Humanistisch Verbond
In Nederland is slechts 1 % geestelijke verzorging voor niet- kerkelijke, humanistisch geörienteerde patiënten/cliënten.
In Limburg is er totaal 12 uur humanistische geestelijke verzorging
voor niet-kerkelijke, humanistisch geörienteerde patiënten/cliënten.
Limburgse zorginstellingen negeren daarmee artikel 3 van de
Kwaliteitswet Zorginstellingen..
Zorginstellingen zijn gemeenschapsvoorzieningen. Zij behoren de
mentale en lichamelijke volksgezondheid van ieder te dienen. Hoewel
patiënten/cliënten in de meeste Nederlandse zorginstellingen nog
slechts sporadisch een vrije keuze hebben voor geestelijke verzorging,
is Limburg een schoolvoorbeeld van hoe het per se niet moet. Alleen in
het Academisch Ziekenhuis Maastricht is een humanistisch geestelijk
verzorger aangesteld (12 uur) naast een predikant (8 uur) en 2
katholieke pastors (full time). In alle overige zorginstellingen
-ziekenhuizen, psychiatrische ziekenhuizen, verpleeghuizen,
verzorgingshuizen, instellingen voor verstandelijk gehandicapten en
extramurale zorginstellingen werken alleen katholieke pastors. Toch
wenst - volgens onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau - ca.
49% van de Limburgers niet meer tot een Kerk gerekend te worden. Over
geheel Nederland gezien is er in twee soorten zorginstellingen
(zieken- en verpleeghuizen) niet meer dan ca.1% humanistische
geestelijke zorg, in deeltijdfuncties, beschikbaar. En dan blijven de
woonzorgcentra, de instellingen voor verstandelijk gehandicapten en de
thuiszorgorganisaties buiten beschouwing. Omdat humanisten meestal in
deeltijd worden aangesteld is het genoemde percentage zeer
geflatteerd. Het landelijk percentage over alle soorten
zorginstellingen zal daar nog aanzienlijk beneden liggen.
De wet is glashelder: de Kwaliteitswet Zorginstellingen (1996)
schrijft nadrukkelijk pluriforme geestelijke verzorging voor! Voor
alle zorginstellingen. En de meest wenselijke werkwijze is ook bekend.
In 1987 adviseerde de toenmalige vereniging van ziekenhuizen (NZR, nu
VNZ) de geestelijke verzorging pluriform en intramuraal te organiseren
in speciale Diensten Geestelijke Verzorging. Zorg op afroep werd dus
afgewezen.
Gelet op de structurele achterstelling is er een situatie die strijdig
is met het non-discriminatie artikel van de Nederlandse grondwet
(art.1). Gelet op artikel 22 van dezelfde wet behoort de rijksoverheid
maatregelen te nemen om aan deze achterstelling paal en perk te
stellen. Bovendien kan geconcludeerd worden dat de nietkerkelijken,
naar gelang de provinciale situatie, in belangrijke mate (in de
bedprijs) meebetalen aan geestelijke zorg die gebaseerd is op
godsdienstige principes.
Dat alles blijkt uit een onderzoek dat verricht is voor het
Humanistisch Verbond en dat binnenkort zal worden aangeboden aan het
Commissaris van de Koningin van de Provincie Limburg.
Op basis daarvan richt het Humanistisch Verbond zich tot besturen van
zorginstellingen, raden van toezicht, ondernemingsraden, patiënten en
cliëntenverenigingen, zorgverzekeraars, de Inspectie voor de
Gezondheidszorg, de minister van WVC en de politieke partijen met het
verzoek hun invloed uit te oefenen om deze onwettige situatie te
beëindigen.
SCP versus het CBS
Volgens het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) wil circa 49% van de
Limburgers niet meer gerekend worden tot de Rooms-katholieke Kerk of
welke Kerk maar ook. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) komt
daarentegen tot ca 14% nietkerkelijken. Een curieus verschil dat
veroorzaakt wordt doordat het SCP een verdergaande vraagstelling
hanteert. In het rapport van het Humanistisch Verbond wordt
aannemelijk gemaakt dat het SCP zeer waarschijnlijk veel dichter bij
de werkelijkheid zit. Een mening die onderbouwd wordt met
statistieken, gegevens van het bisdom, persberichten en interviews
onder meer verschenen in het Dagblad de Limburger. Kortom met behulp
van openbare gegevens, die geordend en objectief gepresenteerd worden.
Daarbij wordt een beeld geschetst van de toenemende secularisatie en
in samenhang daarmee het teruglopend kerkbezoek, de weigering
kerkelijke belasting te betalen, de afnemende voorkeur voor het
kerkelijk huwelijk, de ontzuiling van welzijnsvoorzieningen, het
verzet van ouders en docenten die (noodgedwongen) zijn aangewezen op
katholiek onderwijs tegen het bisdom dat meer catechese wil, de
schoolstrijd van voorstanders van openbaar onderwijs en de
verkiezingsuitslagen die de secularisering tot uitdrukking brengen.
