Ministerie van Algemene Zaken

1red10773
2002-03-28, NOS, Gesprek met MP, Radio 1, 23.07 uur

MINISTER-PRESIDENT KOK NA AFLOOP VAN DE WEKELIJKSE MINISTERRAAD, OVER NEDERLANDSE TROEPEN IN MACEDONIË EN DE JSF

-MACEDONIË-
CARASSO:
Er is een verzoek van de NAVO aan Nederland om troepen te leveren voor Macedonië. Daar moet nog over besloten worden. De wapens daar zij al ingezameld, daar is Nederland vorig jaar mee bezig geweest en andere landen ook. Het vredesakkoord is al uitgevoerd. Wat zouden we daar eigenlijk nog moeten doen?

KOK:
De NAVO vindt het echt wel nodig om daar nog aanwezig te zijn.

CARASSO:
Maar om wat te doen?

KOK:
Om een beetje toe te zien op een verder vreedzame ontwikkeling. Inderdaad, een belangrijk deel van de wapens zijn natuurlijk ingeleverd, maar de algemene indruk is toch wel dat de militaire presentie daar nog nodig is. Dat maken wij natuurlijk niet in de eerste plaats als land uit, dat gebeurt in de gezamenlijkheid van de NAVO.

CARASSO:
Rondrijden en een afschrikwekkend effect?

KOK:
Je kunt ook zeggen: "Door de aanwezigheid". 'Afschrikwekkend' klinkt weer zo negatief. Je kunt het ook positief formuleren en door de aanwezigheid bijdragen aan een zekere stabilisatie van het klimaat, stabilisatie van de verhoudingen. In ieder geval, wij hebben nu met het gegeven te maken dat over de noodzaak om dat nog wat langer te laten voortduren, zeker tot na de verkiezingen - in het najaar zijn de verkiezingen in Macedonië - dat daar eigenlijk geen misverstand over bestaat. Vandaar dit verzoek, maar verder zullen we natuurlijk nog in alle vrijheid alles op een rij zetten en dan tot een eindbeoordeling komen.

CARASSO:
Van Aartsen was half februari in Macedonië. Die heeft daar toen gesproken met zijn Macedonische collega. Toen kwam dit ook al ter sprake. Na afloop zei hij in een interview tegen het ANP: "Nederland zit aan de limiet met troepen, dus het is niet aan de orde dat wij hier heengaan. We zitten al in Bosnië en Afghanistan en het is genoeg. Dat is de limiet." Volgens mij is er sindsdien niets veranderd dus het lijkt me dan dat Nederland die troepen niet heeft.

KOK:
Nee, maar ondanks die uitspraken van collega Van Aartsen - ik ken die eerlijk gezegd ook niet hoor - zijn we wel gezamenlijk van mening, ook collega Van Aartsen en zeker ook de minister van Defensie die natuurlijk de beschikbaarheid van troepen nog wat beter kan overzien dan de minister van Buitenlandse Zaken, dat hier dus ook wel de logistieke mogelijkheden voor zijn.

CARASSO:
Dus die troepen zijn er wel?

KOK:
Ja, die zijn er wel. We hebben natuurlijk niet onbeperkte capaciteit.

CARASSO:
Ik begreep van minister De Grave dat het zou gaan om 350 à 400 man?

KOK:
Ja, maximaal. Waarschijnlijk iets minder, maar dat hangt ook af van nog nadere afspraken met de Duitsers. Dus in die orde van grote zijn ook op die taak toegesneden toch wel mensen beschikbaar.

CARASSO:
U zei al dat in het najaar verkiezingen zijn. Is Macedonië nog een risicogebied?

KOK:
Het is denk ik geen gebied, geen land op dit moment met een hoog risicoprofiel. Maar gevaarloos of risicoloos is het nooit, maar het is redelijk overzichtelijk en het lijkt ook redelijk beheersbaar.


-JSF-
CARASSO:
Nu meer financiële risico's, de JSF. Dinsdag is de Kamer aan het woord. Die mag vragen stellen aan de regering. Er is bij de PvdA grote twijfel. U heeft natuurlijk ook wel mensen uit de fractie gesproken. Heeft u nu het idee dat het om inhoudelijke bezwaren gaat, of hebben we het hier vooral over een politiek en emotioneel bezwaar?

