Partij van de Arbeid
PERSBERICHT PVDA
Den Haag, 26 februari 2002
PVDA WIL INFORMATIEVERSTREKKING AAN HET PARLEMENT OVER ZBO'S
De afgelopen 25 jaar zijn meer dan honderd Zelfstandige
Bestuursorganen (ZBO's) ingesteld, zoals de Sociale Verzekeringsbank en de
uitvoeringsinstanties, de ziekenfondsen en de zorgverzekeraars AWBZ, de
Informatie Beheer Groep, de NOS. ZBO's worden op verschillende wijze
gefinancierd; uit belastingen, premies, tarieven, subsidies, in totaal
ongeveer 70 miljard Euro.
In 1976 werd voor het eerst het principe van een ZBO gedefinieerd.
Een bestuursorgaan is een term die afkomstig is uit het bestuursrecht. Het
is een orgaan wat volgens artikel 1.1 van de Algemene Wet bestuursrecht
openbaar gezag bekleed, besluiten kan nemen op basis van publiekrecht met
rechtsgevolgen voor de burger. Vanaf 1987 in de motie-Lauxterman heeft de
Tweede Kamer de regering meer helderheid gevraagd over het functioneren van
ZBO's en in de motie-Scheltema uit 1995 is gevraagd om een kaderwet voor
harmonisering van de regelgeving van ZBO's. Na een aantal rapporten en
onderzoeken onder andere door de Algemene Rekenkamer is nu de Kaderwet ZBO
klaar voor behandeling.
Sommige ZBO's horen bij de staat, andere zijn een rechtspersoon
volgens publiekrecht en vallen dan onder de Algemene Wet bestuursrecht.
Daarnaast is een aantal rechtspersoon volgens privaatrecht, zoals geregeld
in het Burgerlijk Wetboek. Voor de burgers is er dus altijd een mogelijkheid
bezwaar aan te tekenen of in beroep te gaan tegen een beslissing van een
ZBO.
De vraag is dan ook niet de bescherming van de burger maar de
verantwoording die de minister moet afleggen aan het parlement. De
zelfstandigheid tot het nemen van individuele beslissingen binnen het kader
van door de overheid geformuleerd beleid is de essentie van een ZBO. Toch
blijft de ministeriële verantwoordelijkheid bestaan. Voor de Partij van de
Arbeid is het uitgangspunt dat geen verantwoordelijkheid gedragen kan worden
zonder bevoegdheid. In een aantal amendementen wil de PvdA die ministeriële
bevoegdheid versterken.
Voor het instellen van een ZBO moeten criteria worden gesteld.
Daarnaast zal de PvdA het geven van beleidsregels door de minister steunen.
Om uniformiteit van regelgeving zeker te stellen steunt de PvdA het
amendement Scheltema, waarin de minister van BZK instellingswetten voor
nieuwe ZBO's mede moet ondertekenen.
In de afgelopen jaren is een nieuw financieel verantwoordingstraject
in het parlement ingevoerd, 'Van beleidsbegroting tot beleidsverantwoording'
op de derde woensdag van mei. De PvdA wil dat ook voor de ZBO's analoog aan
de VBTB de minister verantwoording aflegt over begroting en jaarcijfers van
de ZBO's en heeft daartoe een amendement ingediend waarbij een nieuw
hoofdstuk 5 aan de wet wordt toegevoegd: 'Informatieverstrekking aan de
Staten-Generaal'. Op deze wijze wordt de balans tussen zelfstandigheid van
de bestuursorganen en verantwoording aan het parlement tot stand gebracht.
Voor nadere informatie: Judith Belinfante 070-318 2778