Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
---
---
Gestreste darm kiem voor voedselallergie
---
2 april 2002
De darmen van muizen die onder stress hebben geleefd, reageren overdreven op bepaalde voedingsstoffen. Biologe Annette van Kalkeren promoveert binnenkort op door NWO gesubsidieerde onderzoek aan de Universiteit van Amsterdam naar de relatie tussen stress en het ontstaan van voedselallergieën en diverse darmaandoeningen.
De biologe onderzocht de reactie van stukjes muizendarm op ei-albumine. Ei-albumine is een stof die voorkomt in eieren. Net als mensen kunnen muizen allergisch voor deze stof worden. Maar muizen worden alleen allergisch als ze het krijgen geïnjecteerd, niet door consumptie. Doel van het onderzoek was om te kijken of muizen toch allergisch zouden worden door de consumptie van ei-albumine als ze gestrest waren. De darmwand wordt immers doorlaatbaarder onder stresscondities. Schadelijke stoffen dringen de doorlaatbare darmwand binnen om daar een paniekreactie van het immuunsysteem te veroorzaken. Dat zou het begin van een allergie kunnen zijn.
Darmen van allergische muizen vertonen, net als mensen, een diaree-reactie als ze met ei-albumine in aanraking komen. De cellen in de darmwand scheiden dan zout en water uit.
In het onderzoek bleken ook de darmen van niet-allergische muizen soms lokaal een diaree-reactie te vertonen als ze met ei-albumine in aanraking kwamen. De lokale diaree kwam in de testen echter aanzienlijk vaker voor bij darmen van muizen die voorafgaand aan het experiment opzettelijk gestrest waren. Bovendien waren de darmen van langdurig gestreste muizen veel gevoeliger voor signaalstoffen uit zenuwcellen die diaree en samentrekking van de darmspieren veroorzaken.
Om de muizen te stressen gebruikte de onderzoekster een systematische behandeling. De muizen moesten een paar uur in een nauw buisje doorbrengen. Soms werden ze ook in een koude omgeving geplaatst. Een aantal muizen kreeg maximaal drie dagen sociale isolatie. Sommige muizen moesten ook drie minuten zwemmen.
De afscheiding van zout en water is een reactie van de darm om ongewenste stoffen weg te spoelen. Daarbij wordt de darmwand echter doorlaatbaarder voor allergenen. Of dat ook een functie heeft, is onbekend. De Amsterdamse onderzoekster vermoedt dat een hogere doorlaatbaarheid de afweer dient. Antistoffen uit het lichaam kunnen dan dichter bij de darminhoud komen. De verdediging van het lichaam verplaatst zich als het ware naar voren. Maar bij chronische stress is de verdediging van het lichaam verzwakt en kunnen de allergenen te diep het lichaam binnendringen.
Voedselallergie en diverse darmziektes, zoals de ziekte van Crohn, ulceratieve colitus en spastische darmen worden medeveroorzaakt of versterkt door chronische stress. Het mechanisme daarachter is nog niet opgehelderd.
Meer informatie bij drs. Annette van Kalkeren (UvA, Swammerdam Instituut voor Levenswetenschappen, tegenwoordig werkzaam voor ZON/MW)tel. 070 3495199 (werk) of 06 18085140 (privé)fax 070 3495100 e-mail kalkeren@zonmw.nl Promotie 24 april, promotoren prof. dr. M. Joëls en prof. dr. J. Koolhaas.