Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid

PERSBERICHT

DE PUBLIEKE DIMENSIE VAN KENNIS
WRR Voorstudies en achtergronden V110

---

Toegang tot kennis is onvoldoende georganiseerd

24 april 2002

De publieke kennisinstituten, zoals de universiteiten, bevinden zich in een spagaat. Niet alleen is het voor deze instellingen essentieel dat zij toegang hebben tot kennis, maar zij zijn ook zelf belangrijke leveranciers van die kennis. Hiermee plaatsen zij de overheid in een dubbelrol, van zowel eigenaar als belangenbehartiger. Dit kan alleen worden opgelost door de bestaande wetgeving voor de openbaarheid van informatie beter op elkaar af te stemmen. Het recente voorstel om een openbaarheidsrecht in de Grondwet op te nemen, is hiervoor onvoldoende. Dat staat in de bijdrage De overheid en het publieke domein van informatie voor wetenschappelijk onderzoek van de hoogleraren Dommering, Hugenholtz en Kabel aan de bundel De publieke dimensie van kennis, die vandaag verschijnt in de reeks Voorstudies en Achtergronden van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid.

Het belang van de openbaarheid van kennis en informatie, en een goede toegankelijkheid daarvan, voor de Nederlandse kennissamenleving staan centraal in de bundel De publieke dimensie van kennis, onder redactie van WRR-medewerker Huub Dijstelbloem en WRR-lid Kees Schuyt. De studie is uitgebracht in het kader van het recente WRR-rapport Van oude en nieuwe kennis. De gevolgen van ICT voor het kennisbeleid. De bundel bevat, naast een algemene inleiding, vier bijdragen waarin een aantal aspecten van de publieke dimensie van kennis en de gevolgen van ICT worden onderzocht vanuit een verschillend (disciplinair) perspectief.

De rol van de techniek
In zijn bijdrage Van een informatie- naar een kennismaatschappij. De rol van de techniek onderzoekt J.C.A. van der Lubbe de gevolgen van een verdere automatisering van de omvorming van data naar informatie en kennis. Zoekprocessen voor uitgebreide gegevensbestanden (patiëntendossiers, cultureel erfgoed), maar ook zoekprocessen op het web, stellen hoge eisen aan de betrouwbaarheid van de technologie, het waarborgen van de privacy en een duidelijke verdeling van de verantwoordelijkheden.

Kennis op markten
Internet en ICT maken het gemakkelijker, ook voor een breed publiek, om toegang te krijgen tot kennis. Ook de mogelijkheden voor private partijen om kennis toe te eigenen zijn echter vergroot. In hun bijdrage Kennis op markten. Verkenning en betekenis voor overheidsbeleid gaan W.Dolfsma en L.L.G. Soete na welke invloed deze ontwikkeling heeft op de creatie, verspreiding en toegankelijkheid van kennis. Zij constateren dat kennis steeds meer gaat behoren tot de categorie van het intellectueel eigendom of het menselijk kapitaal. De auteurs onderzoeken of hierdoor extra druk ontstaat op de rol van kennis als publiek goed en de mate waarin dit mogelijke nieuwe taken voor de overheid rechtvaardigt.

Legitimatie en contestatie van expertise
ICT en internet dragen er op verschillende manieren toe bij dat de verspreiding van kennis en informatie wordt versterkt. Hierdoor zal ook het debat dat over die kennis wordt gevoerd, toenemen. Dit komt aan de orde in de studie Tussen toegang en kwaliteit. Legitimatie en contestatie van expertise op het internet van N. Marres en G.H. de Vries. Zij beargumenteren dat een goede informatievoorziening een voorwaarde is voor het maatschappelijk debat, maar laten hierbij ook zien dat de verschillende eisen voor toegang en kwaliteit op gespannen voet staan met elkaar.

Het publieke domein van informatie voor wetenschappelijk onderzoek Tot slot behandelen E.Dommering, B.Hugenholtz en J.Kabel de vraag naar het juridisch instrumentarium dat de overheid ten dienste staat als het erom gaat de publieke dimensie van kennis te waarborgen. ICT heeft immers allerlei gevolgen (meer mogelijkheden tot gebruik en toegang enerzijds, meer mogelijkheden tot toe-eigening anderzijds) voor de openbaarheid van informatie en kennis. De auteurs analyseren de strategieën die de overheid kan hanteren om de publieke dimensie van kennis in juridische zin te waarborgen en te versterken.
---

Huub Dijstelbloem en Kees Schuyt (2002) De publieke dimensie van kennis, WRR Voorstudies en achtergronden nr. V110, Den Haag: Sdu Uitgevers. ISBN 90 1209 5425.

---

Deze publicatie (Prijs 39) is te bestellen bij: Sdu Servicecentrum Uitgeverijen
Postbus 20014
2500 EA 's-Gravenhage
tel. 070-378 9880
fax 070-378 9783
U kunt ook rechtstreeks via de bestelpagina op de internet site van de Sdu bestellen

De publicatie is in zijn geheel ook beschikbaar op de website van de WRR: De publieke dimensie van kennis.

---

Nadere inlichtingen zijn te verkrijgen bij het bureau van de WRR: S.J. Langeweg tel. 070 - 356 4651
W.M. de Jong tel. 070 356 4657

---