Rijksarchiefdienst
NEDERLANDSE ARCHIEVEN MOETEN PUBLIEKSVRIENDELIJKER.
Meer Nederlandse archieven moeten voor een groter en breder publiek
toegankelijker worden. Daarbij moet de archiefsector in eerste
instantie weten naar welke informatie de verschillende publieksgroepen
op zoek zijn en hoe de archiefsector daarop kan inspelen.
Staatssecretaris Rick van der Ploeg (Cultuur) zal mede namens het
Interprovinciaal Overleg (IPO), de Vereniging van Nederlandse
Gemeenten (VNG) en de Unie van Waterschappen (UvW) de overkoepelende
vereniging DIVA de opdracht geven om kwaliteitsnormen te onderzoeken
en te laten ontwikkelen voor de archieven. Deze normen bepalen de mate
van dienstverlening door de archiefsector, ook op digitaal terrein.
Hierdoor kan het publieksbereik tot archieven worden vergroot. Van der
Ploeg wil dit voorjaar met de IPO, VNG en UvW een aantal actiepunten
vastleggen in een convenant. Dit schrijft de bewindsman in een brief
aan de Tweede Kamer.
Convenant
In het convenant worden drie onderzoeksprojecten en een vijftal
proefprojecten aangekondigd. Het eerste onderzoek betreft het
bovengenoemde onderzoek naar en de ontwikkeling van kwaliteitsnormen;
het tweede onderzoek betreft de rechtsvorm van nieuwe regionale
historische centra, waarin verschillende overheden en ook private
partijen meedoen. Het onderzoek richt zich onder meer op de vraag of
het beheer van overheidsarchieven geprivatiseerd kan worden. Het derde
onderzoek richt zich op de toekomstige inrichting van het
archieftoezicht. De proefprojecten zijn bedoeld om praktijkervaring op
te doen met een meer vraaggerichte en interactieve aanpak van de
archieven. Het zijn niet per definitie nieuwe projecten, maar reeds
bestaande initiatieven om meer samenwerking tussen instellingen. Voor
het uitvoeren van deze proefprojecten stelt staatssecretaris Van der
Ploeg 900.000 euro beschikbaar. De uitkomst van de verschillende
onderzoeken en proefprojecten kan leiden tot aanpassing van de
Archiefwet 1995.
Gezamenlijk zijn de staatssecretaris, het IPO, de VNG, en de UvW het
erover eens dat meer archiefdiensten beter toegankelijk moeten worden
voor een groter en breder publiek, waarbij de diensten meer
vraaggericht en interactief te werk zullen moeten gaan. Zij kunnen
bijvoorbeeld meer gaan samenwerken met andere archiefdiensten en
erfgoedinstellingen om aan de groeiende vraag naar historische
informatie te kunnen voldoen. Het aanbod van veel archiefdiensten
sluit nu slecht aan op de vraag van het publiek. Daarnaast is
onduidelijk waar men wat kan vinden: de archieven zijn over te veel
lagen verspreid. Migranten bijvoorbeeld willen uit archieven
informatie kunnen vinden over hun voorouders, waar ze vandaan komen of
hoe hun ouders of grootouders naar Nederland zijn gemigreerd.
ICT
Een groot deel van de nieuwe vraag naar historische informatie wordt
door de ICT-ontwikkelingen gedreven. Het snelst groeit op dit moment
de vraag om dwars door de bestanden van diverse archieven heen te
kunnen zoeken op familienaam, straat of perceel. Publiek dat met
internet ervaring heeft, verwacht dat het langs digitale weg ook op
historische vragen antwoord zal kunnen krijgen. Zodra de behoefte van
het publiek in kaart is gebracht, bieden ICT-ontwikkelingen
mogelijkheden om de archieven op vraaggerichte wijze te ontsluiten.
Een brede digitale ontsluiting van archieven zal aanzienlijke
investeringen met zich meebrengen. Van der Ploeg vindt dat de
betrokken overheden zich hiervoor gezamenlijk verantwoordelijk moeten
voelen. Hij wil dit bewerkstelligen door ook hierover afspraken te
maken in het convenant.