Bureau Drechtsteden

Persbericht

Reactie Drechtsteden op Structuurschema Groene Ruimte (SGR)

De Drechtsteden hebben vrijdag in een brief aan het Inspraakpunt SGR-2 laten weten dat de in het Structuurschema Groene Ruimte (SGR-2) opgenomen beleidsdoelstellingen goed aansluiten op de groenprogramma's en -projecten in de regio. Enkele belangrijke projecten in de Drechtsteden zijn het Strategisch Groenproject Eiland van Dordrecht, de inrichting van de Randzone tussen de Drechtsteden en de Alblasserwaard en de Sophiapolder.

De beleidsrichting op het punt van groen in en om de stad wordt door de Drechtsteden onderschreven. Wel wordt een kanttekening gemaakt bij de financiering van regionale en lokale projecten. De mogelijkheden van het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing zouden kunnen worden verruimd, zodat in navolging van GSB-gemeente Dordrecht ook de ISV-gemeenten hun gezamenlijke aanpak van de herstructurering van een groene component kunnen voorzien. Daarnaast wordt nog opgemerkt dat in de PKB-kaart 1 (groen om de stad) de randzone van de Alblasserwaard ontbreekt.

De status van de omringende nationale landschappen/parken Groene Hart, Hoeksche Waard en de Biesbosch wordt onderschreven, hetzij met enkele kanttekeningen. Ten aanzien van de Hoeksche Waard zijn de Drechtsteden, met uitzondering van de gemeente 's-Gravendeel, het ermee eens dat het gebied ten oosten van het HSL-tracé van deze status wordt uitgezonderd. De overgangszone van het Groene Hart die wordt doorsneden door A15 en Betuweroute vraagt om herinrichting ten behoeve van groen en sport/recreatie. De omvorming van de bufferzone Oost-IJsselmonde tot regionaal park wordt positief geacht. Gezien de ligging tussen de stedelijke regio's dienen echter combinaties van groen- en recreatieve voorzieningen met op maat gesneden woon- en werkfuncties niet bij voorbaat te worden uitgesloten.

Als onderdeel van de intentie-afspraken met staatssecretaris Remkes loopt een onderzoek naar de mogelijkheden voor ruim en groen wonen, in het bijzonder in de overgangszones van stedelijk naar landelijk gebied. Het aantal woningen is indicatief bepaald op 2.000. Verzocht wordt om in de PKB stimulansen op te nemen die deze ontwikkeling in de overgangszones mogelijk maken en bevorderen.

Daarnaast wordt aandacht gevraagd voor de beleidslijn 'Ruimte voor de rivier', recreatie in de stedelijke omgeving en de ecologische hoofdstructuur. De voorgestelde gebiedsgerichte aanpak spreekt de Drechtsteden aan. Voor het Drechtsteden-gebied als geheel is de vraag in hoeverre met het nieuwe Rijksbeleid (Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening en SGR-2) een actualisering van de eigen gebiedsgerichte visie nodig is. Ook voor het onderdelen van het gebied (Oost-IJsselmonde en Oost-Hoeksche Waard) is dit aan de orde. De vertaling van het nieuwe beleid gebeurt in nauwe samenspraak met de Provincie Zuid-Holland, binnen de in Zuidvleugel en Randstadverband aan te geven kaders en werkend vanuit de positie als toegangspoort tot de Deltametropool.

Dordrecht, 15 april 2002

Bijlage: Brief aan de staatssecretaris: reactie op SGR 2

Geachte staatssecretaris,

Hierbij willen wij reageren op deel 1 (ontwerp-planologische kernbeslissing)van het Structuurschema Groene Ruimte (SGR) - 2.