KOK:
Ik denk, ik heb niet de vrijheid al te veel te vertellen over mijn contacten met de fractie, dat precies het punt wat u noemt heel zwaar weegt, n.l. hoe zit het met de financiële risico's. Moet de belastingbetaler eigenlijk meebetalen, linksom of rechtsom, voor iets wat we voor de industrie belangrijk vinden.

CARASSO:
Is het daarmee puur een inhoudelijk debat?

KOK:
Dat kan niet zo makkelijk worden beantwoord, want dat is uiteindelijk iets wat ieder individueel lid van de fractie zelf bepaalt. Waar de zakelijke benadering en de emotioneel- politieke benadering aan elkaar grenzen. Dat kan verschillend liggen.

CARASSO:
Als het emotioneel is wordt het voor u toch veel moeilijker?

KOK:
Nee, laat ik het zo zeggen: "Ik denk dat de allereerste opgave is duidelijk te maken vanuit het kabinet, ook in antwoord op een aantal kritische vragen, ook herhaalde kritische vragen, goed duidelijk te maken dat dit een sluitend geheel is. Dat dit niet een risicovol financieel avontuur is waar de belastingbetaler of de staatskas, per saldo is dat de belastingbetaler, eigenlijk onnodige risico's leidt."

CARASSO:
Als ik er één ding uit pik, dan is het de onduidelijkheid over de afspraken met het bedrijfsleven. Op acht februari meldde het kabinet: "We hebben een beslissing, alles is rond." Toen kwam er wat onenigheid met het bedrijfsleven over hoe je de afspraken moest uitleggen. Vorige week kregen we te horen: "We zijn eruit." Deze week hebben nog steeds niet alle bedrijven de 'letter of intent' ondertekend. Hoe kan u nou van de Kamer verwachten dat ze een oordeel geven over iets als het nog helemaal niet rond is?

KOK:
Inderdaad is de publiciteit over dit onderwerp ook wat verwarrend, absoluut.

CARASSO:
Niet goed verkocht door het kabinet?

KOK:
Nee, verwarrend. Er zijn ook andere belangen die natuurlijk ook een rol spelen. Er zijn ook mensen die pr-activiteiten voor concurrenten van de JSF verzorgen.

CARASSO:
Maar het is natuurlijk wel slordig dat die afspraken nog niet helemaal rond zijn?

KOK:
Nee, het is niet slordig. Ik heb gezegd: "Verwarrend." Er is in de brief van het kabinet aan de Kamer een duidelijk kader aangegeven. Ook de risicoverdeling wordt goed toegelicht en daarbinnen moet er natuurlijk een 'letter of intent' zijn, een kader van afspraken.

CARASSO:
U heeft er wel vertrouwen in dat het goed komt met het bedrijfsleven?

KOK:
Ja, we hebben er vandaag natuurlijk opnieuw over gesproken, want die vraag die u mij nu stelt hebben we natuurlijk in het kabinet ook gesteld, van hoe zit dat toch allemaal? De bewindslieden hebben ons er opnieuw van overtuigd dat ook als bepaalde handtekeningen nog ontbreken, dat nimmer ten koste gaat van het kader, de verantwoordelijkheidsverdeling, de risicospreiding tussen bedrijfsleven en staat bijvoorbeeld. In het debat zelf zal er zeker ook ruimte zijn om daar verder over te praten en dan kan dat worden opgehelderd.

CARASSO:
Zou u ervan wakker liggen als dat hele project nou niet doorgaat?

KOK:
Het is altijd zo dat datgene waar je dan voor tekent als kabinet, dat wil je natuurlijk ook gerealiseerd krijgen in het parlement.

CARASSO:
Trekt u het zich persoonlijk aan als het niet doorgaat?

KOK:
Nee, het is gewoon een zakelijke kwestie. We proberen natuurlijk het parlement te overtuigen.

CARASSO:
Dan kan het spannend worden qua stemverhouding. De PvdA hoeft bijvoorbeeld ook niet met zijn allen hetzelfde te stemmen. Normaal gesproken is één stem meerderheid genoeg. Is dat voor u in dit project ook voldoende?

KOK:
Dat is totaal prematuur om daar welke uitspraak dan ook over te doen.

CARASSO:
U merkt het wel?

KOK:
Nee, ik ben vol zelfvertrouwen en vol vertrouwen dat collega's vanuit het kabinet de zaak goed verdedigen, toelichten en in zijn goede proporties plaatsen. En dan stellen we de Kamer in staat tot een faire afweging te komen. En dat komt in een volgend stadium. (Letterlijke tekst, ongecorrigeerd, RD)

donderdag 28 maart 2002