Leefbaar Nederland

Zorgplan Leefbaar Nederland: onderdeel gezondheidszorg

Inleiding

De gezondheidszorg is ziek, zwaar ziek. Onbegrijpelijk lange wachtlijsten, tekort aan artsen, imagoproblemen, persoonsgebonden budgetten met een oerwoud aan regels, verstikkende bureaucratie, ongemotiveerd personeel etc. Allemaal het gevolg van acht jaar, nu plotseling tot stilstand gebracht Paarse beleid. Twintig jaar van bezuinigingen en verkeerd aangestuurd beleid is niet met één pennenstreek, laat staan in vier jaar ongedaan te maken. Het moet en kan anders, volgens Leefbaar Nederland. De voorstellen van Leefbaar Nederland kunnen door herschikking van middelen uit de bestaande begroting worden bekostigd. Soms zijn er "aanjaagbudgetten" nodig voor de uitwerking van experimenten.

Het kernprobleem

Kern van de problemen in de gezondheidszorg is de veel te ver doorgevoerde centralisering en capaciteitsbeheersing. Onduidelijk is wie verantwoordelijk is voor de bedrijfsvoering. Dit is uitermate belangrijk, omdat deze garant moet staan voor een doelmatige procesgang in de ziekenhuizen, een vlotte ketenorganisatie en professionele prestaties. Het systeem is zo georganiseerd dat de verantwoordelijkheid al te snel elders wordt gelegd, omdat de ziekenhuisdirecteur nu eenmaal niet alle processen kan beheersen. De IC-beddenproblematiek is illustratief voor de bestuurlijke problematiek in de gezondheidszorg: de minister verwijst naar de verzekeraars, die verwijzen naar de ziekenhuizen, en omgekeerd. Ieder heeft zijn eigen verhaal en analyse en verwijst naar de ander om het probleem op te lossen. Zo zit onze gezondheidszorg in elkaar. Het is dus niet alleen de bestuursorganisatie maar ook de bestuurscultuur. Dit kernprobleem wordt nog eens extra geaccentueerd door drie uitermate negatieve omstandigheden.
* Het nog steeds bestaande onderscheid tussen de verplichte en ziekenfondsverzekering dat volgens Leefbaar Nederland achterhaald is.
* Zorgaanbieders die verkokerd zijn en volledig los van elkaar werken. Leefbaar Nederland wil meer samenwerking en betere organisatie van de patiëntbegeleiding. Dit betekent dat de patiënt aan het einde van de dag moet weten hoe de diagnose luidt en welke behandeling hij krijgt. De patiënt staat dan echt ECHT centraal.
* Het nog steeds aanbodgestuurd budget en het bureaucratisch gestuurd systeem. Geen enkel plan heeft in de afgelopen 20 jaar dé oplossing gebracht.

Met desastreuze gevolgen:
* Ellenlange wachtlijsten: hulp is te vaak te laat.
* Een schromelijk tekort schietend budgetsysteem.
* Regels die dodelijk zijn voor alle initiatief of creativiteit op de werkvloer en ook de output belemmeren.
* Een schrikbarend tekort aan personeel dat bovendien soms niet of onvoldoende gekwalificeerd is.
* Verminderde arbeidsatisfactie die de werkers in de gezondheidszorg ontmoedigt
* Verantwoordelijkheden zijn uitgehold: niemand voelt zich nog aangesproken om zijn/haar taak naar behoren uit te voeren.
* Onvoldoende spreiding van voorzieningen met blinde vlekken in het land.
* Een loodzware werkbelasting door onnodig veel bureaucratie.
* Teveel overheidssturing, door ondeskundigen, van de werkenden die onvoldoende recht doet aan de professionaliteit van de werkenden in de gezondheidszorg.
* Kwaliteitsverlies van de zorg die nadelig kan zijn voor de gezondheid en de tevredenheid van de patiënt.
* Een infrastructuur die te weinig ruimte biedt voor hospices voor stervensbegeleiding en onvoldoende tegemoet komt aan de stijgende vraag naar palliatieve zorg in de terminale fase.