Algemeen
De Drechtsteden hebben in hun ruimtelijke visie 2030 de contouren-benadering voor hun regio geïntroduceerd, en daarbij door middel van een verstedelijkingscontour grenzen gesteld aan de uitbreiding van het stedelijk gebied.
Het gebied rond deze contour wordt beschouwd als de groene contramal, die verder ontwikkeld en toegankelijk gemaakt dient te worden voor de stedeling.
Daarnaast werken de Drechtsteden, als "stad aan het water", aan het benutten en versterken van de groen-blauwe dooradering van het stedelijk gebied.
De Drechtsteden hebben een regionaal groenprogramma opgesteld waarin een aantal uitvoeringsprojecten is opgenomen. Enkele belangrijke projecten zijn:
Strategisch Groenproject Eiland van Dordrecht, de inrichting van de randzone tussen de Drechtsteden en de Alblasserwaard, en de Sophiapolder.
In algemene zin sluiten de in het SGR opgenomen beleidsdoelstellingen goed aan op deze groen-programma's en -projecten. Waar het nu vooral om gaat is het Rijksbeleid ontwikkelings- en uitvoeringsgericht in te zetten.

Groen in de stedelijke omgeving
Wij onderschrijven uw beleidsrichting op het punt van groen in en om de stad.
De financiering van de talrijke regionale/locale projecten op dit gebied is een flink knelpunt. Door middel van het GIOS-beleid is een financiële impuls nodig om
de gewenste kwaliteitsimpuls mogelijk te kunnen maken. Van belang is verder dat dit beleid wordt verbreed tot het regionale schaalniveau.

In de eerste plaats kan dit met behulp van het instrumentarium van het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing. Wij verzoeken u de voeding van dit
fonds daartoe te verruimen, zodat in navolging van GSB-gemeente Dordrecht ook de ISV-programma-gemeenten in onze regio hun gezamenlijke aanpak van de herstructurering van een groene component kunnen voorzien.
Het GSB-experiment voor de Drechtsteden, bedoeld om het GSB-beleid van/voor Dordrecht naar het Drechtsteden-niveau op te schalen, is voor ons van wezenlijk belang voor het op gang helpen en de voortgang van dit proces.
Een tweede kans doet zich voor in het kader van de intentie-afspraken over de verstedelijking tot 2010 die staatssecretaris J.W. Remkes van het ministerie van VROM, mede namens het ministerie van LNV, met de Drechtsteden heeft gemaakt.
In de aanloop naar de in 2003 te maken definitieve afspraken rekenen wij op uw medewerking om tot een voldragen groenparagraaf te komen. PKB-kaart 1 (groen om de stad) is naar onze mening niet compleet waar het de Drechtsteden betreft. Binnen de 10 km.-zone vanaf bestaand bebouwd gebied bevindt zich ook de randzone van de Alblasserwaard.

Ontwikkelingsgerichte landschapsstrategie
De Drechtsteden zijn omgeven door verschillende landschappen: het Groene Hart, de Hoeksche Waard en de Biesbosch. Deze zijn van grote betekenis voor het stedelijk gebied. Wij onderschrijven de status van nationaal landschap/park die u deze gebieden toekent. Hierbij plaatsen wij wel enkele kanttekeningen.

- Ten aanzien van de Hoeksche Waard zijn de Drechtsteden, met uitzondering van de gemeente 's-Gravendeel, het ermee eens dat het gebied ten oosten van het HSL-tracé van deze status wordt uitgezonderd.

- Tussen Drechtsteden en de Alblasserwaard ligt langs de grens van het Groene Hart een overgangszone die door de A15 en de Betuweroute doorsneden wordt.
Deze zone vraagt om herinrichting ten behoeve van het creëren van nieuwe functies op het gebied van groen en sport/recreatie. De omvorming van de bufferzone Oost-IJsselmonde tot regionaal park is een beleidsvoornemen dat wij delen. Wij gaan ervan uit dat locale en regionale partijen richtinggevende invloed kunnen uitoefenen op de invulling van dit park.
Gezien de ligging tussen twee op korte afstand van elkaar gelegen stedelijke agglomeraties (Rotterdamse regio en Drechtsteden) dienen in het SGR-2 combinaties van groen- en recreatieve voorzieningen met op maat gesneden woon- en werkfuncties niet bij voorbaat te worden uitgesloten.

Wonen in het groen
Als onderdeel van de intentie-afspraken met staatssecretaris J.W. Remkes loopt een onderzoek naar de mogelijkheden voor ruim en groen wonen, in het bijzonder in de overgangszones van het stedelijk naar het landelijk gebied.
Het aantal woningen waarom het gaat is indicatief bepaald op 2.000. Dit onderzoek sluit aan bij de behoefte aan meer woonmilieudifferentiatie in de Zuidflank van de Randstad. Het Zuidvleugel-platform werkt hiervoor een programma uit. Een eerste verkenning van de mogelijkheden voor exclusief suburbaan en landelijk wonen in onder meer de Drechtsteden is gereed.
Het mes snijdt in dit opzicht aan twee kanten: niet alleen wordt het spectrum van woonmilieu's vergroot, daarnaast onstaan er extra financieringsmogelijkheden voor investeringen in het groen (rood voor groen).
Wij verzoeken u in de PKB stimulansen op te nemen die deze ontwikkeling in de genoemde overgangszones mogelijk maken en bevorderen.

Recreatie in de stedelijke omgeving
De benadering van tekorten aan groen in en om de stad is vooral kwantitatief.
Voor de belevings- en recreatieve gebruikswaarde van het groen is evenwel het kwalitatieve aspect van minstens zo groot belang. Te denken valt aan de mate van toegankelijkheid, ontsluiting en veiligheid en de kwaliteit van het beheer.
Zo bezien is de situatie in de regio Drechtsteden (bijvoorbeeld op het eiland van Dordrecht) minder rooskleurig dan wordt voorgesteld. Bij de voorgestelde normering van de groenontwikkeling is het evenzeer gewenst kwalitatieve aspecten voldoende mee te wegen. Van groot belang is een adequate ontsluiting van het landelijk gebied door middel van aanlooproutes voor wandelaars en fietsers. Het alleen stimuleren van het landelijke routenetwerk is in dat opzicht onvoldoende.
Bij het Strategisch Groenproject Eiland van Dordrecht gaat het om een tweeledige doelstelling: bevordering van de recreatieve functie en natuurontwikkeling.
Wij verwachten van het ministerie van LNV dat deze deze doelstelling bij de verdere planonwikkeling en -uitvoering wordt ondersteund. Bij de subsidiemogelijkheden ligt het accent op bijdragen in de kosten van planvorming en aanleg van voorzieningen. Voor het beheer en de exploitatie, waar zich vaak grote financiële problemen voordoen, schieten deze instrumenten tekort.
Wij vragen u oplossingen voor deze problematiek aan te dragen. Als het om recreatie gaat is het goed een nader onderscheid te maken tussen de verschillende doelgroepen en hun specifieke wensen. Zo neemt het aantal allochtonen en ouderen in stedelijke regio's snel toe.
Dit stelt andere eisen aan de inrichting van groengebieden en de openbare ruimte. Stationaire vormen van landrecreatie zijn voor deze groepen belangrijker dan routegebonden recreatievormen. Bij de (her)inrichting en het beheer van met name het groen in en om de stad is deze ontwikkeling medebepalend.

Ruimte voor water
Water speelt een steeds grotere rol als ruimtelijk structurerend element ten dienste van functies op het gebied van natuur, recreatie en wonen.
Met de toenemende behoefte aan retentiegebieden ontstaan er nieuwe kansen om ruimtelijke functies met elkaar te combineren. Wij zijn daar voorstander van. Zeker voor een waterrijk gebied als de Drechtsteden is het een uitdaging dit beleid regionaal te concretiseren.
Ruimte voor water kan voor een deel gevonden worden in het landelijk gebied.
Wij wijzen op het onderzoek dat gaande is naar de mogelijkheden op het eiland van Dordrecht. Dit is een testcase voor de vraag of en hoe bestaande plannen (strategisch groenproject) mede ten dienste kunnen staan van de ontwikkeling van nieuwe watersystemen, zodat er win-win-situaties ontstaan.
Binnen het stedelijk gebied wordt gewerkt met de beleidslijn "Ruimte voor de rivier".
In dat verband willen wij aandacht vragen voor het compensatiebeginsel.
Voor een strakke rivier-contour in het ene deel van het stedelijk gebied dient compensatie geboden te worden in een ander deel van dit gebied.
Dit principe zal ook toegepast moeten worden als elders, bijvoorbeeld op het eiland van Dordrecht, meer ruimte voor water wordt gecreeerd. Wat betreft kaart 5 (zoekgebieden waterberging) merken wij het volgende op:

