en tante. Dat kan een deur verderop zijn, maar ook aan de andere kant van het land.
De antropologe onderzocht met subsidie van NWO diverse families in het stadje Batouri om te achterhalen waarom zoveel kinderen bij familie worden ondergebracht. De pleegfamilie blijkt de grootste belanghebbende. Een vrouw die het kind van haar broer adopteert, haalt haar eigen familie het gezin binnen. Door het kind in huis te halen, verwerven vrouwen een betere onderhandelingspositie naar hun man en zijn familie.
Vrouwen hebben doorgaans weinig moeite om zich aan de kinderen van hun broers te hechten. In tegenstelling tot hun biologische kinderen kan ze de pleegkinderen niet verliezen bij een echtscheiding. Bij een scheiding gaan haar biologische kinderen automatisch mee naar de familie van de vader. Haar broers kinderen die bij haar wonen, blijven bij haar. Huwelijken hebben een tijdelijk karakter in Kameroen. Gemiddeld heeft een vrouw twee tot drie huwelijken in haar leven.
Het komt ook veel voor dat een man kinderen van zijn zus adopteert. Vooral als de zus op dat moment in haar leven niet is getrouwd. De biologische vader kan dan geen aanspraak op die kinderen maken. Later, als ze wel is getrouwd, kan een vrouw in ruil pleegkinderen van de broer vragen.
Catrien Notermans sprak ook met de pleegkinderen zelf. Die voelen zich vaak slachtoffer van de rivaliteit tussen de families. Een kind behartigt de belangen van maar één helft van het gezin. Voor de kinderen die aan hun pleegoom verwant zijn, is het niet prettig om hun pleegtante tegen zich te hebben. Zij bestiert immers het huishouden. Kinderen verwant aan de pleegtante voelden zich achtergesteld. Bovendien besteedt de pleegoom vaak meer geld aan zijn eigen kinderen. Overigens heeft een pleegkind altijd de mogelijkheid om terug naar de ouders te gaan als het dat echt wil.
Nadere informatie bij
* dr. Catrien Notermans (KUN, Faculteit der Sociale Wetenschappen)
* tel. 024 3616255 (werk) of 024 3555707 (privé)
* e-mail c.notermans@maw.kun.nl.
Catrien Notermans heeft een aantal publicaties in voorbereiding