Rijksuniversiteit Groningen

Goede verspreiding algen dankzij temperatuursaanpassing

Anja Eggert heeft voor het eerst aangetoond dat het vermogen van algen om zich fysiologisch aan te passen aan hun omgevingstemperatuur belangrijk is voor hun biogeografische verspreiding. Het groenwier Valonia utricularis (Roth) C.Agardh (Chlorophyta) komt zowel in de tropen voor als in warm-gematigde gebieden, waaronder de Middellandse Zee. Uit gegevens over de ontwikkeling van de soort en zijn verspreiding blijkt dat V. utricularis van oorspong afkomstig is uit het tropische gebied. Eggerts doel was het huidige verspreidingspatroon van V. utricularis te verklaren aan de hand van fysiologische aanpassingen van de verschillende populaties aan veranderingen in temperatuur. Zij vond twee verschillende ecotypen; één ecotype omvatte alle isolaten uit het noordoosten van de Atlantische Oceaan en de Middellandse Zee, het andere ecotype alle Indo- en west-Pacifische isolaten. De aanpassing aan veranderde omstandigheden in de Atlantische Oceaan/Middellandse Zee isolaten wordt gekarakteriseerd door een bredere temperatuurrange voor groei en overleving en een verschuiving van die range naar lagere temperaturen in vergelijking tot de Indo-Pacifische isolaten. Het bleek dat de aanpassing van het fotosyntheseapparaat van de Atlantische Oceaan en Middellandse Zee isolaten niet alleen bestaat uit adaptatie aan lage temperaturen, maar ook uit het vermogen flexibel te reageren (fenotypische plasticiteit) op de brede jaarlijkse temperatuurranges. Zij zijn aangepast aan het lokale temperatuurregime ten koste van de capaciteit om bij hogere temperaturen te groeien en fotosynthetiseren. Een duidelijke tropische 'imprint' is echter nog steeds aanwezig bij deze isolaten. Dat de ontwikkeling van koudeaanpassing heeft kunnen plaatsvinden in de gebieden van de Atlantische Oceaan en Middellandse Zee en niet in het noord-westelijke deel van de Pacifische Oceaan, kan gerelateerd zijn aan het feit dat de Pleistocene ijstijden in beide gebieden een verschillend effect hebben gehad. /FC

Anja Eggert (Köthen, Dl, 1972) studeerde biologie aan de universitait van Bremen. Ze verrichtte haar promotieonderzoek bij Mariene biologie en Fysiologie van planten, onderzoekschool Functionele Ecologie (CEES in Groningen). Zij werd gefinancierd door het Ubbo Emmius Fonds van de RUG. Per 1 februari 2002 heeft zij een post-doc plaats aan de Universiteit Greifswald (Duitsland), bij de afdeling Ecologie van Planten en is zij project-coordinatoor van het project: Verbundprojekt ELBO - Entwicklung von leitbildorientierten Bewertungsgrundlagen für Übergangsgewässer der deutschen Ostseeküste nach der EU-Wasserrahmenrichtlinie.

Datum en tijd

Vrijdag 22 maart 2002, 16.00 uur

Promovenda

Mw. A. Eggert, (050)363 22 54, fax (050)363 22 61, e-mail: a.eggert @biol.rug.nl (werk)

Proefschrift

Thermal ecotypes in the green macrophyte Valonia utricularis

Promotor

Prof.dr. W.J. Wolff

Faculteit

Wiskunde en natuurwetenschappen

Plaats

Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen