Ministerie van Buitenlandse Zaken


---


Datum 28 februari 2002 Behandeld Marcia Valkenhoff Aan de Voorzitter van de Directie Sub-Sahara Afrika

Tweede Kamer der Staten-Generaal Afdeling Midden en Oost Afrika

Binnenhof 4 Bezuidenhoutseweg 67

Den Haag Postbus 20061

2500 EB Den Haag


Datum 28 februari 2002 Behandeld Marcia Valkenhoff
---


Kenmerk 096/02 Telefoon (070) 348 6417

Blad 1/1 Fax (070) 348 6607


Bijlage(n) 1 E-mail mjm.valkenhoff@minbuza.nl

Betreft Beantwoording vragen van het lid Verburg
over mensenrechten in Rwanda

Zeer geachte Voorzitter,

Graag bied ik u hierbij, mede namens de Minister van Buitenlandse Zaken, de antwoorden aan op de schriftelijke vragen gesteld door het lid Verburg over mensenrechten in Rwanda. Deze vragen werden ingezonden op 5 februari 2002 met kenmerk 2010205430.

De Minister voor Ontwikkelingssamenwerking

Eveline Herfkens

Antwoord van mevrouw Herfkens, Minister voor Ontwikkelingssamenwerking, mede namens de heer Van Aartsen, Minister van Buitenlandse Zaken, op de vragen van het lid Verburg (CDA) over de mensenrechten in Rwanda (ingezonden 4 februari 2002)

Vraag 1

Kent u het persbericht over de arrestatie van mensen die zich inzetten voor vrede en verzoening door Rwandese autoriteiten? 1)

Antwoord

Ja.

Vraag 2

Is het u bekend dat deze mensen zijn gearresteerd, louter en alleen omdat ze een term met de betekenis als "rebirth of strength or energy" hebben gebruikt, die door het huidige bewind niet wordt geapprecieerd?

Antwoord

De arrestaties zijn mij bekend. Aan de Nationale Mensenrechtencommissie in Rwanda, die de zaak nauwlettend volgt, is als formele reden voor de arrestaties opgegeven dat de organisatie van de gearresteerden nog niet de vereiste wettelijke goedkeuring had verkregen. Daardoor had deze organisatie nog geen activiteiten mogen ontplooien, zoals de uitgifte van een publicatie. De organisatie blijkt in juli 2001 wettelijke goedkeuring te hebben gevraagd, maar deze nog niet te hebben verkregen. In het logo van de organisatie staat het woord "Ubuyanja" (de term waaraan u refereert) naast andere spirituele termen. "Ubuyanja" is ook de naam die gebruikt wordt voor de verboden politieke partij van voormalig president Pasteur Bizimungu. De organisatie ontkent betrokkenheid bij deze politieke partij.

Vraag 3

Deelt u de mening dat hier de vrijheid van meningsuiting alsmede de vrijheid van pers ernstig in de knel zijn geraakt?

Antwoord

Ik acht deze ontwikkeling inderdaad zeer zorgwekkend.

Vraag 4

Wat zal uw reactie zijn in de richting van de Rwandese overheid, met wie een bilaterale ontwikkelingssamenwerkingsrelatie in opbouw is? Welke stappen zijn van u te verwachten om op korte termijn een einde te maken aan deze en soortgelijke schendingen van fundamentele mensenrechten?

Antwoord

Tijdens mijn reis in Utstein-verband naar de Grote Meren-regio van 11-14 februari jl. heb ik persoonlijk, in aanwezigheid van mijn Britse en Noorse collegae, tegenover President Kagame mijn grote bezorgdheid over deze arrestaties uitgesproken en tevens recente negatieve voorvallen op mensenrechtengebied in Rwanda aan de orde gesteld. Binnen onze bilaterale ontwikkelingsrelatie is wederzijds voor een openhartige dialoog over de mensenrechten en democratisering gekozen. Ik ben dan ook voornemens zowel bilateraal als multilateraal met de Rwandese regering in dialoog te blijven over verbetering van de mensenrechten-situatie.

In multilateraal verband hebben de ambassadeurs van de EU-lidstaten te Kigali de Rwandese minister van Buitenlandse Zaken benaderd om opheldering te krijgen over de arrestatie van journalisten en politieke activisten en over de (gespannen) relaties tussen de Rwandese regering en een deel van de media.

Kort na mijn bezoek in Utstein-verband heeft het Hof van Beroep van Nyabisindu betrokken journalisten overigens in vrijheid gesteld, nadat de verdediging beroep had aangetekend tegen de verlengde aanhouding van betrokkenen.

Een uiteindelijke uitspraak in deze zaak laat mogelijk tot na mei 2002 op zich wachten.

Vraag 5

Hoe past dit gebrek aan respect voor mensenrechten en democratie in uw opvattingen over de ontwikkelingen op het gebied van good governance die plaatsing van Rwanda op de landenlijst in uw visie rechtvaardigde?

Vraag 6

Welke gevolgen heeft deze ontwikkeling voor de bilaterale betrekkingen tussen Nederland en Rwanda op politiek terrein en op het terrein van ontwikkelingssamenwerking?

Antwoord

Onderdeel van het Nederlandse ontwikkelingssamenwerkingsbeleid vormt de bevordering van goed bestuur en mensenrechten. Tijdens contacten met de Rwandese overheid zal Nederland de ontwikkelingssamenwerkingsrelatie gebruiken als kanaal om mensenrechtenproblemen te bespreken en samen met Rwanda mogelijkheden tot verbeteringen te verkennen. De nieuwe relatie met Rwanda biedt Nederland de mogelijkheid een open en kritisch debat te voeren over de mensenrechtensituatie en het democratiseringsproces. Voorts zal Nederland de OS-activiteiten specifiek gericht op verbetering van de mensenrechtensituatie voortzetten.

Tijdens de Utsteinreis heb ik, evenals de Britse Minister voor Ontwikkelingssamenwerking Clare Short, een Memorandum of Understanding ondertekend met de Rwandese autoriteiten, waarbij belangrijke conditionaliteiten als voortgang op het gebied van de mensenrechtensituatie en het democratiseringsproces zijn opgenomen. Naast zorgwekkende ontwikkelingen zijn er op het gebied van goed bestuur ook hoopvolle ontwikkelingen in Rwanda, zoals het decentralisatieproces, het verzoeningsproces en de rol van de nationale rekenkamer. Onze rol is middels samenwerking en een constructief kritische dialoog goed bestuur verder te bevorderen.


1) Human Rights Watch van 31 januari jl.






===