Universiteit Leiden

Meer informatie: dienst Interne en Externe Communicatie, tel. 071-5273282

Persbericht vrijdag 12 april 2002

Workshop in Nationaal Herbarium Nederland:

Harmonisatie criteria voor beleid bedreigde soorten in Europa nodig

Woensdag 17 april 9.30-17.00 uur

Woensdag 17 april organiseren het Centrum voor Milieukunde Leiden, het Nationaal Herbarium Nederland en het Nederlands Comité voor IUCN (NC-IUCN) een workshop waarin de Nederlandse rode lijsten van bedreigde soorten onder de loep worden genomen. Dit gebeurt door bepaalde soorten te toetsen met behulp van de internationale criteria en categorieën van de World Conservation Union (IUCN).

De workshop is bedoeld voor Nederlandse natuurorganisaties, onderzoeksinstituten en beleidsmedewerkers die te maken hebben met rode lijsten. Een deskundige van het Rode Lijsten programma van IUCN zal assistentie verlenen aan de workshop. Door de Nederlandse deskundigen beter vertrouwd te maken met de nieuwe criteria en categorieën van IUCN hopen NC-IUCN en het CML dat de meerwaarde van deze toetsing voor de Nederlandse rode lijsten en voor een afstemming binnen Europa duidelijk zal worden.

Het Nederlands Comité voor IUCN heeft met wetenschappelijke ondersteuning van het Centrum voor Milieukunde van de Universiteit Leiden (CML) onlangs sterk gepleit voor een betere afstemming van rode lijsten van bedreigde soorten in Europa. Mede in het kader van de Conventie voor Biodiversiteit hebben deze organisaties in een brief aan Staatssecretaris Faber van het Ministerie van LNV hun bezorgdheid geuit over het gebrek aan harmonisatie.

In Europa is al een aantal landen, waaronder de Scandinavische landen, het Verenigd Koninkrijk, Zwitserland, Tsjechië en Kroatië, overgegaan tot het toepassen van de internationaal geaccepteerde IUCN criteria en categorieën. Omdat echter een groot aantal landen, waaronder Nederland, nog een set van nationale criteria hanteert zijn de rode lijsten van veel Europese landen niet onderling vergelijkbaar. De huidige versnipperde aanpak leidt tot internationale verschillen in bedreigde status van bepaalde soorten, puur op basis van het hanteren van verschillende criteria. Dit komt de bescherming van deze soorten in Europa uiteindelijk niet ten goede.

De invoering van de nieuwe Flora en Fauna Wet dit jaar is volgens de organisatoren van de workshop al een stap in de goede richting. Deze wet geeft de Nederlandse rode lijsten een verdere wettelijke inkadering door te verwijzen naar bestaande lijsten van bedreigde soorten. Tot 2002 zijn negen Nederlandse nationale rode lijsten officieel gepubliceerd in de Staatscourant. Het gaat om zoogdieren, vogels, vlinders, reptielen & amfibieën, paddestoelen, korstmossen, libellen, krekels & sprinkhanen en zoetwatervissen.

Harmonisatie van deze Nederlandse rode lijsten en de lijsten van andere landen kan op een aantal manieren plaatsvinden: de huidige rode lijsten kunnen worden getoetst aan de internationale categorieën en criteria. Met name hierover gaat de workshop die op 17 april plaatsvindt in Leiden. Ook kunnen additionele lijsten voor populaties van internationale betekenis opgesteld worden. Bij de gepubliceerde Nederlandse rode lijst voor vogels is dit al gebeurd. Een andere mogelijkheid is het opwaarderen of naar beneden bijstellen van soorten op de nationale rode lijsten, afhankelijk van de status in Europa. IUCN heeft daarvoor een protocol ontwikkeld. NC-IUCN bepleit echter terughoudendheid bij het naar beneden bijstellen, omdat het optimale behoud van nationale biodiversiteit een uitgangspunt moet zijn.

Wat betreft het bijstellen van soorten naar boven of naar beneden beveelt NC-IUCN aan om de Nederlandse categorieën en criteria spoedig te actualiseren volgens de nieuwste IUCN criteria en categorieën, en om de herziening van de huidige rode lijsten niet om de 15 jaar te laten plaatsvinden, maar (analoog aan IUCN), om de 10 jaar. Tevens zouden de internationale rode lijsten beschikbaar moeten komen op een website, zodat een (facultatieve) jaarlijkse update (analoog aan IUCN) mogelijk wordt. Het Ministerie van LNV heeft recent de Nederlandse rode lijsten al beschikbaar gesteld op zijn website.

Een ander belangrijk probleem is dat bij de huidige criteria veel zeldzame soorten niet op de rode lijst komen bij gebrek aan gegevens. In Nederland geldt dit voor de hamster, zoals blijkt uit de publicatie EC-LNV rode lijst zoogdieren. Onlangs werd ook bekend dat de zeldzaamste Nederlandse paddestoelsoorten door een gebrek aan data ondervertegenwoordigd zijn op de rode lijst voor bedreigde soorten. De Rode Lijst van de IUCN houdt daar wel rekening mee doordat die een categorie "data deficient" heeft.

Plaats: Nationaal Herbarium Nederland
Van Steenisgebouw, Einsteinweg 2 te Leiden

Informatie: dr.ir. H.H. de Iongh, 071-527 7431
Iongh@cml.leidenuniv.nl