Voorstellen

Het kan anders, het moet anders! Leefbaar Nederland wil zich direct inspannen voor aanpassing van de bestaande wet- en regelgeving.

Financiering van de gezondheidszorg

Afschaffing van het budgetsysteem. Geen sterk overheersende overheidsinvloed meer. De verzekeraars en zorgaanbieders hervatten hun onderhandelingen over de tarieven. Dit zal de bureaucratie sterk doen afnemen. Zorgverzekeraars doen de overheid voorstellen om hun verstrekkingen en polisvoorwaarden zoveel mogelijk op elkaar af te stemmen (gedeeltelijke wijziging Ziekenfondswet) Leefbaar Nederland wil het initiatief tot een debat nemen, om samen met de zorgverzekeraars te komen tot een uniforme verzekeringswet.

Het aanbod in de gezondheidszorg
* Eén zorgloket per gemeente.
* Schaalverkleining: in elke gemeente van ongeveer 25 à 40.000 inwoners een basisziekenhuis of een polikliniek.
* Samenwerking van huisartsen/fysiotherapeuten/verloskundigen, en eventueel tandartsen met praktijkverpleegkundigen in goed bereikbare gezondheidscentra.
* (Meer) huisartsenposten in ziekenhuizen om zogenaamde zelfverwijzing te voorkomen en dreigende tekorten in de nacht- en weekenddienst op te vangen.
* Randvoorwaarden scheppen. De overheid dient de juiste voorwaarden en samenwerkinginitiatieven te stimuleren.
* Proefprojecten met samenwerkingsverbanden om de service aan de patiënt/cliënt te verbeteren en onnodige kosten te besparen. Leefbaar Nederland pleit voor experimenten in diverse regio's in Nederland met geïntegreerde samenwerkingsverbanden.
* "Voorkomen is beter dan genezen": activering van de rol van de GG&GD (gemeentelijke gezondheids- en geneeskundige dienst) als zorgcoördinator, die voorlichting geeft over drugs/alcohol en SOA (veilig vrijen!).
* Behoud van een adequate ambulante geestelijke gezondheidszorg. Daarnaast verbetering van de kwaliteit door cursussen en minder bureaucratische en dus snellere intakeprocedures.
* Invoering van process design. Betere planning van het proces en optimale inzet van aanwezig personeel en materieel. Vroegtijdige signalering van onder- en overcapaciteit. Dit is evenzeer van belang voor de patiënt, als voor de zorgverlener of verzekeraar.
* Vooruitlopend op de inwerkingtreding van een uniforme verzekering, betere lessen trekken uit ervaringen met samenwerking bij anders bestuurde organisaties.
* Afwijzing van privé-klinieken. De reeds bekende oorzaken van wachtlijsten moeten worden weggenomen. Privé-klinieken die leiden tot verdubbeling van de kosten van de infrastructuur, zijn niet te rijmen met de solidariteit en voeren tot een elitair zorgstelsel.
* Verbetering van het ambulancevervoer. Aan het wettelijk bereikbaarheidsvereiste wordt niet meer voldaan door fysieke tekorten en dichtslibben van wegen.
* Vervanging van de traag werkende, ambtelijk ingestelde behandelinstituten op het gebied van de ambulante geestelijke gezondheidszorg ( RIAGG's) door privaatrechtelijke klinisch-psychologische en psychotherapeutische hulp. Juist bij psychische klachten is het van doorslaggevend belang dat de patiënt zo snel mogelijk hulp krijgt. Door de gemiddelde wachttijd van drie maanden kunnen de RIAGG's nooit aan deze eis voldoen.
* Invoering van met behulp van moderne informatie- en communicatietechnologie van een up-to-date informatiesysteem, opdat patiënten bij doorverwijzing slechts één keer hun verhaal hoeven te doen.
* Traumaheli's in elke regio in dezelfde mate beschikbaar maken (geen 2e Volendam).
* Zelfbeschikkingsrecht: Leefbaar Nederland wil de wil van de burger zoveel mogelijk respecteren en is daarom voorstander van de zogenaamde Drion-pil.
* Intensive care: de problemen van de intensieve zorg kunnen direct opgelost worden door het beleid zonder kostenverhoging te veranderen.
* Leefbaar Nederland pleit voor wetenschappelijk begeleide experimenten op verschillende plaatsen in Nederland, lokaal, regionaal en landelijk. Dit soort experimenten kan een eerste stap zijn naar een efficiëntere en effectievere gezondheidszorg met een aanzienlijk gunstiger prijs-kwaliteitverhouding. De invoeringskosten worden spoedig meer dan terugverdiend, zeker wanneer ook de maatschappelijke besparingen worden meegeteld.
* Samenwerking hoeft niet persé op één en dezelfde locatie plaats te hebben. Mits de organisatorische (niet de medisch-professionele) sturing eenduidig is (geen twee of meer kapiteins op één schip).

