Stichting Steungroep ME en Arbeidsongeschiktheid
PERSBERICHT Groningen, 8 maart 2002
STEUNGROEP ME EN ARBEIDSONGESCHIKTHEID VINDT WAO-PLANNEN SER ASOCIAAL
De Steungroep ME en Arbeidsongeschiktheid is zeer geschokt door wat bekend is geworden van de WAO-plannen van de SER. De Steungroep vindt dat de SER-plannen leiden tot een onaanvaardbare afbraak van de sociale zekerheid. Als de plannen doorgaan komt het grootste deel van de mensen die door een ziekte of ongeval arbeidsongeschikt worden op een bestaansminimum terecht. Wie 34% of minder arbeidsongeschikt is krijgt geen aanvullende arbeidsongeschiktheidsuitkering. Zijn werkgever moet hem in dienst houden, maar tegen een forse salarisverlaging is geen enkele bescherming. Werknemers met een arbeidsongeschiktheidspercentage van 35% tot 80% krijgen alleen een aanvullende arbeidsongeschiktheidsuitkering wanneer hun eigen of een andere werkgever hen aangepast werk aanbiedt. Anders is een uitkering op bijstandsniveau het enige alternatief.
Voor veel volledig arbeidsongeschikten geen WAO
Wie 80 tot 100% arbeidsongeschikt is kan niet werken of heeft daarbij zeer
grote beperkingen. Deze groep wordt dan ook 'volledig arbeidsongeschikt'
genoemd. In de plannen wordt niets gezegd over de verantwoordelijkheid van
werkgevers voor deze groep. Wel wordt een groot deel van deze groep
uitgesloten van het recht op WAO. Dit geldt in ieder geval voor degenen die
een ziekte hebben die niet op een wettelijk vastgestelde lijst staat. Die
lijst is nog niet bekend, maar een aantal ziekten wordt al uitdrukkelijk
uitgesloten. ME/CVS, Whiplash, overspannendheid, burnout, rugklachten,
verslavingsziektes en persoonlijkheidsstoornissen zijn in de media genoemd
als ziektes die volgens de SER-plannen niet meer mogen leiden tot een
WAO-uitkering.
Het kriterium op grond waarvan deze groep chronisch zieken wordt
uitgesloten is onduidelijk. De beperkingen van de mensen die aan dergelijke
ziektes lijden hoeven niet in alle gevallen tot volledige
arbeidsongeschiktheid te leiden. Maar daarin verschillen ze niet van andere
aandoeningen, zoals bijvoorbeeld Multiple Sclerose, kanker of hartziektes.
Een deel van de uitgesloten ziektes wordt vaak door werk veroorzaakt,
bijvoorbeeld rugklachten en burnout. Misschien is de redenering dat mensen
met de genoemde ziektes statistisch een grote kans hebben om binnen vijf
jaar te herstellen. Want ook in dat geval is er volgens de SER-plannen geen
recht op WAO. In het SER-onderhandelingsakkoord wordt op dit punt verwezen
naar de lijsten met standaardprognoses per ziekte die volgens het rapport
van de commissie Donner zouden bestaan. Navraag leert dat dergelijke
lijsten die voor Nederland bruikbaar zijn niet bestaan. Een Amerikaans
handboek blijkt niet op de Nederlandse situatie toepasbaar te zijn.
Bij ME/CVS, RSI, fibromyalgie en een reeks andere ziektes kunnen vaak geen
lichamelijke afwijkingen zichtbaar gemaakt worden of is de oorzaak moeilijk
aan te tonen. Dat betekent echter niet dat de gevolgen minder ernstig zijn.
Nog niet lang geleden stelden de politieke partijen zich na akties van de
Steungroep kamerbreed op het standpunt dat arbeidsongeschikten met
dergelijke ziektes niet uitgesloten mogen worden van een WAO-uitkering. Dit
leidde in juli 2000 tot het 'Schattingsbesluit arbeidsongeschiktheidswetten'.
