Ministerie van Buitenlandse Zaken
---
Aan de Voorzitter van de Vaste Commissie voor Buitenlandse Zaken van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Datum 11 maart 2002 Behandeld M. Kurpershoek
Kenmerk DAM-145/02 Telefoon 070 348 5080
Blad /3 Fax 070 348 6639
Bijlage(n) geen E-Mail -
Betreft Actuele situatie in het Midden-Oosten
Zeer geachte voorzitter,
Graag wil ik u hierbij informeren over de actuele situatie in het
Midden-Oosten. Het geweld tussen Israël en de Palestijnen bereikte de
afgelopen week een nieuw historisch dieptepunt. Bij de gewelddadigheden
kwamen ruim 100 Palestijnen om het leven, terwijl aan Israelische zijde 32
doden te betreuren waren. In reactie op deze gebeurtenissen heeft het
Spaanse voorzitterschap van de EU op 8 maart een verklaring uitgegeven,
waarin beide partijen in het conflict worden opgeroepen de gewelddadigheden
onmiddellijk te beëindigen.
Zowel de EU als de VS trachten in voortdurende contacten met de leiders van
beide partijen de spiraal van geweld te helpen doorbreken. Ook Nederland
heeft de afgelopen week actief contact gezocht met betrokken partijen.
In het licht van de nieuwe escalatie en gegeven het feit dat eerdere oproepen van de internationale gemeenschap niet hadden geresulteerd in een zichtbare vermindering van het geweld, heeft Nederland zich jongstleden vrijdag, op deze de bloedigste dag sinds het begin van de intifada, sterk gemaakt de verontrusting van de EU en de VS zichtbaar te maken via een gezamenlijke demarche bij de Israëlische regering. Op mijn voorstel is de Spaanse Presidence daarover in contact getreden met mijn Amerikaanse collega Powell, teneinde de mogelijkheden voor een meer gecoördineerd EU-VS optreden, inclusief de mogelijkheid van een gezamenlijke demarche bij de Israëlische autoriteiten, te bespreken. Uiteindelijk is vrijdag gekozen voor een gelijkluidend maar afzonderlijk afgegeven signaal van de EU en de VS in de richting van de Israelische regering. Tussen Israel en Nederland zijn vrijdag ook bilateraal veel intensieve contacten geweest.
Uit het gesprek dat ik dit weekeinde had met onder anderen mijn Amerikaanse
ambtgenoot bleek volledige overeenstemming over de noodzaak de inzet van EU
en VS goed op elkaar te blijven afstemmen en de signalen aan beide partijen
zoveel mogelijk te coördineren en waar nodig parallel te doen laten
verlopen.
Sinds vrijdag is een nieuwe situatie ingetreden. Van vrijdag op zaterdag
immers, nadat bovengenoemde signalen waren afgegeven, besloot premier Sharon
niet langer vast te houden aan zijn eis van zeven dagen "absolute rust" als
voorwaarde voor heropening van het politieke overleg met de Palestijnen.
Deze stap moet worden beschouwd als een belangrijk winstpunt. Voorts bleek
mij uit het gesprek met de Israëlische minister Peres dat premier Sharon het
groene licht had gegeven voor hervatting van de politieke contacten over de
implementatie van een staakt-het-vuren. Ook werd vernomen dat het
Israëlisch-Palestijnse veiligheidsoverleg op korte termijn zal worden
hervat, ter voorbereiding van de komst van de Amerikaanse afgezant Zinni.
Een andere positieve ontwikkeling betreft de bijeenkomst van de ministers
van de Arabische Liga te Kairo, waar het Saoedische vredesinitiatief van
kroonprins Abdullah gunstig werd ontvangen. Tot slot zijn er aanwijzingen
dat de Israëlische regering op korte termijn de beperkingen op Arafats
bewegingsvrijheid zal opheffen teneinde de Palestijnse leider in staat te
stellen de Arabische Top in Beiroet bij te wonen. Arafats aanwezigheid in
Beiroet is van belang aangezien het Saoedische vredesplan daar centraal zal
staan.
Naar de overtuiging van de Nederlandse regering hebben de tragische
gebeurtenissen van de afgelopen tijd eens te meer duidelijk gemaakt dat er
geen oplossing kan zijn door middel van geweld en de inzet van militaire
middelen. De enige manier om te komen tot een wezenlijke en duurzame
verbetering van de situatie is door dialoog en politieke onderhandelingen.
Daartoe is het essentieel dat beide partijen elkaar als gesprekspartner
accepteren en elkaar op voet van gelijkwaardigheid tegemoet treden. Zonder
dit inzicht kan immers geen sprake zijn van een zinvolle dialoog - dat wil
zeggen, een dialoog die op korte termijn resulteert in deëscalatie, een
verbetering van de levensomstandigheden, grotere veiligheid, en beweging in
de richting van een politieke regeling.
De Nederlandse regering spreekt daarom de hoop uit dat de leiders van beide
partijen de kracht en moed zullen weten te vinden om op korte termijn blijk
te geven van hun wil om op deze basis gezamenlijk te zoeken naar een uitweg
uit de impasse. Nu er zich nieuwe vredeskansen aftekenen in de vorm van het
Saoedische initiatief, dat aansluit op het Peres-Abu Alaa' gedachtengoed, is
het meer dan ooit van wezenlijk belang dat ook de EU en de VS de handen
ineen slaan om het geweld in te tomen en de partijen aan te sporen tot
hervatting van de dialoog. Dat is de leidraad die het handelen van de
Nederlandse regering, zowel in contacten met de partijen zelf, als in het EU
overleg en de contacten met de VS, bepaalt.
De Minister van Buitenlandse Zaken
Kenmerk
Blad /3
===