Technische Universiteit Eindhoven
21 maart 2002
PERSBERICHT
Voor Medicast-project 7,5 miljoen beschikbaar
Kwaliteitsverbetering van medische zorg dankzij geavanceerde
ICT-toepassingen Uit recent onderzoek blijkt dat een kwart van de
sterfte van baby's, vlak vóór of na de geboorte, mogelijk vermeden had
kunnen worden als de zorgverlening volgens de richtlijnen/protocollen
was uitgevoerd. De onderzoekers ontdekten dat in ruim de helft van de
gevallen zeker één keer was afgeweken van de richtlijnen. Het duurde
bijvoorbeeld te lang voor de gynaecoloog werd opgeroepen, of tijdens
de zwangerschap werd de groei van de foetus niet vaak genoeg
gecontroleerd. Veel van dit soort onderzoeken, vaak breed uitgemeten
in de pers, hebben aangetoond dat het niet volgen van de medische
richtlijnen desastreuze gevolgen kan hebben. De deelnemers aan het
Medicast-project* denken dat problemen die ontstaan door het niet
correct volgen van de richtlijnen, voor een belangrijk deel voorkomen
kunnen worden door het breed inzetten van, op medische kennis en
ervaring gebaseerde, beslissingsondersteunende systemen. Bovendien
zullen deze systemen helpen beter gebruik te maken van de enorme
hoeveelheid beschikbare informatie. Zo zal KiQs data
mining-technologie onder andere worden ingezet om belangrijke
combinaties/patronen in de data te ontdekken en om te voorspellen of
er een complicatie zal optreden tijdens een operatie, zodat op tijd
actie kan worden ondernomen. Uit testen op data van het
Diakonessenhuis in Utrecht bleek onder meer dat zeer nauwkeurig
voorspeld kan worden of en waarom een patiënt misselijk zal worden na
afloop van een operatie. Gebruikersvriendelijk kennissysteem
Een ander voorbeeld van een gebruikersvriendelijk kennissysteem is als
prototype getest in de intensive care van het Catharina-ziekenhuis
Eindhoven. Dit door de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) en
MEDECS ontwikkelde beslissingsondersteunende systeem helpt artsen en
verpleegkundigen, wanneer er fouten dreigen, met waarschuwingen zoals:
"Weet U zeker dat U dit medicijn wilt voorschrijven? De patiënt krijgt
namelijk ook al medicijn X, en het is bekend dat deze twee niet goed
samengaan." Uniek aan het systeem is verder dat de gebruikers (artsen
en verpleegkundigen) zelf de kennis (o.a. werkafspraken) aan kunnen
passen, zonder tussenkomst van een kennisingenieur. Het
beslissingsondersteunende systeem blijft zo steeds up-to-date. Een
groot voordeel van deze benadering is dat behandelingen die
wetenschappelijk het best gebleken zijn ("evidence based medicine")
snel geïmplementeerd en gebruikt kunnen worden. Een tweede voordeel is
dat de door het kennissysteem gegeven "reminders" ervoor zorgen dat de
behandelplannen inderdaad ook uitgevoerd worden en dat niets vergeten
wordt. Integratie technologieën
Het Medicast-consortium verwacht dat de integratie van bovengenoemde
technologieën tot baanbrekende resultaten zal leiden. Nog groter zal
het effect van dit soort systemen zijn als nog meer informatiebronnen
(laboratoriumgegevens, gegevens afkomstig van bewakingsapparatuur,
geformaliseerde kennis enz.) geïntegreerd worden. Hierdoor zullen bij
de kwaliteitsbewaking steeds meer factoren gecontroleerd kunnen
worden, waardoor het nut en de kwaliteit van de kennissystemen zullen
blijven toenemen en fouten voorkomen kunnen worden.
De tijd lijkt rijp om kennissystemen breed in te gaan zetten in de
zorg, zowel intra- als extramuraal. Allerlei noodzakelijke voorwaarden
beginnen vervuld te worden: gegevens worden steeds vaker opgeslagen in
de computer als "electronische patientendossiers",
gegevensuitwisseling tussen diverse informatiesystemen begint van de
grond te komen, user interfaces waarmee ook leken kunnen werken zijn
inmiddels dankzij Windows en het World Wide Web gemeengoed, en de
maatschappelijke acceptatie van deze technieken is groeiende.
Geavanceerde ICT inzetten
Het Medicast-consortium wil een doorbraak realiseren binnen de
Nederlandse zorgsector waar het gaat om het inzetten van geavanceerde
informatie- en communicatietechnologie met betrekking tot
bovengenoemde toepassingen. Binnen de projectduur van vier jaar zullen
onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten uitgevoerd worden die moeten
resulteren in nieuwe medische kwaliteitsbewakingssystemen. Hierbij
staan de volgende vier activiteiten centraal:
* het doen van onderzoek naar en het verder doorontwikkelen van
bovengenoemde 'reminder' en beslissingsondersteunende systemen;
* het toepassen van data mining-technieken voor het genereren van
kennis uit reeds opgeslagen patiëntgegevens t.b.v. het
optimaliseren van behandelplannen;
* het ontwikkelen van systemen voor ontsluiting en integratie van
informatiebronnen (elektronische patiëntendossiers,
bewakingsapparatuur, laboratoriumgegevens enz.) t.b.v. deze
kennissystemen;
* het implementeren en evalueren van een prototype medisch
kwaliteitsbewakingssysteem in een klinische omgeving.
Werkplan tot 2005
Het consortium heeft een werkplan uitgewerkt voor de periode 2001-2005
en daarvoor is 7,5 miljoen beschikbaar. Het ministerie van Economische
Zaken subsidieert het Medicast-project met een bedrag van 2,5 miljoen
en de overige 5 miljoen worden door de participanten ingebracht.
Binnen het consortium treedt KiQ op als penvoerder en Dräger Medical
als projectleider. De zorgaanbieders, de technologieproducenten en de
TU/e (met de faculteiten Elektrotechniek en Biomedische Technologie)
binnen het Medicast-project zijn van mening dat de zorgsector geholpen
kan worden met een brede introductie en toepassing van
beslissingsondersteunende kennissystemen. Het consortium is ervan
overtuigd dat integrale toepassing de volgende voordelen oplevert:
lagere kosten, betere zorgkwaliteit, grotere effectiviteit, grotere
toegankelijkheid en betere controlemogelijkheden. * De deelnemers aan
het Medicast-project zijn twee ziekenhuizen (het Catharina-ziekenhuis
Eindhoven en het Diakonessenhuis Utrecht), diverse bedrijven (Dräger
Medical Netherlands, INAD Medical Software, KiQ/Data-mining en
MEDECS/Medical Decision Support Systems) en de Technische Universiteit
Eindhoven.