Rijksuniversiteit Groningen
Naar actief, kritisch en zelfstandig leren in het basisonderwijs
Bernadet de Jager onderzocht hoe leerkrachten het beste les kunnen
geven als ze, naast de gewone leerprestaties, ook het zelfstandig
leren willen bevorderen. Daarvoor trainde ze twee groepen leerkrachten
in het geven van instructie in begrijpend lezen. In de lessen
begrijpend lezen spelen vaardigheden in zelfstandig leren een
belangrijke rol. Eén groep leerkrachten gebruikte daarna in hun lessen
begrijpend lezen het model van directe instructie en de andere groep
een nieuw model, cognitief leerlingschap geheten. De Jager onderzocht
onder andere wat de effecten waren op de prestaties van de leerlingen.
Hierbij wilde ze vooral weten of er iets veranderde in de
metacognitieve vaardigheden van de leerlingen. "Metacognitieve
vaardigheden zijn vaardigheden die leerlingen kunnen gebruiken om een
leertaak gestructureerd en kritisch aan te pakken", legt Bernadet de
Jager uit. "Met die vaardigheden kunnen kinderen al in het
basisonderwijs actief, kritisch en zelfstandig leren. Ook voor het
vervolgonderwijs is dat van belang." De leerlingen van beide door De
Jager onderzochte groepen scoorden hoger op metacognitieve
vaardigheden. De leerlingen van de cognitief leerlingschap groep
presteerden daarnaast ook beter op toetsen voor begrijpend lezen. De
Jager onderzocht ook of deze effecten voor alle leerlingen gelden.
"Intelligente leerlingen blijken veel te leren in een cognitief
leerlingschap, terwijl zwakkere leerlingen meer leren als hun
leerkracht het directe instructie model hanteert. Leerkrachten zouden
dus, afhankelijk van de leerlingen, beide modellen moeten combineren",
aldus De Jager. /ML
Bernadet de Jager (Giekerk, 1970) studeerde onderwijskunde aan de
Rijksuniversiteit Groningen en verrichtte haar promotieonderzoek bij
het Groninger Instituut voor Onderzoek van het Onderwijs, Opvoeding en
Ontwikkeling (GION). Ze werkt nu als onderwijsonderzoeker bij de
Fryske Akademy in Leeuwarden.
Datum en tijd
donderdag 25 april 2002, 14.15 uur
Promovendus
mw. B. de Jager, tel. (058)234 30 64, e-mail: bdjager@fa.knaw.nl
(werk)
Proefschrift
Teaching reading comprehension: the effects of direct instruction and
cognitive apprenticeship on comprehension skills and metacognition
Handelsuitgave
GION, ISBN 90-6690-495-X
Promotor
prof.dr. B.P.M. Creemers
Faculteit
psychologische, pedagogische en sociologische wetenschappen
Plaats
Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen
Promotie