Partij van de Arbeid

Den Haag, 18 maart 2002

INLEIDING DOOR PVDA-FRACTIEVOORZITTER AD MELKERT T.G.V. DE DR.J.M. DEN UYL-LEZING DOOR BONDSKANSELIER GERHARD SCHRÖDER

AMSTERDAM, 18 MAART 2002

DUITSLAND EN NEDERLAND: SAMEN STERK EN SOCIAAL

Het is een grote eer om hier vanavond de Bondskanselier van Duitsland te mogen verwelkomen.

Gerhard Schröder treedt in de voetsporen van Willy Brandt en Helmut Schmidt, toonaangevende politici die een belangrijke inspiratiebron waren voor de Partij van de Arbeid. Zij zijn en waren de symbolen van een grote programmatische overeenkomst tussen de SPD en de PvdA die terug te voeren is op het Erfurter Programm.

Duitsland is in vele opzichten van cruciale betekenis voor ons land. Als economische motor van het naoorlogse Europa heeft het een belangrijke bijdrage geleverd aan onze welvaart.

Even essentieel was de impuls die Duitsland heeft gegeven aan de Europese integratie. Door de fundamentele keuze voor samenwerking in plaats van confrontatie heeft ons buurland de toon gezet. En met groot succes getuige de geschiedenis van de afgelopen vijftig jaren en de introductie van de Euro eerder dit jaar. We staan aan de vooravond van een volgende stap in het proces van eenwording van Europa: de uitbreiding van de EU naar Midden- en Oost-Europa. Dat is opnieuw een uitdrukking van de brede strategie gericht op veiligheid en welvaart waarvoor Duitsland staat. Opkomen voor de internationale rechtsorde. Alle instrumenten inzetten. Samen. Multilateraal en niet eenzijdig. De historische stappen om in Kosovo en Afghanistan daadwerkelijk bij te dragen aan internationale vredeshandhaving zijn door Gerhard Schröder ingeleid. Daarmee heeft hij zijn generatie en volgende de weg gewezen naar het dragen van verantwoordelijkheid als vooraanstaand lid van de internationale gemeenschap.

Ook in de Conventie, waar nieuwe ontwerpen voor Europa worden besproken, verwachten wij van onze buren een integrerende inbreng. Voor werkelijke democratie en een effectieve Europese overheid. Op het laatste congres van de SPD in Nürnberg werd ondubbelzinnig gekozen voor de richting die ook Nederland aanspreekt toen werd gezegd 'de toekomst van Duitsland heeft maar één naam: Europa'.

Er is veel veranderd in Europa. Het heeft zich moeten aan[assen aan een nieuwe politieke constellatie en het heeft de economie moeten moderniseren om in een globaliserende wereld bij te blijven. Sociaal-democraten hebben het voortouw genomen om de economie concurrerender te maken, de overheidsfinanciën te saneren en de banenmachine weer op gang te brengen. Dat is een aanzienlijke inhaaloperatie geweest die zijn vruchten heeft afgeworpen. Duitsland en Nederland liggen ook in dit opzicht dicht tegen elkaar aan. Dat Nederland in het werkgelegenheidsbeleid vooralsnog succesvoller is geweest dan Duitsland komt door de vroegere start, de grotere flexibiliteit van een kleiner land dat bovendien niet wordt geconfronteerd met de rekening van een hereniging.

Wat Partij van de Arbeid en SPD hierbij bindt is vooral het primaat van de sociale balans, gebaseerd op het Rijnlandse model van samenwerking en coördinatie met sociale partners. De markt als middel om arbeidsparticipatie te stimuleren, langdurige werkeloosheid aan te pakken en te investeren in sociale kwaliteit onder het motto dat de hervormingen van vandaag de standaard van morgen zijn. Kortom, zich niet neerleggen bij het dictaat van globalisering en individualisering. Gemeenschapszin, kansen scheppen, verbindingen leggen: daar gaat het om.

De PvdA vraagt de kiezer vertrouwen om:


* economische kracht en sociale rechtvaardigheid te combineren: solide staatsfinanciën, meer mensen aan het werk, verder terugdringen van armoede;
* krachtig te investeren in goede en betaalbare zorg, in kennis en scholing en veilige straten en buurten. Anders gaan werken, met minder bureaucratie en zichtbare resultaten waarop uitvoerders en verantwoordelijke politici worden afgerekend.

Het werk is dus nog lang niet af. Een sterke sociaal-democratie met Blair en Schröder blijft nodig om samen aan de verbetering van de kwaliteit van de Europese samenleving te kunnen werken. De hernieuwde kracht van Europa moet bijdragen aan concrete oplossingen die de burgers overtuigen. Wat mij bij Gerhard Schröder bijzonder aanspreekt is zijn zeer persoonlijke motivatie. Toegetreden tot de SPD simpelweg omdat het gaat om gelijke kansen voor iedereen. Met de stijging naar de middenklasse als wenkend perspectief voor iedereen: 'wer Menschen ausgrenzt zerstört die Mitte'. Zijn historisch besef dat de middengroepen de ruggengraat zijn van stabiliteit, vertrouwen en prestatie. En zijn gedrevenheid om de toekomst te ijken op Nachhaltigkeit, politische Kultur, Bildung und Wissen. Begrippen die deels nog hun betekenis moeten krijgen - maar die nu al een politieke lading wordt toebedeeld omdat dat de sociaal-democratie onderscheidt van andere stromingen: dat er vooruitgang wordt gezocht vanuit nieuwsgierigheid en het verlangen de ruimte voor vrijheid in gelijkwaardigheid steeds te vergroten. Niet het persoonlijk belang, maar de maatschappelijke ervaring en innerlijke drijfveer vormen de ware sociaal-democraat. Dat is Gerhard Schröder. En we hebben hem hard nodig. Want een gure tegenwind waait het Europa van "sterk en sociaal", van "Innovation und Gerechtigkeit" tegemoet. Wat gisteren samen is bereikt, dreigt morgen overboord gegooid te worden. Het samen integreren wordt ingewisseld voor het ieder-voor-zich op basis van de gevaarlijke illusie dat landen op eigen houtje de problemen buiten de deur kunnen houden.

Dat is in wezen de inzet van de verkiezingen die dit jaar in veel Europese landen gehouden worden, in Frankrijk, Nederland en Duitsland; in Zweden en Ierland en de uitslag van Portugal is net binnen.

We zullen er hard voor moeten vechten dat Nederland op koers blijft waarbij de verdiensten van gisteren de basis vormen van de ambities voor morgen. Nieuw rechts bedreigt de resultaten van de succesvolle koppeling tussen economische kracht en sociaal evenwicht.

Nederland en Duitsland liggen bij deze uitdaging toch weer dicht bij elkaar. Tussen mei en september zal het er om spannen. Ik wens Gerhard Schröder alle succes.

Content-Type: application/msword;
name="Melkert - inleiding Den Uyl-lezing Sch"
röder 18 maart.doc"
Content-Disposition: attachment;
filename="Melkert - inleiding Den Uyl-lezing"
Schröder 18 maart.doc"