Partij van de Arbeid

26 maart 2002

Bijdrage van Jaap Jelle Feenstra (PvdA) aan het algemeen overleg opstarten hoge flux reactor Petten

1. Is eerder terecht besloten de centrale te sluiten?

In het AO van 7 feb heeft de minister 6 overwegingen genoemd die het Kabinet hebben gebracht tot het standpunt en het verzoek om de centrale tijdelijk te sluiten, verwijzend naar de veiligheidscultuur en het scheurtje. Tijdens het stilleggen zouden onafhankelijke deskundigen nader onderzoek doen en aanbevelingen opstellen. De sluitingsdatum is daarbij
-heel verantwoord!- afgestemd op de voorziene afronding van de productiecyclus voor de aanmaak van radio-actieve isotopen. De PvdA heeft dit besluit gesteund, een weloverwogen besluit, dat met paniekvoedbal -zoals de VVD suggereerde- niets te maken had. Het had wel alles te maken met; zo kan niet verantwoord worden verder gewerkt, terwijl ECN en HFR, witte jassen en overalls onfris ruziënd, met scherpe verwijten over en weer, over straat rollen en er sprake is van onzekerheden over een scheurtje. Wie tegen deze achtergrond twijfelt of hier een weloverwogen en terechte beslissing is genomen, moet zich eens voorstellen wat gewoon doordraaien had kunnen betekenen, voor medewerkers en omwonenden, voor alle betrokkenen, inclusief Europa en het Kabinet!

2. IS NU TERECHT BESLOTEN TOT WEER OPSTARTEN?

Voor de PvdA is snel weer kunnen opstarten gewenst vanwege de belangrijke medische toepassingen. Opstarten is afhankelijk van het verkrijgen van tweemaal groen licht. Het ene licht omvat de veiligheidscultuur, waar IAEA onderzoek naar verricht. Het andere licht is de scheurindicatie, waar Serco onderzoek naar heeft verricht. De KFD heeft beide onderzoeken beoordeeld, de minister concludeert dat afdoende maatregelen zijn genomen om de stillegging te beëindigen en de centrale voor een jaar op te starten en inbedrijf te stellen. De minister heeft zorgvuldig gehandeld, door onafhankelijke en gezaghebbende derden onderzoek te laten verrichten. De minister heeft transparant gewerkt, door de Kamer onderliggende rapporten te overhandigen en zo zij stappen te kunnen volgen. En de PvdA is van mening dat juist met stillegging druk op alle betrokkenen heeft gezet om die oplossingen te vinden, die nu tijdig opstarten voor de cruciale datum van 22 maart ook verantwoord mogelijk maakt. Voor deze wijze van handelen van de minister spreken wij waardering uit.

3. HOE NU VERDER?

Met de terechte besluiten tot eerst tijdelijke stillegging en nu weer tijdelijk opstarten is voor de PvdA de kwestie Petten bepaald niet af, er is geen reden tot business-as-usual. Daarvoor hebben wij nog te veel vragen.


- Ten eerste, en wellicht de meest fundamentele vraag, die we in het vorig AO ook hebben gesteld; vormt dit type reactor wel de meest geëigende vorm voor de aanmaak van medische isotopen, zal bij de herziening van de vergunning ook naar alternatieven worden onderzocht? De minister heeft daar positief op gereageerd. Het is ons bekend dat bijv in Canada het bedrijf Nordion met twee kleine Maple-reactoren van elk 10 MW werkt. En in het verlengde van deze vraag ligt ook besloten een juiste verantwoordelijkheidstoedeling; nu maakt een europese onderzoeksreactor voor een bedrijf (Mallinckrodt Medical, tegenwoordig Tyco Healthcare) isotopen, waarbij de kosten, ondermeer voor afvalberging publiek worden gedragen, terwijl andere bedrijven deze gewaardeerde en gewenste productie waarvoor overigens ook ALARA-overwegingen gelden, geheel op eigen kosten en voor eigen verantwoording moeten verzorgen. Graag reactie van de minister op dit punt.


- Ten tweede, er was al over een langere periode sprake van sociale onrust, onenigheid en verschillen van mening, ook over de veiligheidscultuur, juist ook in relatie tot de commerciele productiefunctie. Wie had hier eerder corrigerend moeten optreden, de directie van HFR, van ECN, en waar zij partij werden, ook de europese eigenaar GCO of de Raad van Toezicht? Waarom is dat niet eerder en met resultaat gebeurt? En hoe is de situatie nu, is gegarandeerd dat herhaling is uitgesloten?


- Ten derde, ik vind het niet de taak van de Kamer om de technische details van de aanbevelingen hier door te nemen, maar de PvdA vindt de omvang van de IAEA-lijst wel verpletterend lang en sommige punten wel erg verontrustend (te vaak gewijzigde regels, onvoldoende communicatie, prioriteit voor productie boven veiligheid, onvoldoende veiligheidsbesef, etc). Dit zijn geen punten van vandaag, dit had ook al eerder door de KFD moeten worden gesignaleerd; is dat gebeurt, is in het recente verleden wel terecht geconcludeerd dat alles veilig was? En een veiligheidscultuur is niet met één draai van een knop hersteld; welke aanbevelingen zullen eerst worden doorgevoerd, welke daarna en heeft het IAEA zich ook akkoord verklaard met deze gefaseerde aanpak? En kan de Kamer periodiek de voortgang van de implementatie krijgen?