Ingezonden persbericht


KUN/BIKKER-ONDERZOEK: INTERNET VERANDERT ROL JOURNALIST, MAAR ZORGT NIET VOOR HOGERE KWALITEIT JOURNALISTIEK

Rotterdam/Nijmegen, 14 maart 2002 - De komst van het internet heeft het journalistieke werk makkelijker gemaakt en de mogelijkheid om nieuwe informatiebronnen te vinden vergroot. Maar de kwaliteit van de Nederlandse journalistiek is volgens de meerderheid van de Nederlandse journalisten niet verbeterd door de komst van het internet. Meer dan de helft van de journalisten ziet daarnaast een verandering in de rol van de journalist optreden door de komst van het internet. Duiding van nieuws gaat volgens hen een belangrijker taak worden dan het sec overdragen van informatie.

Dat zijn de belangrijkste conclusies uit een onderzoek onder bijna 700 journalisten, dat is uitgevoerd door de Katholieke Universiteit Nijmegen en communicatiebureau Bikker Euro RSCG, in samenwerking met de Nederlandse Vereniging van Journalisten. Het is voor het eerst dat een dergelijk grootschalig onderzoek naar de gevolgen van het internet voor de journalistiek in Nederland is uitgevoerd.

Niet meer kwaliteit
Internet heeft in de afgelopen vijf jaar de journalistiek vrijwel volledig veroverd; journalisten die er geen gebruik van maken, zijn vrijwel niet meer te vinden. Maar ondanks een snellere beschikbaarheid van informatie en een groter en internationaler aanbod van informatiebronnen, vindt bijna tweederde van de journalisten (61%) dat de kwaliteit van de journalistiek daardoor niet verbeterd is. Ruim veertig procent van de journalisten vindt dat collega's veel te makkelijk omgaan met informatie van het internet. Meer dan eenderde van de journalisten vindt dat door de komst van het internet snelheid in de journalistiek belangrijker is geworden dan zorgvuldigheid.

Journalist beperkt opgeleid
Overigens blijkt ook uit het KUN/Bikker-onderzoek dat een overgrote meerderheid van de journalisten (81%) nooit een cursus voor het journalistiek gebruik van internet heeft gevolgd. Dat verklaart wellicht het enigszins passieve internetgebruik van Nederlandse journalisten vergeleken met hun Amerikaanse collega's. Nederlandse journalisten geven aan het internet met name als informatiebron en naslagwerk te gebruiken, terwijl uit eerder onderzoek door Middleberg & Ross uit 2001 blijkt dat Amerikaanse journalisten het internet meer gebruiken om actief op zoek te gaan naar nieuwe informanten en ideeën.

Nieuwe rol journalist
Internet verandert ook de rol van de journalist. Een meerderheid van de journalisten (55%) geeft in het KUN/Bikker-onderzoek aan dat duiding belangrijker wordt dan informatie overdragen, nu het publiek steeds makkelijker zelf informatie op het internet kan vinden. De interactie met het publiek is volgens een meerderheid van de ondervraagden door e-mail en internet ook toegenomen. Dat internet van de journalistiek meer een bureaufunctie zou kunnen maken, blijkt uit het feit dat bijna eenvijfde van de journalisten aangeeft door het internet minder vaak op pad te gaan voor reportages.

Onderzoekers
Het KUN/Bikker-onderzoek is uitgevoerd door Alexander Pleijter (sectie communicatiewetenschap KUN), Frank Tebbe (Bikker Euro RSCG) en Liesbeth Hermans (sectie communicatiewetenschap KUN). Het onderzoek wordt door de NVJ gebruikt als basis voor een onderzoeksproject gericht op de effecten van de digitalisering op het werk van journalisten. Dat project wordt gesteund door het Bedrijfsfonds voor de Pers.

Katholieke Universiteit Nijmegen
Wetenschappelijk onderzoek vormt het hart van de Katholieke Universiteit Nijmegen. De Faculteit der Sociale Wetenschappen hoort als onderzoeksorganisatie nationaal en internationaal tot de top. Het onderzoek van de sectie Communicatiewetenschap is ondergebracht in het Nijmeegs Instituut voor Communicatie Research (NICOR) en de door de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (KNAW) erkende onderzoeksschool The Netherlands School of Communications Research (NESCOR).

Bikker Euro RSCG
Bikker Euro RSCG is een adviesbureau voor corporate communicatie en beleidscommunicatie. Het bureau wordt gerekend tot het topsegment van de Nederlandse communicatiebureaus en richt zich op de positie van kwaliteitsmarktleider. Bikker werkt zowel voor het bedrijfsleven als voor het rijk. Opdrachtgevers uit de marktsector zijn onder meer Heerema Groep, Nederlandse Vereniging van Banken, Oracle, Philips, Rabobank, Robeco, Unilever en Wolters Kluwer. In de publieke sector werkt Bikker onder andere voor de Belastingdienst, Centraal Orgaan opvang Asielzoekers, TU Delft en verschillende ministeries en grote gemeenten.

Nederlandse Vereniging van Journalisten
De Nederlandse Vereniging van Journalisten, gevestigd in Amsterdam, is de vakorganisatie voor journalisten in Nederland. De NVJ behartigt zowel materiële als immateriële belangen van haar leden en de journalistiek in het algemeen. Bovendien heeft zij een ideële doelstelling: bescherming van de persvrijheid en de bevordering van een hoogstaande beroepsuitoefening. De vereniging kent vele afdelingen, onder meer voor fotografen, omroep-, internet-, dagblad- en tijdschriftjournalisten. De resultaten van het KUN/Bikker-onderzoek fungeren als pilot voor het eind 2001 gestarte NVJ-project dat de invloed van de digitalisering van het werk op journalisten en hun vak nagaat en in kaart brengt. Dat onderzoek wordt financieel gesteund door het Bedrijfsfonds voor de Pers en zal in totaal drie jaar beslaan. In een eigen afdeling binnen villamedia.nl wordt over dit project gerapporteerd.

U kunt hier het gehele onderzoeksrapport in .pdf formaat downloaden.