Verzekeringsstelsel

Leefbaar Nederland zal zich beijveren voor de ontwikkeling van een nieuw verzekeringsstelsel. Dit is een tijdrovende aangelegenheid. Wetten moeten worden aangepast en de invoering moet worden gepland. Wij streven naar een voor iedere burger verplichte zorgverzekering waarbij voor de verzekeraar (oud-ziekenfonds en oud-particuliere verzekeraar) een acceptatieplicht geldt. Elke verzekeringsnemer kan gedurende zijn gehele leven kiezen of hij inkomensafhankelijk of nominaal, dat wil zeggen een vaste premie, zal betalen. Als hij weinig verdient in het begin van zijn carrière of direct na zijn pensioen, kan hij de inkomensafhankelijke variant en als hij meer gaat verdienen de nominale variant kiezen. In dit premiesysteem is een eventueel fiscale overheidssubsidie om de premie betaalbaar te krijgen overbodig. Dat is weer winst! Het uitgebreide standaardverzekeringspakket is bij beide premiesystemen exact aan elkaar gelijk. De pakketvoorwaarden worden in algemene termen omschreven en door de overheid gecontroleerd, evenals de goedkeuring van de premie en het premiepercentage. De premies voor het standaardpakket zijn gelijk. Verzekeraars gaan met elkaar concurreren op de service en op de extra's die zij in onderhandelingen met zorgaanbieders weten te bereiken. De regionale klanten/patiëntenorganisaties zullen de noodzakelijke pressie uitoefenen om de verschillende partijen scherp te houden. Ieder behoudt zijn mogelijkheden om verbeteringen voor te stellen.

Conclusie Het kan anders, het moet anders, daar heeft de burger recht op! Zeker de kwetsbare groepen. Het is juist om die reden dat wij een leefbaar Nederland willen. Zorg verbeteren zonder noemenswaardige kostenstijgingen, dat kan. Zie de voorbeelden in: Eindhoven, Deventer, Almere, etc., dus waarom niet elders in Nederland. Naast de kwantiteit (wachtlijsten) gaat het ook om de kwaliteit in de gezondheidszorg: competente managers met hart voor de zorg en de patiënten, goed opgeleid en adequaat beloond personeel, imagoverbetering en meer samenhang tussen de voorzieningen. Werken in de zorg moet weer leuk worden. De autonomie en het zelfbeschikkingsrecht van de patiënt moeten meer tot hun recht komen. Het moet toch mogelijk zijn de wachtlijsten op middellange termijn geheel weg te werken! Als de overhead eenmaal gefaseerd met plus minus 25 % is teruggebracht en ICT de broodnodige kwaliteitsverbetering heeft gebracht, dan zorgen wij voor: samenwerking, samenhang en een doeltreffend zorgsysteem. Ruimte voor persoonlijke aandacht. Dat is al een heel stuk beter!