Universiteit van Amsterdam
Billy Strayhorn en Duke Ellington: wie schreef wat?
Gepubliceerd op vrijdag 15 februari 2002
De carrière van Duke Ellington, vaak betiteld als de grootste
jazzcomponist van de 20ste eeuw, is nauw verweven met het werk van
Billy Strayhorn (1915-1967). In de dertig jaar dat Strayhorn verbonden
was met het Ellington-orkest leverde hij honderden bijdragen aan het
repertoire van het orkest, dat hij bovendien een nieuwe muzikale
richting aanreikte en inspireerde tot enkele van haar beste opnamen.
Toch worden volgens Van de Leur Strayhorns bijdragen aan het
repertoire van Ellington nogal eens onderschat, ook al omdat het grote
publiek haar helden doorgaans als solitaire figuren ziet. Bij het
canoniseren van de held Ellington, het belangrijkste wapen van de
geïnstitutionaliseerde jazzgemeenschap in de strijd om meer erkenning
voor de jazz, waren de bijdragen van Strayhorn dan ook een onwelkome
factor. De onzichtbare bijdragen van Strayhorn aan het
Ellington-orkest staan volgens Van de Leur in schril contrast met
Strayhorns grote belang als jazzcomponist. Ook voordat hij Ellington
ontmoette, schreef hij een aantal van de meest verfijnde en
invloedrijke werken in de gehele jazzgeschiedenis, waaronder So This
Is Love, Lush Life en Something To Live For.
In zijn onderzoek richtte Van de Leur zich op Strayhorns tijd als
medewerker van Ellington en op de periode waarin hij werkte als
onafhankelijk componist. Hij concentreerde zich daarbij niet op de
plaatopnamen, maar op honderden handgeschreven partituren van de Duke
Ellington Collection van het Smithsonian Institution en uit het
privébezit van de familie-Strayhorn. Deze niet eerder bestudeerde
partituren werpen nieuw licht op het muzikale vocabulaire van de twee
componisten en op hun samenwerking. Van de Leur ontdekte niet alleen
tot dusver onbekend werk van Strayhorn, maar ook verborgen gebleven
bijdragen aan de succesvolle langspeelplaten die het Ellington-orkest
in de jaren vijftig opnam. In één appendix zijn meer dan 500
Strayhorn-partituren ondergebracht die door het Ellington-orkest (en
anderen) op de plaat zijn gezet; een andere bijlage bevat twee
reproducties van partituren in het handschrift van de twee
componisten. Daarmee geeft Van de Leur een antwoord op de intrigerende
vraag wie-schreef-wat?.
Walter van de Leur promoveert op dinsdag 12 maart 2002 in de Aula van
de UvA (12.00 uur) op zijn proefschrift 'Something to Live For: The
Music of Billy Strayhorn'. In samenwerking met het Dutch Jazz
Orchestra heeft hij de belangrijkste niet uitgevoerde composities van
Strayhorn (en Ellington) gereconstrueerd en op de plaat gezet
(Challenge Records).
Bron: UvA-persvoorlichting
fstravers@bdu.uva.nl