Sociaal-Economische Raad

SER uit kritiek op NSDO-verkenning

19 april 2002 -

De Commissie Duurzame Ontwikkeling van de SER heeft moeite met de Verkenning van het Rijksoverheidsbeleid in het kader van de Nationale Strategie voor Duurzame Ontwikkeling (NSDO-verkenning). De commissie stemt weliswaar in met het streven naar duurzame ontwikkeling, zoals omschreven in de NSDO-verkenning. Tegelijkertijd constateert de commissie ook dat de verkenning op belangrijke onderdelen tekortschiet. De opstellers van het beleidsstuk maken geen heldere keuzen en geven te weinig richting aan een maatschappelijke discussie over lastige duurzaamheidsvraagstukken.

Dat staat in een ontwerpadvies dat de SER in zijn vergadering van 17 mei zal bespreken. Het is voorbereid door de Commissie Duurzame Ontwikkeling, onder voorzitterschap van prof.dr. L.F. van Muiswinkel. Het is een reactie op een adviesaanvraag van het kabinet van 19 januari 2002 over de Verkenning van het Rijksoverheidsbeleid in het kader van de Nationale Strategie voor Duurzame Ontwikkeling (kortweg aan te duiden als NSDO-verkenning). De nationale strategie wordt opgesteld met het oog op de VN Conferentie over Duurzame Ontwikkeling die in september 2002 in Johannesburg wordt gehouden.

De commissie kan zich vinden in de definitie van duurzaamheid die in de NSDO-verkenning wordt gehanteerd. Het gaat bij duurzaamheid om het evenwichtig en samenhangend beheren van financieel-economische, sociaal-culturele en ecologische zaken. Het betreft niet alleen het hier en nu, maar ook het later(toekomstige generaties) en het daar (bijvoorbeeld de ontwikkelingslanden).

De overheid moet volgens de commissie de randvoorwaarden aangeven waarbinnen de samenleving keuzen moet maken hoe die duurzame ontwikkeling er uit gaat zien. De commissie mist in de verkenning echter een heldere aanduiding van strategische keuzen en van mogelijke oplossingen. De afwegingen die gemaakt moeten worden om duurzaamheid tot stand te brengen, blijven grotendeels buiten beeld. Bovendien blijft de noodzaak om belangrijke keuzen te maken, onderbelicht. De verkenning wekt teveel de indruk dat het volstaat om hier en daar wat bij te sturen binnen bestaande structuren. Een sense of urgency ontbreekt; er wordt geen richting gegeven aan een maatschappelijke discussie over lastige duurzaamheidvraagstukken.

Daardoor maakt de NSDO-verkenning een achterhaalde indruk. In het vorig jaar verschenen vierde Nationaal Milieubeleids Plan (NMP4) staat veel indringender de noodzaak beschreven van structurele aanpassingen in de economische en sociale orde. Om een duurzame samenleving te realiseren zijn ingrijpende transities nodig. De NSDO-verkenning zou uitdrukkelijk aandacht moeten geven aan spanningen en knelpunten die het streven naar duurzaamheid met zich mee brengt. Omdat de verkenning dit echter nalaat, worden lastige keuzen ontlopen en worden problemen afgewenteld.