- Wij missen de randzone Alblasserwaard als zoekgebied voor het vasthouden en bergen van water, in samenhang met een groen/recreatieve ontwikkeling.

- De Sophiapolder in de Noord ontbreekt als locatie waar momenteel onderzoek wordt gedaan naar een inrichting als getijdengebied.
- Grote delen van het Eiland van Dordrecht en de Biesbosch zijn ingetekend als zoekgebied voor stromende waterberging. Wat is de betekenis hiervan in PKB-termen? Precisering lijkt gewenst.

Ecologische hoofdstructuur
De Ecologische hoofdstructuur (EHS) als samenhangend netwerk van natuurgebieden roept in relatie tot de Drechtsteden vragen op. In noord-zuid-richting is een robuuste verbinding ingetekend die ter hoogte van Sliedrecht de Beneden-Merwede passeert en aldus het Groene Hart met het nationaal park de Biesbosch verbindt. Gezien de ontwikkelingen in oost-west-richting
langs de Beneden-Merwede, resulterend in één nagenoeg aaneengesloten stedelijk gebied, vragen wij ons af wat de realiteitswaarde hiervan is.
Daarnaast wordt gerept over een verkenning naar de mogelijkheid en haalbaarheid van een verlenging van de Natte As (Biesbosch-Delta). In hoeverre is deze Natte As gedacht over het zuiden van het Eiland van Dordrecht?
In dat geval is er mogelijk sprake van conflicterende ruimteclaims, gezien de ruimtelijke reservering voor het bedrijfsterrein Dordtse Kil IV en de mogelijke aanleg van bedrijfsterrein in het oosten van de Hoeksche Waard.
In meer algemene zin dient beter doordacht te worden wat het effect is van de grootschalige infrastructuur (A16, HSL) en de ruimtelijke ingrepen in de zone 's-Gravendeel/Dordrecht (aanleg van bedrijfsterreinen c.a.).
Door hun noord-zuid-richting doorkruisen deze de EHS in oost-west-richting.

Integrale aanpak/versterking uitvoering
De voorgestelde integrale, gebiedsgerichte aanpak spreekt ons aan. Voor het Drechtsteden-gebied als geheel ligt de vraag voor in hoeverre het nieuwe Rijksbeleid (Vijfde Nota; SGR-2) noodzaakt tot een actualisering van de eigen gebiedsgerichte visie. Ook voor onderdelen van het gebied (Oost-IJsselmonde; Oost-Hoeksche Waard) is die vraag aan de orde.
Voor en vanuit dit regionale schaalniveau willen wij graag bijdragen aan het vertalen van het nieuwe beleid. Wij willen dit doen samen met de provincie, binnen de in Zuidvleugel- en Randstadverband aan te geven kaders, en werkend
vanuit de positie als toegangspoort tot de Deltametrool. Deze insteek past goed bij uw voornemen om de gemeenten meer en beter bij de beleidsuitvoering te betrekken. Wij lezen voor gemeenten in dit verband ook en met nadruk: samenwerkende gemeenten.

Wij verzoeken u deze reactie bij uw definitieve standpuntbepaling te betrekken.

Hoogachtend,

Het Drechtsteden-bestuur,

de secretaris, de voorzitter,
G.J. Vogelaar, R.J.G. Bandell

c.c.: Drechtsteden-gemeenten