Rijksarchiefdienst
Octrooi van de staten-generaal aan de verenigde oost-indische
compagnie, 20 maart 1602-2002.
Precies 400 jaar geleden vandaag, op 20 maart 1602, is de Verenigde
Oost-Indische Compagnie opgericht. In de Ridderzaal, de plaats waar de
VOC destijds het licht zag, zal vanmiddag de oprichting worden
herdacht in aanwezigheid van onder meer koningin Beatrix, prins
Willem-Alexander en prinses Maxima, leden van de regering en tal van
internationale gasten. De NPS zendt de feestelijke bijeenkomst
rechtstreeks uit op Nederland 2, vanaf 15.15 uur.
Het begin van 's werelds eerste multinational werd destijds
bekrachtigd in het octrooi of de oprichtingsakte. Het Nationaal
Archief i.o., het huidige Algemeen Rijksarchief in Den Haag, is de
thuisbasis van dit octrooi van de VOC. Voor deze bijzondere
gelegenheid is het topstuk overgebracht naar de Ridderzaal waar het
vandaag is te bewonderen.
In het octrooi verlenen de Staten-Generaal van Holland aan de
Compagnie het monopolie om handel te drijven met Oost-Indië. Bovendien
mocht ze namens hen forten bouwen, oorlog voeren en contracten aangaan
met vreemde mogendheden.
Achtergrond
De oprichting van de Verenigde Oost-Indische Compagnie had twee
doelen. Ten eerste werden de verschillende compagnieën te Amsterdam,
Middelburg, Rotterdam, Delft, Hoorn en Enkhuizen, die elkaar op zee
beconcurreerden tot een sterke handelseenheid gebracht. Bovendien - de
Republiek zat toen midden in de Tachtigjarige Oorlog - betekende een
sterke en eendrachtige handelsvloot een geducht wapen tegen de
Spanjaarden en de Portugezen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de
twee belangrijkste hoofdrolspelers in dit tijdvak, de Hollandse
raadpensionaris Johan van Oldenbarneveldt, en de stadhouder prins
Maurits aan de wieg van dit octrooi hebben gestaan.
Nationaal Archief i.o. en de VOC
Op deze website onder het thema VOC vindt u uitgebreide
achtergrondinformatie over de Compagnie. U kunt er ook doorklikken
naar een drietal bijzondere projecten die het Nationaal Archief i.o.
heeft ontwikkeld over de handels- en scheepvaartonderneming:
* Atlas Mutual Heritage: een digitale beeld- en databank over alle
landen en regio's waar de VOC zich heeft gevestigd
* TANAP: een internationaal samenwerkingsproject voor het behoud van
het culturele erfgoed van de VOC
* Uitgevaren voor de Kamers: een digitale databank in ontwikkeling
met de persoonsgegevens van 700.000 dienaren van de VOC tussen
1700 en 1794
In dit VOC-jaar vindt een keur aan publieksevenementen en
manifestaties plaats. Op www.voc200.nl vindt u een uitgebreid
overzicht van alle activiteiten.