persbericht
Ingezonden persbericht
Professor Anceaux, een bekend Nederlands taalkundige, nam in 1959 deel aan de laatste Nederlandse expeditie naar het binnenland van West Nieuw Guinea. Anceaux gaf zijn bril aan een Papoea. Expeditieleider L.D. Brongersma maakte daar een foto van. Onbedoeld werd deze foto een symbool. Een symbool voor hoe het Westen naar andere culturen keek, maar ook hoe die anderen soms geamuseerd terugkeken.
Deze en bijna 500 andere, nog niet eerder getoonde foto's zijn vanaf 8 maart te zien in het Rijksmuseum voor Volkenkunde, Leiden.
Over de fotocollectie van het Rijksmuseum voor Volkenkunde gingen de laatste jaren steeds meer verhalen. Daar moest bijzonder historisch materiaal zijn te vinden. Linda Roodenburg heeft de afgelopen tijd dit materiaal uitgebreid bestudeerd. Haar 'ontdekkingen' zijn de basis voor deze fototentoonstelling. Roodenburg maakte een selectie uit de naar schatting 350.000 beelden, waarvan een groot deel gemaakt is tussen 1860 en 1945. Behalve door professionele fotografen zijn de foto's gemaakt door onderzoekers, diplomaten, bestuursambtenaren, militairen, missionarissen, zendelingen en gewone amateurs. Ieder had zijn eigen bedoelingen, fotografeerde vanuit verschillende belangen, onder verschillende omstandigheden, vanuit verschillende ideeën over de mens, cultuur en beschaving en gebruik makend van uiteenlopende fotografische technieken.
Met deze eerste tentoonstelling die de collectie fotografie zélf als onderwerp heeft wordt een belangrijke episode in de geschiedenis van de fotografie gepresenteerd. Onze grootouders hadden het voorrecht om zich te kunnen vergapen aan de eerste antropologische foto's. Wij hebben een ander voorrecht: we kunnen naar oude foto's kijken, terug in de tijd, om onze eigen tijd scherper in beeld te krijgen.
Oppervlakkig gezien gaan de foto's over anderen, maar wie verder kijkt ziet meer. De manier waarop de anderen in beeld gebracht zijn onthult hoe Europeanen die anderen het liefst zagen, hoe ze over hen dachten, hoe ze met hen omgingen, hoe machtsverschillen het gedrag bepaalden.
Veel van deze foto's zijn oud. Ze weerspiegelen soms opvattingen waar we nu graag afstand van nemen, maar iedereen die alert is op zijn eigen bijgedachten, vooroordelen en rationalisaties en die van anderen, kan concluderen dat ze nog springlevend zijn.
Ook is er aandacht voor fotografie van het heden: Martin van den Oever, Nadine Salas, Diana Blok en Susan Meiselas kregen een opdracht van het museum. Op basis van het fotomateriaal uit de collectie van het museum, of de lacunes daarin, presenteren zij hedendaagse fotografie met een antropologische invalshoek. Hiervoor ontving het museum een bijdrage van de Mondriaan Stichting.
De gelijknamige catalogus is te koop in de museumboekwinkel voor ¬ 24,50.
Bij de tentoonstelling is een uitgebreid filmprogramma met historisch materiaal en films over Nederlands Nieuw-Guinea. Belangstellenden kunnen het halfjaarlijkse programmaboekje met alle publieksactiviteiten, gratis afhalen of telefonisch aanvragen bij het informatiecentrum.
De bril van Anceaux
Volkenkundige foto's 1860 - heden
Rijksmuseum voor Volkenkunde
Steenstraat 1, Postbus 212, 2300 AE Leiden
T 071 5168 800 Internet www.rmv.nl E-mail info@rmv.nl
Openingstijden: dinsdag t/m zondag en feestdagen van 10-17 uur
Gesloten op maandagen, 1 januari, 3 oktober en 25 december
Entree tot 1 april 2002: volwassenen ¬ 6,- | kinderen 4 t/m 12 jaar, 65+ en CJP ¬ 3,25
Entree vanaf 1 april 2002: volwassenen ¬ 6,50 | kinderen 4 t/m 12 jaar, 65+ en CJP ¬ 3,50 euro | Museumjaarkaart gratis | Rabobankpas en NS-kaart met MJK 50% korting