Duidelijk blijkt dat zich in Limburg een mentaal diepgaand
veranderingsproces heeft voltrokken en nog steeds voltrekt. Daarmee
wordt naadloos aangesloten bij onderzoek van de Nijmeegse hoogleraar
Peter Nissen die twee jaar terug tot de conclusie kwam: 'het
katholieke Limburg bestaat niet meer.'
Geestelijke verzorging
Onder geestelijke verzorging wordt, volgens de beroepsvereniging van
geestelijke verzorgers, verstaan de professionele en ambtshalve
begeleiding van en hulpverlening aan mensen bij zingeving aan hun
bestaan vanuit en op basis van geloofs- en levensovertuiging en de
professionele advisering inzake ethische en/of levensbeschouwelijke
aspecten in zorgverlening en beleidsvorming.
Duidelijk is dus dat het voor de hulpvragers van essentieel belang is
dat zij een beroep kunnen doen op een passende levensbeschouwelijke
gesprekspartner. Humanistische geestelijke verzorgers worden daartoe
opgeleid aan de Universiteit voor Humanististiek (UVH).
Het artikel in de Kwaliteitswet Zorginstellingen over de geestelijke
verzorging is geformuleerd door het CDA en de PvdA. Het luidt:" De
zorgaanbieder organiseert de zorgverlening op zodanige wijze, voorziet
de instelling zowel kwalitatief als kwantitatief zodanig van personeel
en materieel, en draagt zorg voor een zodanige
verantwoordelijkheidstoedeling, dat een en ander leidt het of
redelijkerwijs moet leiden tot een verantwoorde zorg. Hierbij betrekt
hij de resultaten van overleg tussen zorgaanbieders, zorgverzekeraars
en patiënten/consumentenorganisaties. Voor zover het betreft
zorgverlening die verblijf van de patiënt of cliënt in de instelling
gedurende ten minste het etmaal met zich brengt, draagt de
zorgaanbieder er tevens zorg voor dat in de instelling geestelijke
verzorging beschikbaar is, die zoveel mogelijk aansluit bij de
godsdienst of levensbeschouwing van de patiënten of cliënten."
Secularisatie
Secularisatie impliceert niet alleen een breuk met godsdienst, maar
impliceert tevens vaak een andere levensbeschouwing, zo blijkt uit
onderzoek. Uit kerkelijke hoek wordt vaak gesuggereerd dat
secularisatie identiek is aan een negatieve levensinstelling, een
niet-maatschappelijk georiënteerde, materialistische, oppervlakkige
levenshouding. Daarbij wordt gesuggereerd dat een godsdienstige
identiteit in alles staat voor het tegendeel.
Secularisering voltrok zich in Limburg later dan het in de meeste
andere provincies, maar inmiddels ligt ook Limburg op koers. Dit
proces heeft geleid tot een aanhoudende crisis in het bisdom,
spanningen binnen het `Katholiek' onderwijs en soms een heftige
schoolstrijd. Met name in Noord-Limburg. Sevenum, waar de
tegenstanders van openbaar onderwijs, onder aanvoering van het
toenmalige CDA college (tevergeefs), probeerden de komst van een
openbare school te verhinderen heeft naam gemaakt. Nergens in
Nederland is zoveel uit de kast gehaald om deze school te verhinderen!
Een interessante casus die in het rapport van het HV (Het andere
gezicht van Limburg) kort, maar toch met details, besproken wordt.
Emancipatie
Het andere gezicht van Limburg geeft ook een analyse van verleden en
heden van de provincie. Aandacht wordt geschonken aan de ontwikkeling
van het traditionele naar het hedendaagse Limburg. Daarbij wordt onder
meer een impressie gegeven van de voortdurende verkettering van het
liberalisme en socialisme. Afgerekend wordt met de mythe dat met de
verzuiling de emancipatie van de individuele Limburgrse katholiek
beoogd werd. Ook wordt aandacht geschonken aan de scheiding van Kerk
en Staat in relatie tot de huidige aanwezigheid van katholieke kruisen
in openbare gebouwen en vergaderzalen en gesteld dat juist het CDA -
dat ook openstaat voor onder meer protestanten, islamieten en agnosten
- geroepen is het initiatief te nemen tot verplaatsing/overdracht naar
kerkgebouwen en musea.
Tevens wordt aandacht geschonken aan de structurele tekorten van de
openbare bibliotheken en suggesties gedaan daarin verbetering aan te
brengen. Aan het Katholiek Onderwijs wordt, voor zover dat opponeert
tegen het bisdom, een uitweg geboden tot zelfstandig functioneren,
waardoor aan alle levensbeschouwingen serieuze aandacht kan worden
geschonken zonder dat de bisschop zich daarmee kan bemoeien. Een
pedagogische voorwaarde voor een pluriform leerlingenbestand en
geëmancipeerde ouders.
Bestellen
Het rapport kost ¤ 5,- (incl. porti) en is te bestellen bij Bea
van Berkel,
tel. (020) 521 90 50 of diensten@humanistischverbond.nl
---