Koninklijke bibliotheek
Koninklijke Bibliotheek ontvangt kostbaar geschenk
De Koninklijke Bibliotheek in Den Haag heeft onlangs een zeer kostbaar
en lang verloren gewaand vijftiende-eeuws verlucht getijdenboek
gekregen. De waarde van het handschrift wordt geschat op bijna zes
miljoen euro (twaalf en een half miljoen gulden). Het betreft een
particuliere gift, de schenker wenst anoniem te blijven. Voor zover
bekend gaat het hier om het duurste particuliere geschenk ooit aan een
culturele instelling in Nederland.
Drs. H (Hans) Verbeek, beëdigd taxateur en adviseur te Amsterdam, is
bij de schenking opgetreden als tussenpersoon tussen de Stichting
Museale Collecties Koninklijke Bibliotheek en de schenker. De taxatie
is verricht in samenwerking met een Brits veilinghuis.
Een getijdenboek was het belangrijkste boek voor de privé-devotie van leken in de late Middeleeuwen en werd vaak in opdracht vervaardigd. In dit getijdenboek zijn miniaturen en overige versieringen aangebracht door drie van de meest vooraanstaande schilders uit de vijftiende eeuw, Lieven van Lathem uit Antwerpen, Simon Marmion uit Valenciennes en een waarschijnlijk Gentse boekverluchter wiens naam onbekend is, en die derhalve wordt aangeduid met de noodnaam Meester van Maria van Bourgondië. Deze Meester van Maria van Bourgondië zou men 'de Rembrandt onder de middeleeuwse boekverluchters' kunnen noemen. Het getijdenboek meet 13 x 9 centimeter en bevat 382 bladzijden. Het is schitterend versierd met 28 bladgrote miniaturen en 16 initialen met een geschilderde voorstelling erin. Over de middeleeuwse eigenaar is niets bekend. Wel staat vast dat het handschrift deel heeft uitgemaakt van de beroemde verzameling van de prinsen van Trivulzio te Milaan. Toen die collectie echter in 1935 door de stad Milaan werd verworven, was het getijdenboek niet meer in de verzameling aanwezig. In het begin van de twintigste eeuw is het getijdenboek, naar nu gebleken is, op een veiling verworven door de familie van de huidige schenker.
De heer Verbeek heeft de eigenaar geadviseerd de Koninklijke Bibliotheek als begunstigde aan te wijzen, gezien 'het belang dat de KB hecht aan onderzoek en presentatie van middeleeuwse handschriften, en de deskundige en enthousiaste rol hierbij van de conservator, mevrouw dr. A.S. (Anne) Korteweg. Het getijdenboek past ook zeer goed in de rijke collectie handschriften die de KB reeds bezit.'
De collectie verluchte handschriften van de KB is de grootste van Nederland. Van de ongeveer 450 verluchte handschriften bevatten er rond 300 figuurlijke voorstellingen, terwijl de overige handschriften versierd zijn met geschilderde decoraties en/of penwerk. Het totaal aantal voorstellingen bedraagt circa 8000, die de vorm hebben van geschilderde miniaturen, tekeningen, gehistorieerde initialen of margescènes, en die alle mogelijke onderwerpen beslaan. De grootste groep wordt gevormd door de rond 250 getijden- en gebedenboeken, die gewoonlijk geïllustreerd zijn met voorstellingen uit het leven van Maria en Christus. De KB heeft de laatste tijd veel aandacht besteed aan het digitaal beschikbaar stellen van dit vaak kwetsbare materiaal. Het nu ontvangen getijdenboek is een buitengewoon waardevolle aanvulling op de collectie Zuid-Nederlandse handschriften van de KB vanwege het bijzondere karakter van het handschrift en vanwege de uitzonderlijk hoge kwaliteit van de afbeeldingen.
Het 'Trivulzio'-handschrift is van 6 t/m 15 maart te zien in de
vitrine bij de ingang van de leeszalen van de Koninklijke Bibliotheek
(maandag t/m vrijdag van 9 tot 17 uur, zaterdag van 9 tot 13 uur). Op
de website van de KB is een webpresentatie van het handschrift te zien
waarbij het mogelijk is alle verluchtingen uit het handschrift te
bekijken (www.kb.nl/trivulzio).
Webexpositie
* Trivulzio
Voor de pers
* Achtergrondinformatie Trivulzio-handschrift
* Afbeeldingen voor de pers
5 maart 2002
Koninklijke Bibliotheek - Nationale bibliotheek van Nederland