Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
Nicotine versterkt verslaving dubbel
Korte blootstelling aan lage doses nicotine versterkt niet alleen het
beloningsysteem van de hersenen, maar blokkeert ook het systeem dat de
beloning moet inperken. Dat schrijft dr. Huib Mansvelder, als
NWO-onderzoeker te gast bij de universiteit van Chicago, samen met zijn
Amerikaanse collega's in het tijdschrift Neuron van 14 maart. De vinding
verklaart waarom nicotineverslaving zo snel plaatsvindt en zo lang duurt.
In 2000 ontdekte dezelfde onderzoeksgroep hoe de eerste blootstelling aan
nicotine langdurige veranderingen veroorzaakt in het beloningsgebied van de
hersenen. Het nieuwe artikel, de coverstory van Neuron, onthult hoe nicotine
de beloningsperiode rekt door het systeem te blokkeren dat tegenwicht biedt
aan het plezier.
Het versterkende effect van nicotine is de voornaamste reden dat mensen
moeilijk kunnen stoppen met roken. Nu blijkt dat nicotine naast het
versterkende effect op het beloningsgebied ook nog eens de hersenen
onderdrukt als deze het plezier proberen in te tomen.
Eerder toonden de onderzoekers aan dat de stof nicotine een plezierig gevoel veroorzaakt door te binden aan de acetylcholinereceptoren op glutamaat producerende zenuwcellen. Na binding van nicotine scheiden de zenuwcellen het activerende glutamaat uit. Het glutamaat maakt dopamine vrij. Meer nicotine zorgt voor meer glutamaat, meer dopamine en een fijner gevoel.
In het nieuwe artikel bekeken de onderzoekers het effect van nicotine op zenuwcellen die het molecuul GABA (gamma-aminoboterzuur) maken. De neurotransmitter GABA remt normaal gesproken de uitscheiding van dopamine en vormt een natuurlijke blokkade tegen te veel euforie.
De GABA-zenuwcellen bleken hun werk in eerste instantie naar behoren te
verrichten, maar verloren snel het vermogen om GABA uit te scheiden. Pas een
uur na het roken bleken de zenuwcellen hersteld te zijn, terwijl de
nicotineniveaus al na vijftien minuten dalen.
De onderzoekers vermoeden dat het verlengen van de beloningsperiode de
verslaving alleen maar versterkt. Dit nadeel vormt tegelijk een voordeel
voor de bedenkers van medicijnen tegen roken. Een toekomstig medicijn zou
bijvoorbeeld moeten voorkomen dat de GABA-cellen overwerkt raken.
Dr. Huib Mansvelder verblijft aan de universiteit van Chicago met een
TALENT-beurs van NWO. Het onderzoek wordt gefinancierd door NWO, het
Amerikaanse National Institute of Neurological Disorders and Stroke en de
Amerikaanse Brain Research Foundation.
Nadere informatie bij dr. Huib Mansvelder (University of Chicago, inmiddels
werkzaam aan de Columbia University in New York), tel. +01 212 854 5023,
fax. +01 212 865 8246, e-mail hm2006@columbia.edu. In New York is het zes
uur vroeger dan in Nederland. Een Engels persbericht staat op:
http://www.uchospitals.edu/news/Nico2.html (let op de hoofdletter 'N')
0209
---
Al aangemeld voor Bessensap?
Pers ontmoet wetenschap op de Floriade, 24 april.
Meer weten? Kijk op: www.nwo.nl/bessensap
---
---
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO)
Afdeling Voorlichting en Communicatie
Postbus 93138
2509 AC Den Haag
Telefoon (070) 344 07 13
Fax (070) 385 09 71
E-mail news@nwo.nl
Internet algemeen http://www.nwo.nl
Internet pers en publiek http://www.nwo.nl/wetenschapsplein