De politieke partijen zijn het volgens de Steungroep aan de kiezers
verplicht om snel duidelijk te maken of zij aan dit standpunt willen
vasthouden of dat zij een grote groep arbeidsongeschikten tot de bijstand
willen veroordelen.
ME/CVS
Nederlands onderzoek naar het verloop van de vermoeidheidsziekte ME/CVS
bleef tot nu toe beperkt tot de termijn van anderhalf jaar. Binnen die tijd
herstelt 3%, verbetert 17% en blijft 80 % gelijk of gaat achteruit. Volgens
een Amerikaans onderzoek is 31% van de ME-patienten na 5 jaar hersteld,
48% na 10 jaar en 67% na 20 jaar. Na 20 jaar is 33% nog steeds ziek. Geen
cijfers die uitsluiting van een arbeidsongeschiktheidsuitkering
rechtvaardigen. Volgens deze statistieken kan iemand met ME/CVS binnen een
jaar hersteld zijn (al is de kans daarop klein), maar kan de ziekte ook
levenslang duren. Maar ook al zouden de cijfers rooskleuriger zijn, dan nog
moet arbeidsongeschiktheid volgens de Steungroep altijd individueel worden
beoordeeld. Zoals bekend kan uit statistieken nooit worden afgeleid hoe
het verloop in een individueel geval zal zijn. En ook volledig
arbeidsongeschikten die binnen vijf jaar herstellen moeten ergens van leven.
De SER-plannen voorzien niet in een WAO-uitkering voor deze groep. Dat is
onaanvaardbaar.
Oproep tot actie
In Nederland zijn ongeveer 30.000 ME-patienten, 98% daarvan heeft
beperkingen ten aanzien van werk. Ruim de helft kan helemaal niet meer
werken. Wie nog wel wat kan is aangewezen op aangepast werk, waarbij een
drastische beperking van het aantal arbeidsuren per dag en per week vaak de
belangrijkste aanpassing is. Veel werkgevers vinden dergelijke vergaande
aanpassingen echter veel te lastig of niet efficient. Hoe kleiner het
bedrijf, hoe moeilijker het vaak is om functies aan te passen. Juist op dat
punt zijn de SER-plannen tot nu toe uiterst vaag: nergens staat hoe ver
werkgevers moeten gaan met het aanpassen van het werk aan de beperkingen
van een arbeidsongeschikte werknemer. Ontslag kan voor werkgevers nog
steeds de gemakkelijkste weg zijn. Dit terwijl, ook volgens de commissie
Donner, de WAO niet in de eerste plaats een financieel probleem is maar een
sociaal probleem. Er is genoeg geld om de uitkeringen te kunnen betalen.
Het echte probleem is de huidige uitsluiting van grote groepen mensen met
gezondheidsproblemen buiten het arbeidsproces. Toch staat nu in de
SER-plannen tegenover een keiharde aanpak van de arbeidsongeschikte
werknemer slechts een vaag omschreven verplichting van de werkgever tot
herplaatsing. In het voorkomen van arbeidsongeschiktheid voorzien de
plannen al helemaal niet. De Steungroep vindt het van de vakbonden in de
SER onbegrijpelijk dat zij de belangen van zo'n grote groep
arbeidsongeschikten willen opofferen.
De Steungroep roept alle organisaties en personen die op willen komen voor
de positie van arbeidsongeschikten, chronisch zieken en werknemers op om
in actie te komen tegen de WAO-plannen van de SER.
Noot voor de pers:
Voor inlichtingen:
Corien Oosterlee, tel. 050 549 29 06,
050 541 88 71,
06 182 82 891,
e-mail: c.oosterlee@planet.nl
Ynske Jansen, tel. 050 503 58 53,
e-mail: yjansen@xs4all.nl
Stichting Steungroep ME en Arbeidsongeschiktheid
Kleine Raamstraat 23
9711 CG Groningen
Tel: 050 549 29 06
Fax: 050 549 29 56
www.leefwijzer.nl/steungroep-me